کتاب درآمدی بر استدلال اخلاقی

کتاب الکترونیکی «درآمدی بر استدلال اخلاقی» نوشتهٔ حمدالله خواجه‌حسینی و شبنم جهانشاد اثری پژوهشی در حوزهٔ روان‌شناسی رشد و فلسفهٔ اخلاق است که نشر رشد فرهنگ آن را منتشر کرده است. این کتاب به بررسی نظریه‌ها و مدل‌های مختلف استدلال اخلاقی، از جمله دیدگاه‌های پیاژه، کلبرگ، رست و منتقدان آن‌ها می‌پردازد و تلاش می‌کند با نگاهی تحلیلی، ابعاد روان‌شناختی و فلسفی رشد اخلاقی را واکاوی کند. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب درآمدی بر استدلال اخلاقی

«درآمدی بر استدلال اخلاقی» اثری ناداستانی و دانشگاهی است که به بررسی بنیادهای نظری و تجربی استدلال اخلاقی می‌پردازد. نویسندگان، با تکیه‌بر منابع معتبر روان‌شناسی و فلسفه، روند تاریخی و تحولی نظریه‌های رشد اخلاقی را از آغاز تا امروز مرور کرده‌اند. کتاب ساختاری تحلیلی دارد و در آن، ابتدا مفاهیم پایه‌ای مانند قضاوت اخلاقی، هیجان‌های اخلاقی و انگیزش اخلاقی معرفی می‌شوند. سپس، نظریه‌های کلیدی مانند مراحل رشد اخلاقی پیاژه و کلبرگ، مدل چهار مولفه‌ای جیمز رست و نقدهای وارد بر این نظریه‌ها بررسی شده‌اند. اثر حاضر علاوه‌بر مرور نظریه‌های غربی، به چالش‌های فرهنگی و محدودیت‌های پژوهش‌های موجود، به‌ویژه در زمینهٔ رشد اخلاقی کودکان نابینا و تفاوت‌های جنسیتی نیز پرداخته است. کتاب با ارائهٔ پژوهش‌های میدانی و ابزارهای سنجش استدلال اخلاقی، تصویری جامع از وضعیت فعلی این حوزه ارائه می‌دهد و برای دانشجویان، پژوهشگران و علاقه‌مندان به روان‌شناسی رشد و فلسفهٔ اخلاق قابل استفاده است.

خلاصه کتاب درآمدی بر استدلال اخلاقی

کتاب «درآمدی بر استدلال اخلاقی» با مروری بر مفاهیم بنیادین اخلاق عملی آغاز می‌شود و به بررسی این می‌پردازد که استدلال اخلاقی چگونه در بستر رشد فردی و اجتماعی شکل می‌گیرد. نویسندگان ابتدا نظریه‌های کلاسیک رشد اخلاقی را معرفی می‌کنند؛ از جمله مدل مراحل رشد پیاژه که بر تعامل کودک با محیط و بازی‌های جمعی تأکید دارد و شش مرحلهٔ کلبرگ که هرکدام به سطحی از بلوغ اخلاقی اشاره دارند. در این بخش، تفاوت‌های فردی و فرهنگی در رشد اخلاقی و نقش تعارضات شناختی در پیشرفت فرد برجسته شده است. در ادامه، مدل چهار مولفه‌ای جیمز رست معرفی می‌شود که استدلال اخلاقی را در کنار حساسیت، انگیزش و صفت اخلاقی به‌عنوان اجزای ضروری رفتار اخلاقی می‌داند. کتاب تأکید می‌کند که رشد استدلال اخلاقی الزاماً به معنای رفتار اخلاقی نیست و عوامل اجتماعی، فرهنگی و انگیزشی می‌توانند این رابطه را پیچیده کنند. همچنین، به نقدهای وارد بر نظریه‌های شناختی پرداخته شده و نشان داده می‌شود که رفتار اخلاقی افراد همیشه با سطح استدلال آن‌ها همخوان نیست. اثر حاضر به ابزارهای سنجش استدلال اخلاقی مانند آزمون‌های مبتنی‌بر داستان‌های فرضی و سنجش مراحل رشد نیز می‌پردازد و پژوهش‌های انجام‌شده در ایران و جهان را مرور می‌کند. در بخش‌هایی از کتاب، موضوعاتی مانند تأثیر جنسیت، نابینایی و محیط آموزشی بر رشد اخلاقی بررسی شده و پژوهش‌های میدانی متعددی دربارهٔ تفاوت‌های فردی و اجتماعی در استدلال اخلاقی ارائه شده است. در نهایت، کتاب با بحث دربارهٔ اهمیت فلسفی استدلال اخلاقی و تمایز آن از استدلال عملی، تصویری چندلایه از این حوزه ترسیم می‌کند.

