کتاب علم داده برای کتابداران

کتاب علم داده برای کتابداران نوشته‌ی یون‌فی دو و حماد رئوف خان و با ترجمه‌ی محسن نوکاریزی، اثری تخصصی در حوزه‌ی علم داده و کاربردهای آن در کتابداری و اطلاع‌رسانی است. این کتاب توسط انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد منتشر شده است و به‌طور ویژه برای کتابداران، اطلاع‌رسانان و دانشجویان این رشته‌ها نگاشته شده است. نویسندگان با سابقه‌ی عملی و پژوهشی در کتابخانه‌های دانشگاهی و عمومی، تلاش کرده‌اند مفاهیم پیچیده‌ی علم داده را بدون ورود به الگوریتم‌های فنی یا مباحث آماری دشوار، به‌زبان قابل‌فهم برای مخاطبان این حوزه ارائه دهند. کتاب حاضر به بررسی نقش داده و کلان‌داده در کتابخانه‌ها، مدیریت داده‌های پژوهشی، سواد داده، و تحولات حرفه‌ای کتابداری در عصر دیجیتال می‌پردازد. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب علم داده برای کتابداران

علم داده برای کتابداران اثری است که به بررسی جایگاه و اهمیت داده و کلان‌داده در حرفه‌ی کتابداری و اطلاع‌رسانی می‌پردازد. یون‌فی دو و حماد رئوف خان، با تکیه‌بر تجربیات عملی و پژوهشی خود، تلاش کرده‌اند تا پلی میان مفاهیم سنتی کتابداری و تحولات نوین علم داده ایجاد کنند. این کتاب به‌جای تمرکز بر جنبه‌های فنی و برنامه‌نویسی، بر کاربردهای عملی داده در کتابخانه‌ها و نقش کتابداران در مدیریت، تحلیل و استفاده از داده‌ها تأکید کرده است. ساختار کتاب شامل معرفی مفاهیم پایه‌ای داده، تفاوت داده و اطلاعات، کلان‌داده و ویژگی‌های آن، چالش‌های مدیریت داده، سواد داده، چرخه‌ی حیات داده و نقش کتابخانه‌ها در عصر کلان‌داده است. همچنین به موضوعاتی مانند داده‌های باز، امنیت داده، اخلاق داده و نقش کتابداران داده در کتابخانه‌های دانشگاهی و عمومی پرداخته شده است. این کتاب با زبانی روشن و مثال‌های ملموس، تصویری جامع از تحولات حرفه‌ای کتابداری در مواجهه با داده‌های عظیم و فناوری‌های نوین ارائه می‌دهد.

خلاصه کتاب علم داده برای کتابداران

کتاب علم داده برای کتابداران با مروری بر اهمیت روزافزون داده‌ها در زندگی معاصر آغاز می‌شود و نشان می‌دهد که چگونه پیشرفت‌های فناوری و تکثیر داده‌ها، زیست‌بوم جدیدی به‌نام علم داده را شکل داده است. نویسندگان ابتدا به تعریف داده، تفاوت داده‌های کمی و کیفی، داده‌های رقومی و غیررقومی و مفهوم کلان‌داده می‌پردازند. آن‌ها توضیح داده‌اند که کلان‌داده با ویژگی‌هایی مانند حجم، سرعت، تنوع، صحت و ارزش شناخته می‌شود و چالش‌هایی مانند اشباع داده، سوگیری تأیید و خطای سیگنال را به‌همراه دارد. در ادامه، کتاب به تأثیر کلان‌داده بر حوزه‌هایی مانند خدمات بهداشتی، برنامه‌ریزی دولت، رسانه‌ها و ورزش اشاره کرده و نقش داده‌های باز و داده‌های پژوهشی را در کتابخانه‌ها بررسی کرده است. نویسندگان بر اهمیت سواد داده و چرخه‌ی حیات داده تأکید کرده‌اند و نشان داده‌اند که کتابداران باید مهارت‌هایی فراتر از مدیریت منابع چاپی داشته باشند و بتوانند داده‌ها را گردآوری، تحلیل و تفسیر کنند. در بخش‌های بعدی، کتاب به تحولات حرفه‌ای کتابداری در عصر کلان‌داده می‌پردازد و نقش جدید کتابدار داده را معرفی می‌کند. تصمیم‌گیری مبتنی‌بر داده، مدیریت داده‌های پژوهشی، امنیت و اخلاق داده، و چالش‌های حریم خصوصی از دیگر موضوعات کلیدی کتاب هستند. نویسندگان با مثال‌های متنوع، نشان داده‌اند که کتابخانه‌ها چگونه می‌توانند با بهره‌گیری از علم داده، خدمات خود را بهبود دهند و به مراکز یادگیری داده‌محور تبدیل شوند. در نهایت، کتاب بر ضرورت آموزش سواد داده برای کتابداران و کاربران کتابخانه‌ها تأکید کرده و آینده‌ی حرفه‌ای کتابداری را در پیوند با علم داده ترسیم کرده است.

