کتاب عوامل خطرساز و محافظت کننده سوء مصرف مواد در نوجوانان

کتاب الکترونیکی «عوامل خطرساز و محافظت‌کننده سوءمصرف مواد در نوجوانان» نوشتهٔ فریما بختیاری سعید اثری پژوهشی و تحلیلی دربارهٔ ریشه‌ها و پیشگیری از مصرف مواد در میان نوجوانان است. نشر رشد فرهنگ آن را منتشر کرده است. این کتاب با رویکردی علمی به بررسی عوامل فردی، خانوادگی و اجتماعی مؤثر بر گرایش نوجوانان به مصرف مواد می‌پردازد و تلاش می‌کند با ارائهٔ یافته‌های پژوهشی و مدل‌های نظری، راهکارهایی برای کاهش آسیب‌های اجتماعی مرتبط با اعتیاد ارائه دهد. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب عوامل خطرساز و محافظت کننده سوء مصرف مواد در نوجوانان

«عوامل خطرساز و محافظت‌کننده سوءمصرف مواد در نوجوانان» اثری در حوزهٔ ناداستان و پژوهش اجتماعی است که به بررسی جامع عوامل مؤثر بر مصرف مواد در دورهٔ نوجوانی می‌پردازد. نویسنده با بهره‌گیری از منابع علمی و پژوهش‌های داخلی و خارجی، تصویری چندلایه از وضعیت نوجوانان در مواجهه با خطر اعتیاد ترسیم کرده است. ساختار کتاب بر پایهٔ تحلیل نظریه‌ها، مدل‌های پیشگیری و یافته‌های میدانی شکل گرفته و به‌ویژه بر نقش خانواده، مدرسه، گروه همسالان و ویژگی‌های فردی نوجوانان تأکید دارد. کتاب با ارائهٔ پرسشنامه‌ها و ابزارهای سنجش، امکان ارزیابی عوامل خطرساز و محافظت‌کننده را نیز فراهم می‌کند. این اثر نه‌تنها به توصیف وضعیت موجود می‌پردازد، بلکه با تحلیل داده‌ها و مطالعات موردی، راهکارهایی برای پیشگیری و کاهش آسیب‌های ناشی از مصرف مواد در نوجوانان پیشنهاد می‌دهد. قالب کتاب پژوهشی و تحلیلی است و برای مخاطبانی با دغدغه‌های اجتماعی و روان‌شناختی تدوین شده است.

خلاصه کتاب عوامل خطرساز و محافظت کننده سوء مصرف مواد در نوجوانان

کتاب «عوامل خطرساز و محافظت‌کننده سوءمصرف مواد در نوجوانان» با تمرکز بر دورهٔ نوجوانی، این مرحلهٔ حساس رشد را به‌عنوان زمانی معرفی می‌کند که تغییرات جسمی، روانی و اجتماعی، نوجوانان را در معرض انواع خطرها قرار می‌دهد. نویسنده با استناد به پژوهش‌های متعدد، نشان داده است که مصرف مواد در نوجوانان پدیده‌ای چندعاملی است و نمی‌توان آن را به یک علت واحد نسبت داد. در این کتاب، عوامل خطرساز در سه سطح فردی، خانوادگی و اجتماعی بررسی شده‌اند: - در سطح فردی، ویژگی‌هایی مانند هیجان‌خواهی، خودپندارهٔ منفی، کنترل ضعیف تکانه‌ها، ناامیدی و ناتوانی در تنظیم هیجانات به‌عنوان زمینه‌ساز مصرف مواد معرفی شده‌اند. همچنین، پسر بودن و شروع زودهنگام مصرف سیگار یا الکل، احتمال گرایش به سایر مواد را افزایش می‌دهد. - در سطح خانواده، عواملی مانند پیوند عاطفی ضعیف با والدین، نظارت ناکافی، تعارضات خانوادگی، سبک‌های فرزندپروری نامناسب و سابقهٔ مصرف مواد در خانواده به‌عنوان ریسک‌فاکتورهای مهم مطرح شده‌اند. کتاب تأکید دارد که خانواده‌های دارای ساختار حمایتی و ارتباط مثبت، نقش محافظت‌کننده دارند. - در سطح اجتماعی، گروه همسالان مصرف‌کننده، نگرش مثبت دوستان به مواد، محیط‌های اجتماعی آسیب‌زا و نبود امکانات تفریحی مناسب، از جمله عوامل خطرساز هستند. مدرسه و فضای روانی اجتماعی آن نیز می‌تواند نقش بازدارنده یا تسهیل‌کننده داشته باشد. در مقابل، عوامل محافظت‌کننده مانند پیوندهای اجتماعی مثبت، خودپندارهٔ قوی، مهارت‌های حل مسئله، حمایت خانواده و باورهای روشن دربارهٔ رفتار سالم، می‌توانند نوجوانان را از مصرف مواد دور نگه دارند. کتاب با ارائهٔ مدل‌های نظری و ابزارهای سنجش، بر اهمیت شناسایی و تقویت این عوامل تأکید کرده است. پیام اصلی کتاب این است که پیشگیری از مصرف مواد در نوجوانان نیازمند توجه هم‌زمان به عوامل فردی، خانوادگی و اجتماعی و طراحی مداخلات چندسطحی است.

