کتاب درگیری تحصیلی

کتاب الکترونیکی «درگیری تحصیلی» نوشتهٔ انیسه جباری دانشور اثری پژوهشی در حوزهٔ روان‌شناسی یادگیری است که نشر رشد فرهنگ آن را منتشر کرده است. این کتاب با تمرکز بر مفاهیم کلیدی مانند درگیری شناختی، راهبردهای یادگیری، فراشناخت و هویت تحصیلی، به بررسی نظریه‌ها و مدل‌های مختلف در زمینهٔ یادگیری و انگیزش تحصیلی می‌پردازد. «درگیری تحصیلی» با بهره‌گیری از منابع علمی و پژوهش‌های روز، به دانشجویان، معلمان و علاقه‌مندان به روان‌شناسی آموزشی کمک می‌کند تا درک عمیق‌تری از فرایندهای یادگیری و عوامل مؤثر بر موفقیت تحصیلی به دست آورند. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب درگیری تحصیلی

این کتاب در قالب ناداستان و با رویکردی تحلیلی، به بررسی ابعاد مختلف درگیری تحصیلی و شناختی می‌پردازد. «درگیری تحصیلی» نوشتهٔ انیسه جباری دانشور، اثری است که در سال‌های اخیر و با توجه به اهمیت روزافزون یادگیری مادام‌العمر و نقش آن در موفقیت فردی و اجتماعی، نگاشته شده است. ساختار کتاب به گونه‌ای است که ابتدا مفاهیم پایه‌ای مانند یادگیری، شناخت و فراشناخت را معرفی می‌کند و سپس به سراغ نظریه‌های مطرح در این حوزه می‌رود. نظریه‌های روان‌شناسانی چون بندورا، پیاژه، ویگوتسکی، برونر و دیگران، به‌تفصیل بررسی شده‌اند تا خواننده با دیدگاه‌های متنوع دربارهٔ یادگیری و درگیری شناختی آشنا شود. در ادامه، کتاب به راهبردهای یادگیری، نقش هویت تحصیلی و جهت‌گیری هدف در موفقیت تحصیلی می‌پردازد و در نهایت، پژوهش‌های انجام‌شده در این زمینه را مرور می‌کند. این اثر با ارائهٔ جداول، نمودارها و پرسشنامه‌ها، تلاش دارد تا مفاهیم نظری را به‌صورت کاربردی و ملموس برای مخاطب توضیح دهد. «درگیری تحصیلی» نه‌تنها برای دانشجویان رشته‌های علوم تربیتی و روان‌شناسی، بلکه برای معلمان و والدین نیز قابل استفاده است.

خلاصه کتاب درگیری تحصیلی

کتاب «درگیری تحصیلی» با طرح این پرسش آغاز می‌شود که چرا برخی دانش‌آموزان با وجود حضور فیزیکی در کلاس، در فرایند یادگیری مشارکت فعال ندارند و چگونه می‌توان میزان درگیری شناختی آن‌ها را افزایش داد. نویسنده با مروری بر تاریخچهٔ روان‌شناسی شناختی، به نقش فعال ذهن انسان در یادگیری اشاره می‌کند و تأکید دارد که یادگیری صرفاً یک فعالیت رفتاری نیست، بلکه نیازمند درگیری عمیق ذهنی و شناختی است. در بخش‌های ابتدایی، مفاهیم کلیدی مانند راهبردهای شناختی و فراشناختی معرفی می‌شوند. راهبردهای شناختی شامل تکرار، بسط معنایی و سازمان‌دهی اطلاعات هستند که به دانش‌آموز کمک می‌کنند تا مطالب را بهتر فراگیرد. در مقابل، راهبردهای فراشناختی به نظارت، برنامه‌ریزی و ارزیابی فرایند یادگیری می‌پردازند و نقش مهمی در موفقیت تحصیلی دارند. کتاب سپس به نظریه‌های مختلف دربارهٔ یادگیری و درگیری شناختی می‌پردازد. نظریه‌های بندورا، پیاژه، ویگوتسکی، برونر و دیگران، هرکدام با تأکید بر جنبه‌هایی مانند خودکارآمدی، یادگیری اجتماعی، ساخت دانش و نقش زبان در یادگیری، ابعاد گوناگون درگیری تحصیلی را روشن می‌کنند. همچنین، مدل‌های یادگیری خودنظم‌دهی از جمله مدل‌های زیمرمن، بوتکورتز و پینتریچ، به‌تفصیل شرح داده شده‌اند و نشان می‌دهند که چگونه دانش‌آموزان می‌توانند با استفاده از راهبردهای شناختی و فراشناختی، یادگیری خود را مدیریت و بهینه کنند. در ادامه، به موضوع هویت تحصیلی پرداخته شده است. نویسنده با مرور نظریه‌های اریکسون، گلاسر، کیگان و دیگران، نشان می‌دهد که شکل‌گیری هویت تحصیلی و منزلت‌های آن (مانند هویت موفق، سردرگم، دنباله‌رو و دیررس) چگونه بر انگیزش و پیشرفت تحصیلی تأثیر می‌گذارد. پژوهش‌های انجام‌شده نیز تأیید می‌کنند که هویت تحصیلی موفق با پیشرفت تحصیلی رابطهٔ مثبت دارد. در نهایت، کتاب با ارائهٔ پرسشنامه‌ها و ابزارهای سنجش، راهکارهایی برای افزایش درگیری شناختی و بهبود عملکرد تحصیلی پیشنهاد می‌دهد و بر اهمیت توجه به تفاوت‌های فردی، انگیزش و عوامل محیطی در فرایند یادگیری تأکید می‌کند.

