کتاب مسیر امنیت غذایی زنجیره تولید چغندرقند

کتاب الکترونیکی «زنجیره تولید چغندرقند (مسیر امنیت غذایی)» با تحقیق و تدوین نیما زاغری، محمدصابر باغخانی‌پور و رضا ابوالقاسمی، توسط نشر مرکز پژوهشی و آموزشی کوثر منتشر شده است. این اثر به بررسی جامع زنجیره تولید چغندرقند از مرحله کاشت تا فرآوری و بازار می‌پردازد و جایگاه آن را در امنیت غذایی ایران تحلیل می‌کند. کتاب حاضر با رویکردی تخصصی، اطلاعات علمی و کاربردی درباره بوم‌شناسی، مدیریت مزرعه، فناوری‌های تولید، چالش‌ها و راهکارهای توسعه این محصول استراتژیک ارائه می‌دهد. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب مسیر امنیت غذایی زنجیره تولید چغندرقند

«زنجیره تولید چغندرقند (مسیر امنیت غذایی)» اثری تخصصی در حوزه کشاورزی و امنیت غذایی است که به‌صورت ناداستان و پژوهشی تدوین شده است. این کتاب بخشی از مجموعه‌ای ده‌جلدی درباره محصولات اساسی کشاورزی ایران است و به‌طور ویژه به بررسی زنجیره تولید چغندرقند می‌پردازد. ساختار کتاب شامل بخش‌هایی درباره کلیات گیاه‌شناسی و بوم‌شناسی چغندرقند، مراحل کاشت، داشت و برداشت، فرآوری صنعتی، نگهداری و انبارداری، بازار داخلی و خارجی، و در نهایت چالش‌ها و راهکارهای توسعه این زنجیره است. نویسندگان با بهره‌گیری از داده‌های آماری، جداول، نمودارها و تجربیات میدانی، تصویری جامع از وضعیت تولید چغندرقند در ایران و جهان ارائه داده‌اند. کتاب با هدف انتقال دانش به سیاست‌گذاران، فعالان کشاورزی و علاقه‌مندان به امنیت غذایی تدوین شده و تلاش دارد با تحلیل علمی و ارائه راهکارهای عملی، سهم چغندرقند را در تأمین امنیت غذایی کشور برجسته کند.

خلاصه کتاب مسیر امنیت غذایی زنجیره تولید چغندرقند

کتاب «زنجیره تولید چغندرقند (مسیر امنیت غذایی)» با مقدمه‌ای درباره اهمیت شکر به‌عنوان کالایی استراتژیک و نقش آن در تأمین انرژی جوامع، وارد بحث اصلی خود می‌شود. نویسندگان ابتدا به تاریخچه کشت چغندرقند در ایران و جهان پرداخته‌اند و جایگاه این محصول را در میان سایر گیاهان خانواده اسفناجیان شرح داده‌اند. سپس ویژگی‌های بوم‌شناسی چغندرقند، از جمله مقاومت به شوری، سرما و خشکی، و نیازهای حرارتی، نوری، رطوبتی و خاکی آن بررسی شده است. در ادامه، مراحل مختلف کاشت، داشت و برداشت چغندرقند به تفصیل توضیح داده شده است. این بخش شامل مدیریت خاک‌ورزی، انتخاب بذر مناسب (پلی ژرم و منوژرم)، آماده‌سازی زمین، روش‌های مختلف کاشت (سنتی، مکانیزه و نشایی)، آبیاری، تغذیه گیاه، کنترل آفات و بیماری‌ها، و روش‌های برداشت مکانیزه و دستی است. تفاوت‌های کشت بهاره و پاییزه، مزایا و معایب هرکدام، و نقش آن‌ها در بهره‌وری آب و عملکرد محصول نیز تحلیل شده‌اند. کتاب به فرآوری صنعتی چغندرقند می‌پردازد و مراحل حمل‌ونقل، تعیین وزن و عیارسنجی، شست‌وشو، تهیه خلال، استخراج شربت خام، تصفیه، تغلیظ، طباخی و تولید شکر را شرح می‌دهد. همچنین به محصولات جانبی مانند ملاس و تفاله و مدیریت ضایعات در فرآیند تولید اشاره شده است. در بخش بازار، ساختار بازار داخلی و خارجی شکر، نقش تأمین‌کنندگان، تولیدکنندگان، واردکنندگان و مصرف‌کنندگان، و همچنین آمارهای تولید، مصرف و تجارت شکر در ایران و جهان بررسی شده است. در نهایت، چالش‌های اصلی زنجیره تولید چغندرقند، از جمله محدودیت‌های زیرساختی، مشکلات تأمین بذر، کمبود ماشین‌آلات، مدیریت آب و خاک، و راهکارهای پیشنهادی برای بهبود وضعیت تولید و افزایش امنیت غذایی کشور مطرح شده‌اند.