چرا باید کتاب علم داده برای کتابداران را بخوانیم؟

این کتاب با رویکردی کاربردی و بدون ورود به مباحث فنی پیچیده، علم داده را برای کتابداران و اطلاع‌رسانان قابل‌فهم ساخته است. ویژگی شاخص آن، تمرکز بر نیازهای واقعی کتابخانه‌ها و نقش عملی کتابداران در مدیریت و تحلیل داده‌هاست. خواننده با مطالعه‌ی این کتاب، با مفاهیم پایه‌ای داده، کلان‌داده، سواد داده و چرخه‌ی حیات داده آشنا می‌شود و می‌تواند درک بهتری از چالش‌ها و فرصت‌های عصر داده‌محور در کتابخانه‌ها به‌دست آورد. همچنین، کتاب به موضوعات روز مانند داده‌های باز، امنیت و اخلاق داده و نقش کتابداران داده می‌پردازد و راهکارهایی برای ارتقای مهارت‌های حرفه‌ای در این حوزه ارائه می‌دهد.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

خواندن این کتاب به کتابداران، اطلاع‌رسانان، دانشجویان و اساتید رشته علم اطلاعات و دانش‌شناسی، مدیران کتابخانه‌ها و افرادی که به مدیریت داده و کلان‌داده در محیط‌های آموزشی و پژوهشی علاقه‌مند هستند پیشنهاد می‌شود. همچنین برای کسانی که دغدغه‌ی سواد داده، امنیت داده و تحولات حرفه‌ای کتابداری را دارند، مناسب است.

بخشی از کتاب علم داده برای کتابداران

«علم داده فناوری‌ها، فنون و نظریه‌هایی از حوزه‌های متنوع عمدتاً وابسته به علم رایانه و آمار را با هم ترکیب می‌کند تا دانشی کاربردی از داده‌ها حاصل شود. می‌توانیم این حوزه را به شیوه‌های گوناگون تعریف کنیم اما علم داده اساساً با ایجاد بینشی ارزشمند از داده‌ها به‌منظور اخذ تصمیمات آگاهانه مرتبط است. از این منظر متخصصان اثرگذار علم داده قادر هستند پرسش‌های مرتبط را شناسایی، داده‌ها را از انواع منابع داده گردآوری، اطلاعات را به گونه‌ای قابل درک سازماندهی، و نتایج خود را به راه‌حل‌های موفقیت‌آمیز تبدیل و نیز یافته‌های خویش را به گونه‌ای اثربخش مبادله کنند. فرآورده‌ها و روش‌های علم داده مراقبت‌های بهداشتی، تجارت و دولت را دگرگون ساخته است و رشد داده‌ها ادامه خواهد یافت تا بسیاری از سایر بخش‌ها را نیز تحت‌تأثیر قرار دهد. طبیعی است که مهارت‌های وابسته به داده تقریباً در هر صنعتی ضروری است و این خود باعث می‌شود کار متخصصان علم داده در هر سازمانی، از جمله کتابخانه‌ها، ارزش بالایی داشته باشد. کتابداران نباید آماردان، برنامه‌نویس یا مدیر پایگاه داده بشوند؛ اما لازم است به یادگیری منطق و زبان‌های برنامه‌نویسی رایانه و پایگاه داده و نیز ابزار بازیابی اطلاعات علاقه‌مند باشند. کتابداران متصدیان داده و کارشناسان آرشیو متخصصانی هستند که می‌توانند در پاسخ به تقاضای فزاینده برای نوابغ تحلیلی ماهر در بخش‌های متنوع نیروی کار ملی و محلی کمک کنند. ازآنجایی که جامعه ما مملو از داده است، کتابداران دانشگاهی در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی نقشی حیاتی در توسعه آموزش سواد داده، خدمات داده‌های پژوهشی و خط‌مشی داده‌هایی خواهند داشت که در زیست‌بوم علم داده جدید جای دارد.»