کتاب تحلیل النظم و النثر من العصر الجاهلی حتی نهایه العصر الاموی

کتاب «تحلیل النظم و النثر من العصر الجاهلی حتی نهایه العصر الاموی» نوشتهٔ قادر قادری و محمدرضا میرزانیا اثری دانشگاهی و پژوهشی است که نشر دانشگاه پیام نور آن را منتشر کرده است. این کتاب به بررسی و تحلیل شعر و نثر عربی از آغاز دورهٔ جاهلی تا پایان عصر اموی می‌پردازد و برای دانشجویان و علاقه‌مندان به زبان و ادبیات عرب، به‌ویژه در مقاطع دانشگاهی، منبعی آموزشی و تحلیلی به‌شمار می‌آید. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب تحلیل النظم و النثر من العصر الجاهلی حتی نهایه العصر الاموی

«تحلیل النظم و النثر من العصر الجاهلی حتی نهایه العصر الاموی» اثری پژوهشی و آموزشی در حوزهٔ ادبیات عرب است که به‌صورت ناداستان و با ساختاری آموزشی تدوین شده است. این کتاب با هدف آموزش و تحلیل متون نظم و نثر عربی، از دورهٔ جاهلی تا پایان عصر اموی را در بر می‌گیرد و به‌عنوان منبعی برای دانشجویان رشتهٔ زبان و ادبیات عرب طراحی شده است. نویسندگان، با رویکردی تحلیلی، ابتدا مقدمه‌ای دربارهٔ اهمیت مطالعه و کتاب‌خوانی و جایگاه ادبیات عرب در فرهنگ ایرانی ارائه داده‌اند و سپس به بررسی تاریخی و ادبی شعر و نثر عربی پرداخته‌اند. ساختار کتاب بر اساس تقسیم‌بندی تاریخی و ادبی تنظیم شده و هر فصل به یکی از دوره‌های مهم ادبیات عرب اختصاص یافته است. در هر فصل، نمونه‌هایی از متون نظم و نثر، همراه با تحلیل و شرح، ارائه شده و در پایان هر بخش، پرسش‌هایی برای تأمل و بحث مطرح شده است. این کتاب نه‌تنها به معرفی شاعران و نویسندگان برجستهٔ هر دوره می‌پردازد، بلکه ویژگی‌های سبکی، موضوعی و ساختاری آثار آن‌ها را نیز بررسی می‌کند. همچنین منابع و مراجع متعددی برای پژوهش بیشتر معرفی شده‌اند تا خواننده بتواند به‌صورت عمیق‌تر با ادبیات عربی کلاسیک آشنا شود.

خلاصه کتاب تحلیل النظم و النثر من العصر الجاهلی حتی نهایه العصر الاموی

این کتاب با هدف تحلیل و نقد شعر و نثر عربی از آغاز دورهٔ جاهلی تا پایان عصر اموی تدوین شده است. نویسندگان در ابتدا به بررسی خاستگاه و ویژگی‌های شعر و نثر جاهلی می‌پردازند و نقش آن‌ها را در بازتاب زندگی، فرهنگ و ارزش‌های جامعهٔ عرب پیش از اسلام تحلیل می‌کنند. در این بخش، به معرفی شاعران صعالیك و شاعران بزرگ معلّقات مانند «امرو القیس»، «طرفة بن العبد»، «زهیر بن ابی سلمی» و دیگران پرداخته شده و نمونه‌هایی از اشعار و تحلیل آن‌ها ارائه می‌شود. در ادامه، نثر فنی در عصر جاهلی مورد توجه قرار گرفته و انواع آن مانند امثال، خطابه، وصایا و رسائل بررسی شده است. نویسندگان به تأثیر شرایط اجتماعی و فرهنگی بر شکل‌گیری این متون اشاره دارند و نمونه‌هایی از آثار برجستهٔ نثر جاهلی را تحلیل می‌کنند. در فصل‌های بعدی، شعر و نثر دورهٔ اسلامی و اموی بررسی می‌شود. در بخش شعر اسلامی، به تحول موضوعات و سبک‌ها پس از ظهور اسلام و نقش شاعران برجسته‌ای چون «کعب بن زهیر»، «حسان بن ثابت» و «الخنساء» پرداخته شده است. همچنین، تأثیر قرآن و حدیث بر ادبیات عرب و شکل‌گیری نثر فنی اسلامی، مانند خطابه‌ها، رسائل و وصایا، تحلیل شده است. در بخش مربوط به عصر اموی، نویسندگان به معرفی شاعران مهم این دوره مانند «فرزدق»، «اخطل»، «جرير» و دیگران می‌پردازند و ویژگی‌های شعری و موضوعی آثار آن‌ها را بررسی می‌کنند. همچنین، نثر اموی و انواع آن، از جمله خطابه‌ها، رسائل و عهود، با ذکر نمونه‌ها و تحلیل‌های ادبی مورد توجه قرار گرفته است. در مجموع، کتاب تلاش دارد با ارائهٔ نمونه‌های متنوع از متون نظم و نثر و تحلیل آن‌ها، تصویری جامع از سیر تحول ادبیات عربی کلاسیک ارائه دهد و خواننده را با ویژگی‌های سبکی، موضوعی و ساختاری هر دوره آشنا کند.

