کتاب حکمت خسروانی

کتاب «حکمت خسروانی» نوشتهٔ هاشم رضی اثری پژوهشی در حوزهٔ فلسفه، عرفان و اسطوره‌های ایران باستان است که نشر بهجت آن را منتشر کرده است. این کتاب به بررسی تطبیقی سیر فلسفه، حکمت و عرفان ایرانی از دوران زرتشت تا سهروردی و استمرار آن تا دوران معاصر می‌پردازد. نویسنده با رویکردی تحلیلی، مفاهیم بنیادین اندیشهٔ ایرانی را در بستر تاریخی و فرهنگی خود واکاوی می‌کند و به ارتباط میان اسطوره، دین و فلسفه در ایران می‌پردازد. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب حکمت خسروانی

«حکمت خسروانی» اثری در قالب ناداستان پژوهشی است که به سیر تطبیقی فلسفه، حکمت و عرفان در ایران باستان می‌پردازد. هاشم رضی در این کتاب، با تکیه‌بر منابع کهن و تحلیل تطبیقی، جریان‌های فکری و معنوی ایران را از دوران پیش از اسلام تا عصر اسلامی دنبال کرده است. ساختار کتاب بر پایهٔ بررسی تاریخی و تحلیلی استوار است و نویسنده تلاش کرده تا حلقه‌های پیوستهٔ فرهنگ و اندیشهٔ ایرانی را از زرتشت تا سهروردی و پس از آن نشان دهد. کتاب با پیشگفتاری مفصل آغاز می‌شود و سپس به سراغ مفاهیم کلیدی چون نور، آتش، فرّهٔ ایزدی، ثنویت، جهان مینوی و گیتیایی، و جایگاه اسطوره‌ها و نمادها در حکمت ایرانی می‌رود. در بخش‌هایی از کتاب، ارتباط میان اسطوره‌های ایرانی و عرفان اسلامی و همچنین تأثیرپذیری حکمت اشراق از میراث ایران باستان بررسی شده است. «حکمت خسروانی» با رویکردی تطبیقی، به تداوم و تحول اندیشهٔ ایرانی در بستر تاریخ و فرهنگ می‌پردازد و مخاطب را با لایه‌های پنهان و پیوستهٔ حکمت و عرفان ایرانی آشنا می‌کند.

خلاصه کتاب حکمت خسروانی

این کتاب با تمرکز بر سیر تطبیقی فلسفه، حکمت و عرفان در ایران باستان، به بررسی ریشه‌ها و تحولات اندیشهٔ ایرانی از دوران زرتشت تا سهروردی می‌پردازد. هاشم رضی در «حکمت خسروانی» ابتدا به جایگاه زرتشت به‌عنوان پیامبر و حکیم اشراقی اشاره می‌کند و تفاوت میان آموزه‌های اصیل زرتشتی و برداشت‌های موبدان و مغان را شرح می‌دهد. نویسنده با تحلیل منابع اوستایی، پهلوی و متون اسلامی، به نقش نور و آتش در حکمت ایرانی و جایگاه آن‌ها در عرفان و فلسفهٔ اشراق می‌پردازد. مفاهیمی چون فرّهٔ ایزدی، ثنویت، جهان مینوی و گیتیایی، و نقش اسطوره‌ها و نمادها در شکل‌گیری اندیشهٔ ایرانی از دیگر محورهای کتاب است. رضی نشان می‌دهد که چگونه حکمت خسروانی به‌عنوان جریانی زنده و پویا، در طول تاریخ ایران استمرار یافته و در دورهٔ اسلامی با عرفان و فلسفهٔ اشراق پیوند خورده است. او به تأثیرپذیری سهروردی از منابع ایرانی و بازسازی اسطوره‌های حماسی در قالب عرفانی اشاره می‌کند و نقش شاهان و پهلوانان اسطوره‌ای را در انتقال مفاهیم حکمت و عرفان بررسی می‌کند. در بخش‌هایی از کتاب، به موضوعاتی چون آتش به‌عنوان نماد معرفت، نقش ستارگان و نجوم در اندیشهٔ ایرانی، و پیوند میان دانش، تجربه و شهود پرداخته شده است. پیام اصلی کتاب، تأکید بر تداوم و پویایی فرهنگ و اندیشهٔ ایرانی و نقش آن در شکل‌گیری عرفان و فلسفهٔ اسلامی است.

چرا باید کتاب حکمت خسروانی را بخوانیم؟

مطالعهٔ این کتاب فرصتی برای آشنایی با ریشه‌ها و تحولات اندیشهٔ فلسفی و عرفانی ایران باستان فراهم می‌کند. «حکمت خسروانی» با رویکردی تطبیقی، پیوند میان اسطوره، دین، فلسفه و عرفان را در فرهنگ ایرانی نشان می‌دهد و به مخاطب امکان می‌دهد تا لایه‌های پنهان و کمتر شناخته‌شدهٔ حکمت ایرانی را کشف کند. این کتاب با تحلیل منابع کهن و بررسی تطبیقی جریان‌های فکری، تصویری جامع از تداوم و تحول اندیشهٔ ایرانی ارائه می‌دهد و به فهم بهتر جایگاه ایران در تاریخ فلسفه و عرفان کمک می‌کند.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای علاقه‌مندان به فلسفه، عرفان، تاریخ ادیان و اسطوره‌شناسی ایران مناسب است. پژوهشگران حوزهٔ مطالعات ایرانی، دانشجویان رشته‌های فلسفه و الهیات، و کسانی که به دنبال شناخت عمیق‌تر از ریشه‌های فکری و معنوی ایران باستان هستند، می‌توانند از مطالب این اثر بهره‌مند شوند.

بخشی از کتاب حکمت خسروانی

«در این کتاب، شرحی درباره‌ی زرادشت آمده است. این شرح از چند نظر دارای ویژگی و اهمیت می‌باشد. نخست اينکه نویسنده برخلاف روشی متعارف که در باب تاریخ و ملل و نحل شایع بود و بنا به‌عللی در مورد ذ کر زرتشت به مسایلی تکرار ی که اغلب بر اثر نادانی و يا تعصب رواح داشت. نپرداخته و به دور از همه‌ی شایبه‌ها به سیرت و حکمت و زندگی وی مبادرت ورزیده است. دو دیگر آن که به مسایلی در آراو عقاید و سوانح زندگی زرتشت پرداخته که در آثار همانند به‌ندرت ملاحظه می‌شود. سه دیگر آن که اشارات مشروحه با گثاهاپا سرودهای زرتشت و اشارات اندکی که از حوادث زندگی وی در این سرودها نقل است و با آثار ستنی زرتشتی همانندی دارد -و این علاوه‌بر آنکه این شرح را میان آثار مشابه متمایز می‌کند» نشان از آ گاهی‌هایی می‌نماید که پی‌گمان و جود داشته» اما به‌عللی بدان نمی پر داخته‌اند. بررسی این گونه آثار و متن‌هاه هرچند اندک؛ از دیدگاه مطالعات و پژوهش‌هایی در مورد دین زرتشتی» ارزشمند خواهد بود. در این جا نخست شرحی که درباره‌ی زر تفت است از عتج کتاب فقل, و آشگاه در سد قواتلیی» عباتی و اقرات ایق اشارات در منابع اوستایی» پهلوی نشان داده شده است. برای نگارنده این در واقع مدخل و دست‌مایه‌ای است جهت ورود به مباحنی بسیار گونا گون در زمینه‌ی حکمت خسروانی و پیوستگی‌های مستمر آن» حکمت اشراق و جریان‌های پس از آن را پژوهش کند.»