چرا باید کتاب درگیری تحصیلی را بخوانیم؟

مطالعهٔ این کتاب فرصتی است برای آشنایی با نظریه‌ها و مدل‌های به‌روز در حوزهٔ یادگیری و روان‌شناسی تحصیلی. «درگیری تحصیلی» با ارائهٔ مفاهیم کلیدی مانند راهبردهای شناختی و فراشناختی، به مخاطب کمک می‌کند تا درک عمیق‌تری از فرایند یادگیری و عوامل مؤثر بر موفقیت تحصیلی به دست آورد. این اثر با بررسی نقش هویت تحصیلی، انگیزش و خودنظم‌دهی، ابزارهایی را برای بهبود عملکرد تحصیلی و افزایش مشارکت فعال در فرایند آموزش ارائه می‌دهد. همچنین، با معرفی پرسشنامه‌ها و ابزارهای سنجش، امکان ارزیابی و ارتقای سطح درگیری شناختی را فراهم می‌کند. برای معلمان، دانشجویان و والدینی که به دنبال راه‌هایی برای ارتقای کیفیت یادگیری هستند، این کتاب منبعی ارزشمند به‌شمار می‌آید.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای دانشجویان و پژوهشگران حوزهٔ علوم تربیتی و روان‌شناسی، معلمان، مشاوران آموزشی و والدینی که دغدغهٔ بهبود یادگیری و انگیزش تحصیلی را دارند، مناسب است. همچنین، برای افرادی که به دنبال راهکارهایی برای افزایش مشارکت و درگیری شناختی در فرایند آموزش هستند، مطالعهٔ این اثر توصیه می‌شود.

بخشی از کتاب درگیری تحصیلی

«از لحظه‌ای که انسان چشم به جهان می‌گشاید هرروز در حال یادگرفتن و آموختن است؛ بنابراین یادگیری همواره در طول تاریخ بشر به‌عنوان یکی از مباحث بسیار مهم روان‌شناسی مطرح بوده است. یادگیری مستلزم اکتساب و تعدیل دانش، مهارت‌ها، راهبردها، باورها، نگرش‌ها و رفتارهاست. معلمان اغلب انتظار دارند که دانش‌آموزان مطالب را بدانند، بفهمند، به کار ببرند، تجزیه‌وتحلیل، ترکیب و ارزشیابی کنند و نیز به مهارت‌های اندیشیدن، مهارت‌های عملکردی و برقراری ارتباط دست پیدا کنند و همچنین نگرش و علایق آن‌ها در جهت مثبت تغییر یابد؛ اما در بسیاری از موارد در کلاس‌های درس مشاهده می‌شود که بعضی از دانش‌آموزان با خیره شدن به معلم به او توجه می‌کنند، درحالی‌که حواس آن‌ها به‌جای دیگر معطوف است. ازاین‌رو «توجه» صرفاً برحسب نگاه کردن به معلم و صحبت نکردن با همکلاسی‌ها، برای یادگیری مطالب کافی نیست. یادگیری علم نباید فقط عملی باشد بلکه لازم است ذهنی نیز باشد. بر این اساس معلمان همواره از دانش‌آموزان می‌خواهند که به لحاظ «شناختی» در امور تحصیلی درگیر شوند نه‌فقط رفتاری. آن‌ها از دانش‌آموزان می‌خواهند که در مورد محتوای یادگیری عمیقاً به تفکر بپردازند و روش‌هایی را برای یادگیری مورداستفاده قرار دهند که فهم آن‌ها از مطالب را به حداکثر برساند (پینتریچ، ۲۰۰۰)؛ بنابراین در برنامه‌های آموزشی، می‌بایست دانش‌آموزان رشته‌های مختلف برای پرورش مهارت‌های مناسب، تجارب و منابع چندگانه دانش را باهم ترکیب کنند. بدیهی است این نوع یادگیری‌ها متکی بر درگیری شناختی معنی‌دار فعالیت‌های یادگیری است.»