چرا باید کتاب تحلیل النظم و النثر من العصر الجاهلی حتی نهایه العصر الاموی را بخوانیم؟

مطالعهٔ این کتاب فرصتی برای آشنایی عمیق با ریشه‌ها و تحولات ادبیات عربی کلاسیک فراهم می‌کند. «تحلیل النظم و النثر من العصر الجاهلی حتی نهایه العصر الاموی» با گردآوری نمونه‌های شاخص از شعر و نثر هر دوره و ارائهٔ تحلیل‌های دقیق، به خواننده کمک می‌کند تا تفاوت‌ها و پیوستگی‌های ادبیات عربی را در بستر تاریخی و فرهنگی آن درک کند. این کتاب نه‌تنها برای دانشجویان و پژوهشگران ادبیات عرب، بلکه برای علاقه‌مندان به تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی نیز منبعی ارزشمند به‌شمار می‌آید. همچنین، وجود پرسش‌ها و تمرین‌های آموزشی در پایان هر بخش، امکان یادگیری فعال و تعمیق فهم مطالب را فراهم می‌سازد.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای دانشجویان و پژوهشگران رشتهٔ زبان و ادبیات عرب، علاقه‌مندان به تاریخ ادبیات و فرهنگ عربی، و کسانی که به دنبال شناخت سیر تحول شعر و نثر عربی از دورهٔ جاهلی تا پایان عصر اموی هستند، مناسب است. همچنین، برای داوطلبان آزمون‌های دانشگاهی و کسانی که به تحلیل متون کلاسیک عربی نیاز دارند، منبعی کاربردی به‌شمار می‌آید.

بخشی از کتاب تحلیل النظم و النثر من العصر الجاهلی حتی نهایه العصر الاموی

«اختلفت المصادر الأدبية في تحديد الوقت الذي نشأ فيه الشعر العربي، فإن من أصعب المهمات على الإطلاق تعيين ولادة الشعر وفطامه ونشأته، فعندما وصل إلينا هذا الفن كان مخلوقاً سوياً تجاوز مرحلة الطفولة، فالشعر مثله مثل الفنون الأخرى نشأ بدافع من حاجة الإنسان إليها للتعبير عن مشاعره وأحاسيسه وهمومه، وهذه الحاجة إلى التعبير عن مكنونات الإنسان هي حاجة غريزية تخلق معه وترتقي كلما ارتقى وارتقت حاجاته. وإذا بحثنا عن مبادئه وجدنا أن مبادئ هذا الأدب عامة لا تزال في مجاهل التاريخ. وأما مبدأ قول الشعر وأول من قاله قد خفي علينا كأكثر الأمم. ولا ريب في أن المراحل التي قطعها الشعر العربي حتى استوى في صورته الجاهلية غامضة، فليس بين أيدينا أشعار تصور أطواره الأولى، أما بين أيدينا هذه الصورة التامة لقصائده بتقاليدها الفنية المعقدة في الوزن والقافية وفي المعاني والموضوعات وفي الأساليب والصياغات المحكمة، وهي تقاليد تلقي ستاراً سفيقاً بيننا وبين طفولة هذا الشعر ونشأته الأولى فلا نكاد نعرف من ذلك شيئاً. وحاول ابن سلام أن يرفع جانباً من هذا الستار فعقد فصلاً تحدث فيه عن أوائل الشعراء الجاهليين وتأثر به ابن قتيبة في مقدمة كتاب الشعر والشعراء فعرض هو الآخر لهؤلاء الأوائل، وهم عندهما جميعاً أوائل الحقبة الجاهلية المكتملة الخلق والبناء في صياغة القصيدة العربية. وكأن الأوائل الذين أنشأوا هذه القصيدة في الزمن الأقدم ونهجوا لها سننها، طواهم الزمان.»