چرا باید کتاب درآمدی بر استدلال اخلاقی را بخوانیم؟

مطالعهٔ این کتاب فرصتی فراهم می‌کند تا خواننده با مهم‌ترین نظریه‌ها و مدل‌های رشد استدلال اخلاقی آشنا شود و درک عمیق‌تری از فرایندهای روان‌شناختی و اجتماعی تصمیم‌گیری اخلاقی به‌دست آورد. اثر حاضر با جمع‌آوری پژوهش‌های میدانی، ابزارهای سنجش و نقدهای نظری، امکان مقایسهٔ دیدگاه‌های مختلف را فراهم کرده و به چالش‌های فرهنگی و اجتماعی در این حوزه نیز توجه نشان داده است. برای کسانی که به دنبال فهم بهتر رفتار اخلاقی، عوامل مؤثر بر آن و کاربردهای عملی نظریه‌های اخلاقی هستند، این کتاب منبعی غنی و قابل اتکا به‌شمار می‌آید.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای دانشجویان و پژوهشگران روان‌شناسی، علوم تربیتی، فلسفه و مطالعات اجتماعی مناسب است. همچنین برای معلمان، مشاوران، مربیان و افرادی که به دنبال شناخت عمیق‌تر فرایندهای رشد اخلاقی و استدلال اخلاقی در کودکان و نوجوانان هستند، مفید خواهد بود. علاقه‌مندان به فلسفهٔ اخلاق و کسانی که دغدغهٔ تربیت اخلاقی و تحلیل رفتارهای اخلاقی را دارند نیز می‌توانند از مطالب این اثر بهره‌مند شوند.

بخشی از کتاب درآمدی بر استدلال اخلاقی

«کلبرگ شاید مشهورترین نظریه‌پرداز در حیطه‌ی رشد اخلاقی است که کارهایش بر پای‌ی مراحل خطی رشد اخلاقی ژان پیاژه شکل گرفته است. کلبرگ شش مرحله را برای استدلال اخلاقی مشخص کرده است که هر کدام به سه سطح تقسیم می‌شوند. در هر کدام از سطوح، کلبرگ دو مرحله را تعیین می‌کند که به ترتیب بر پایه‌ی مراحل قبلی ساخته می‌شوند. در این مدل، رشد در یک چارچوب متوالی رخ می‌دهد و فرد مراحل را از یک سطح پایین به یک سطح بالاتر طی می‌کند. این پیشرفت به تعامل فرد با محیطش بستگی دارد و اغلب حاصل رویارویی با یک تعارض شناختی یا یک دوره "عدم تعادل" است (کلبرگ، ۱۹۷۶). حرکت از یک مرحله به مرحله‌ی بعد نشانگر رشد قابل‌ملاحظه‌ی بلوغ اخلاقی فرد و سطح استدلال اخلاقی است. اساس نظریه‌ی کلبرگ بر آن است که این خود فرد است که تصمیم می‌گیرد چه چیز به لحاظ اخلاقی درست و یا نادرست است، نه جامعه. افراد سطوح متفاوتی از بلوغ اخلاقی را به نمایش می‌گذارند و نوعاً در طی این مراحل با آهنگ یکسانی رشد نمی‌کنند. هر چند رسیدن به مراحل بالاتر استدلال اخلاقی با بلوغ فرد امر مطلوبی است، اما سن عامل رسیدن به سطح بالاتر رشد نیست. کلبرگ بر این باور است که پیشرفت به سمت سطح بالاتر رشد اخلاقی زمانی رخ می‌دهد که فرد تعارض‌های اخلاقی برسند (رست ۱۹۹۴).»