کتاب بازی های محلی استان بوشهر

کتاب بازی‌های محلی استان بوشهر (بنادر و جزایر خلیج فارس) اثری پژوهشی و مردم‌نگارانه از جلال هاشمی تنگستانی است که با کوشش مجید هاشمی تنگستانی گردآوری و تکمیل شده است. این کتاب به معرفی و شرح دقیق بازی‌های سنتی و بومی استان بوشهر می‌پردازد؛ بازی‌هایی که در محلات، روستاها و شهرهای این منطقه، به‌ویژه در بنادر و جزایر خلیج فارس، نسل به نسل منتقل شده‌اند. انتشارات آوند اندیشه آن را منتشر کرده است. اثر حاضر، مجموعه‌ای از بازی‌های کودکانه و نوجوانانه، آیین‌ها و سرگرمی‌هایی است که ریشه در فرهنگ، جغرافیا و تاریخ مردم جنوب ایران دارند و با روایت‌هایی زنده و مستند، شیوه‌ی اجرای هر بازی، اصطلاحات محلی و نکات فرهنگی مرتبط با آن‌ها را ثبت کرده است. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب بازی های محلی استان بوشهر

بازی‌های محلی استان بوشهر نوشته‌ی جلال هاشمی تنگستانی و به کوشش مجید هاشمی تنگستانی، اثری است که به گردآوری و مستندسازی بازی‌های سنتی و بومی استان بوشهر پرداخته است. این کتاب نه‌تنها فهرستی از بازی‌ها را ارائه می‌دهد، بلکه با شرح جزئیات، اصطلاحات و آیین‌های مرتبط، تصویری جامع از فرهنگ بازی در جنوب ایران ترسیم کرده است. ساختار کتاب به گونه‌ای است که هر بازی با توضیح مراحل اجرا، ابزار مورد نیاز، قوانین و حتی آوازها و شعرهای مخصوص آن معرفی شده است. در بخش‌هایی از کتاب، به نقش بازی‌ها در زندگی اجتماعی، ارتباط آن‌ها با شرایط جغرافیایی و اقتصادی منطقه و تأثیر فرهنگ‌های همسایه نیز اشاره شده است. اثر حاضر، علاوه‌بر ثبت بازی‌ها، به بررسی اهمیت مردم‌شناسی و نقش بازی در شناخت هویت فرهنگی و تاریخی استان بوشهر می‌پردازد و تلاش دارد بخشی از میراث ناملموس این منطقه را برای نسل‌های آینده حفظ کند.

خلاصه کتاب بازی های محلی استان بوشهر

کتاب بازی‌های محلی استان بوشهر مجموعه‌ای از ده‌ها بازی سنتی و بومی را با جزئیات دقیق گردآوری کرده است. هر بازی با ذکر نام، شرح مراحل، ابزار مورد نیاز و قوانین خاص خود معرفی شده و در بسیاری موارد، اصطلاحات محلی و شعرها یا آوازهای مخصوص بازی نیز آورده شده است. برخی از بازی‌ها مانند هفت‌سنگ، چوکیلی، تیرمویه (تیله‌بازی)، جیجه خروس، دسمال دسمال و کل و گلابی، در سراسر استان و حتی مناطق دیگر ایران شناخته‌شده‌اند، اما کتاب به بازی‌هایی اختصاص دارد که ویژگی‌های منحصربه‌فرد بوشهری دارند یا با شرایط اقلیمی و فرهنگی این منطقه پیوند خورده‌اند. در مقدمه و بخش‌های ابتدایی، نویسنده به اهمیت بازی در زندگی کودکان و بزرگسالان اشاره کرده و بازی را آمیزه‌ای از ورزش، هنر و فرهنگ دانسته است. او تأکید کرده که بازی‌های محلی نه‌تنها سرگرمی، بلکه بازتابی از تاریخ، جغرافیا، اقتصاد و روابط اجتماعی مردم هستند. در ادامه، هر بازی با روایت‌هایی زنده و گاه طنزآمیز، همراه با اصطلاحات و واژه‌های محلی، توضیح داده شده است. برای نمونه، در بازی گولی گولی تلو تلو، هدف شادکردن کودکی است که گریه می‌کند و با شعر و نوازش، فضای بازی را گرم می‌کنند. یا در بازی بووات پیرن یا جهال، با استفاده از هسته‌ی خرما، مهارت و شانس بازیکنان سنجیده می‌شود. کتاب همچنین به بازی‌هایی می‌پردازد که در شب‌های مهتابی یا در کنار دریا اجرا می‌شوند و برخی از آن‌ها با ابزارهای ساده‌ای مانند سنگ، چوب، پارچه یا حتی میوه‌های محلی انجام می‌گیرند. در بخش‌هایی از کتاب، به نقش بازی‌ها در تقویت همکاری، رقابت سالم، هوش و دقت کودکان اشاره شده است. افزون‌بر این، نویسنده به تغییرات اجتماعی و کاهش رونق این بازی‌ها در دهه‌های اخیر پرداخته و بر اهمیت حفظ و احیای آن‌ها تأکید کرده است.