چرا باید کتاب عوامل خطرساز و محافظت کننده سوء مصرف مواد در نوجوانان را بخوانیم؟

این کتاب با جمع‌آوری و تحلیل پژوهش‌های علمی و ارائهٔ مدل‌های نظری، تصویری روشن از شبکهٔ پیچیدهٔ عوامل مؤثر بر مصرف مواد در نوجوانان ارائه می‌دهد. خواننده با مطالعهٔ این اثر، با ریشه‌های روان‌شناختی، خانوادگی و اجتماعی گرایش به مصرف مواد آشنا می‌شود و می‌تواند نقش عوامل محافظت‌کننده را در پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی بهتر درک کند. همچنین، ابزارهای سنجش و پرسشنامه‌های ارائه‌شده در کتاب، امکان ارزیابی وضعیت نوجوانان را برای والدین، مشاوران و پژوهشگران فراهم می‌کند. این کتاب به‌ویژه برای کسانی که به دنبال راهکارهای مبتنی بر شواهد برای پیشگیری از اعتیاد در نوجوانان هستند، منبعی ارزشمند به‌شمار می‌آید.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعهٔ این کتاب برای والدین، معلمان، مشاوران مدرسه، روان‌شناسان، پژوهشگران حوزهٔ نوجوانان و سیاست‌گذاران اجتماعی که دغدغهٔ پیشگیری از اعتیاد و رفتارهای پرخطر در نوجوانان را دارند، مفید است. همچنین برای دانشجویان رشته‌های روان‌شناسی، علوم تربیتی و مددکاری اجتماعی که به دنبال شناخت عمیق‌تر عوامل مؤثر بر سلامت روان نوجوانان هستند، توصیه می‌شود.

بخشی از کتاب عوامل خطرساز و محافظت کننده سوء مصرف مواد در نوجوانان

«دوره نوجوانی از ادوار پراهمیت فرایند رشد آدمی محسوب می‌شود. قدم گذاردن به این دوره معمولاً با بلوغ آغاز می‌شود. شکوفایی غریزهٔ جنسی، تثبیت و تحکیم علایق و منافع شغلی و اجتماعی و میل به آزادی و استقلال، از ویژگی‌های مهم این دوره است. تغییر و تحول جسمی، روانی و شخصیتی در این دوران، خواسته‌های جدیدی را مطرح می‌سازد. از یک سو فشار غرایز، نیازها و میل به تبعیت از ارزش‌های نوجوانی، هم‌چنین پذیرفته‌شدن و جذب در گروه‌های همسال، فشارهای گروه، میل به ابراز وجود، پی‌ریزی زندگی مستقل و از طرف دیگر فقدان امکانات، روابط نامناسب عاطفی، عدم توجه به خواسته‌ها، ارزش‌ها و نظرات و نیز بی‌تجربگی و عدم شناخت کافی، او را در یک بحران فکری و آشفتگی روانی قرار می‌دهد و عوارضی چون بی‌ثمری، پوچی و بی‌کفایتی به بار می‌آورد. در نتیجه زمینهٔ گرایش به بزهکاری را برای نوجوانان به وجود می‌آورد. نوجوانی دورهٔ مهمی از رشد جسمی، اجتماعی، روانی و شناختی است. نوجوانان انتخاب‌های مهمی در مورد سلامتی، رشد نگرش و رفتارهای بهداشتی انجام می‌دهند که بزرگسالی آنان را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. افزایش گرایش نوجوانان به مواد بسیار نگران‌کننده است، زیرا بیشتر افرادی که مصرف مواد را از نوجوانی و جوانی آغاز می‌کنند، به مصرف آن در سال‌های آینده نیز ادامه می‌دهند.»