چرا باید کتاب مسیر امنیت غذایی زنجیره تولید چغندرقند را بخوانیم؟

این کتاب با رویکردی جامع و داده‌محور، زنجیره تولید چغندرقند را از منظر علمی، فنی و اقتصادی بررسی کرده است. اطلاعات دقیق درباره مراحل کاشت تا فرآوری، تحلیل بازار داخلی و جهانی، و ارائه راهکارهای عملی برای چالش‌های تولید، آن را به منبعی ارزشمند برای فعالان کشاورزی، سیاست‌گذاران و پژوهشگران حوزه امنیت غذایی تبدیل کرده است. مطالعه این اثر به درک بهتر نقش چغندرقند در تأمین شکر کشور و راه‌های افزایش بهره‌وری و خودکفایی کمک می‌کند.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعه این کتاب برای کشاورزان، کارشناسان کشاورزی، مدیران صنایع غذایی، پژوهشگران حوزه امنیت غذایی و دانشجویان رشته‌های کشاورزی و منابع طبیعی مفید است. همچنین برای سیاست‌گذاران و تصمیم‌گیرندگان حوزه کشاورزی که به دنبال راهکارهایی برای بهبود تولید و کاهش وابستگی به واردات شکر هستند، کاربردی خواهد بود.

بخشی از کتاب مسیر امنیت غذایی زنجیره تولید چغندرقند

«شکر کالایی استراتژیک و یکی از منابع مهم تأمین انرژی در رژیم غذایی روزانه انسان‌ها است که در مقایسه با مقدار کالری‌ای که ایجاد می‌کند این کالا را به یک منبع اساسی برای رفع نیاز انرژی در جوامع فقیر مبدل ساخته است. به نسبت ارزان بوده و اگر هزینه‌ای را که برای خرید آن مقدار مواد غذایی معمول که پس از مصرف، هزار کالری انرژی در بدن ایجاد می‌کنند با شکر مقایسه نماییم، می‌توان نتیجه‌گیری کرد هزار کالری انرژی حاصل از شکر ارزان‌تر است. لذا همواره مورد حمایت دولت‌ها قرار داشته است. در سال ۱۲۷۴ هجری شمسی اولین کارخانه تولید قند و شکر از چغندرقند در منطقه کهریرک تأسیس شد و موجب متداول‌شدن کشت چغندرقند در ایران گردید اما کارخانه مذکور در سال ۱۲۷۸ هجری شمسی به علت سیاست‌های دولت روسیه تعطیل شد؛ زیرا قیمت قند صادراتی خود به ایران را کاهش داده بود. چغندرقند در حال حاضر در حدود ۵۰ کشور دنیا کشت می‌شود که از این میان کشورهای آمریکا، اسپانیا، ایران، مصر، مراکش و پاکستان، هم کشت نیشکر و هم چغندرقند رواج دارد. حدود ۳۵ میلیون تن از ۱۴۰ میلیون تن کل شکر تولیدی جهان را شکر چغندری به خود اختصاص داده است. اکنون در ایران جمعاً ۳۷ کارخانه تولید قند و شکر وجود دارد که ۲۸ کارخانه از چغندرقند کارتولید قند و شکر را انجام می‌دهند که عمدتاً در استان‌های خراسان و فارس و آذربایجان غربی وجود دارند. که متأسفانه ۱۰ کارخانه از کل تعداد کارخانه‌های قند و شکر ایران غیرفعال است که تعداد ۶ کارخانه اختصاص به چغندردارد. سرانه مصرف قند و شکر در ایران حدود ۲/۲ میلیون تن است که به طور میانگین حدود نیمی از آن در داخل تولید می‌شود و مابقی وارداتی است. در ایران حدود ۵۰۰ هزار تن قند و شکر به طور مستقیم مصرف می‌شود و مابقی در صنایع غذایی مورداستفاده قرار می‌گیرد.»