چرا باید کتاب بازی های محلی استان بوشهر را بخوانیم؟

این کتاب فرصتی کم‌نظیر برای آشنایی با فرهنگ بومی و میراث ناملموس استان بوشهر فراهم می‌کند. ویژگی شاخص آن، ثبت دقیق و مستند بازی‌هایی است که بسیاری از آن‌ها در حال فراموشی‌اند و کمتر در منابع دیگر به این شکل گردآوری شده‌اند. خواننده با مطالعه‌ی این اثر، نه‌تنها با شیوه‌های سرگرمی نسل‌های گذشته آشنا می‌شود، بلکه با واژه‌ها، اصطلاحات و آیین‌های محلی نیز روبه‌رو خواهد شد. کتاب، نگاه مردم‌شناسانه و پژوهشی دارد و می‌تواند الهام‌بخش پژوهشگران، معلمان، مربیان و علاقه‌مندان به فرهنگ عامه باشد. همچنین، برای کسانی که دغدغه‌ی حفظ هویت فرهنگی و احیای بازی‌های سنتی را دارند، این اثر منبعی ارزشمند به‌شمار می‌آید.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

خواندن این کتاب به پژوهشگران حوزه‌ی مردم‌شناسی، معلمان و مربیان مدارس، علاقه‌مندان به فرهنگ عامه و کسانی که دغدغه‌ی حفظ و احیای بازی‌های سنتی و بومی را دارند پیشنهاد می‌شود. همچنین برای دانشجویان رشته‌های علوم اجتماعی و تاریخ و خانواده‌هایی که به دنبال سرگرمی‌های جمعی و بومی هستند، مناسب است.

بخشی از کتاب بازی های محلی استان بوشهر

آن چه امروز به‌عنوان بازی می‌شناسیم ظاهراً نوعی سرگرمی است که اوقات فراغت کودکان و بزرگسالان را پر می‌کند. تمایز بازی با دیگر سرگرمی‌ها در این است که بازی آمیزه‌ای از ورزش و هنر نیز در خود دارد. به همین دلیل، با شناخت بازی‌ها نه‌تنها کمّیت و کیفیت اوقات فراغت افراد هر جامعه معلوم می‌شود بلکه به کمک آن بسیاری از ورزش‌ها و هنرهای آن جامعه نیز شناخته خواهد شد. اما جنبه‌ی پوشیده و در عین حال پراهمیت بازشناسی بازی‌ها، کمک مؤثری است که شناخت عمیق نمودهای فرهنگی و تاریخ دیرین هر جامعه به مردم‌شناسی آن خواهد کرد؛ زیرا به تعبیر دیگر بازی‌های محلی با ده‌ها عامل تاریخی، اجتماعی، فرهنگی و جغرافیایی پیوند داشته و ماهیت آن‌ها را در خود ته‌نشین کرده است. بنابراین می‌توان ادعا کرد که تجزیه‌ی بازی‌ها این ته‌نشست فرهنگی، همراه با واقعیت‌های معتبری از موقعیت جغرافیایی، اوضاع اقتصادی و حوادث تاریخی هر جامعه را بر ما آشکار می‌کند و به‌روشنی رگه‌ها و ریشه‌های بسیاری از نمودهای هنری را نیز معین می‌کند.