کتاب زنگ پژوهش

کتاب زنگ پژوهش نوشته زهرا بهرامی‌ فر که توسط نشر طرح و نشر منتشر شده، راهنمایی جامع برای آموزش گام‌به‌گام پروژه‌های علمی دانش‌آموزی در دوره‌ی ابتدایی است. این کتاب با تمرکز بر جشنواره‌ی جابربن‌حیان، چکیده‌ای از پژوهش‌ها، تولیدات و آثار دانش‌آموزان برگزیده‌ی استان مازندران در سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۳ را نیز در خود جای داده است. هدف اصلی کتاب، تقویت مهارت‌های پژوهشی و علمی دانش‌آموزان و آشنایی آن‌ها با فرایند انجام پروژه‌های علمی است. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب زنگ پژوهش

کتاب زنگ پژوهش (آموزش گام‌به‌گام پروژه‌های علمی دانش‌آموزی به‌همراه چکیده‌ی پژوهش‌ها، تولیدات و آثار دانش‌آموزان برگزیده در جشنواره‌ی استانی جابربن‌حیان دوره‌ی ابتدایی استان مازندران سال تحصیلی ۱۴۰۳ - ۱۴۰۲) اثری آموزشی و کاربردی در حوزه‌ی پروژه‌محوری و پژوهش دانش‌آموزی است که به‌ویژه برای دانش‌آموزان و معلمان دوره‌ی ابتدایی تدوین شده است. این کتاب آموزشی، ساختار پروژه‌های علمی را به‌صورت مرحله‌به‌مرحله توضیح داده و با ارائه‌ی نمونه‌های واقعی از آثار دانش‌آموزان برگزیده، به تبیین فرایند پژوهش علمی در مدارس می‌پردازد. 

زهرا بهرامی‌ فر در این کتاب، ضمن معرفی اهداف و جایگاه پژوهش در نظام آموزش‌و رورش، به پیشینه‌ی جشنواره‌ی جابربن‌حیان و اهمیت آن در ارتقای مهارت‌های علمی و اجتماعی دانش‌آموزان اشاره کرده است. ساختار کتاب به‌گونه‌ای است که ابتدا مفاهیم پایه‌ای پژوهش و پروژه‌های علمی را شرح می‌دهد و سپس با ارائه‌ی دستورالعمل‌ها، فرم‌های داوری و نمونه‌های عملی، مسیر انجام پروژه‌های علمی را برای دانش‌آموزان و معلمان روشن می‌سازد. این اثر نه‌تنها به آموزش روش‌های علمی و پژوهشی می‌پردازد، بلکه با نمایش آثار و دستاوردهای دانش‌آموزان، الهام‌بخش نسل جدید پژوهشگران نیز هست.

خلاصه کتاب زنگ پژوهش

کتاب زنگ پژوهش با هدف آموزش عملی پژوهش به دانش‌آموزان ابتدایی، به معرفی جشنواره‌ی جابربن‌حیان و اهمیت پژوهش در آموزش‌وپرورش می‌پردازد. در ابتدای کتاب، جایگاه پژوهش در اسناد بالادستی آموزش‌وپرورش و اهداف جشنواره به‌روشنی بیان شده است؛ سپس مراحل اجرای پروژه‌های علمی دانش‌آموزی به‌صورت گام‌به‌گام توضیح داده می‌شود؛ از انتخاب موضوع و مشاهده‌گری تا جمع‌آوری اطلاعات، فرضیه‌سازی، آزمایش، ثبت داده‌ها و نتیجه‌گیری. کتاب انواع پروژه‌های علمی را معرفی می‌کند: پروژه‌های جمع‌آوری و طبقه‌بندی، تحقیق، مدل‌سازی، نمایش علمی، آزمایش و طراحی و ساخت. 

برای هر نوع پروژه، مراحل اجرایی، نکات کلیدی و فرم‌های داوری به‌تفصیل شرح داده شده است؛ همچنین به اهمیت دفتر کارنما و نحوه‌ی ثبت وقایع و یادداشت‌برداری در طول پروژه پرداخته شده و توصیه‌هایی برای طراحی تابلو نمایش و ارائه‌ی گزارش کتبی ارائه شده است. در بخش‌هایی از کتاب، نمونه‌هایی از پروژه‌های موفق دانش‌آموزان استان مازندران آورده شده تا دانش‌آموزان با مشاهدهٔ تجربیات همسالان خود، مسیر پژوهش را با اعتماد بیشتری طی کنند. در نهایت، کتاب با ارائهٔ منابع پیشنهادی و نکاتی دربارهٔ ارجاع‌دهی علمی، دانش‌آموزان را به رعایت اصول اخلاقی پژوهش و استفاده از منابع معتبر تشویق می‌کند.

چرا باید کتاب زنگ پژوهش را بخوانیم؟

مطالعه‌ی این کتاب برای کسانی که به‌دنبال یادگیری عملی پژوهش و پروژه‌محوری در آموزش هستند، فرصتی ارزشمند فراهم می‌کند. کتاب زنگ پژوهش با ارائه‌ی دستورالعمل‌های روشن، نمونه‌های واقعی و فرم‌های کاربردی، مسیر انجام پروژه‌های علمی را برای دانش‌آموزان و معلمان ساده‌تر و قابل‌اجرا می‌سازد. این کتاب نه‌تنها مهارت‌های علمی و پژوهشی را تقویت می‌کند، بلکه به رشد تفکر انتقادی، خلاقیت و اعتمادبه‌نفس دانش‌آموزان نیز کمک می‌کند. آشنایی با فرایند پژوهش از سنین پایین، زمینه‌ساز تربیت نسلی پژوهشگر و خلاق خواهد بود.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای دانش‌آموزان دوره‌ی ابتدایی، معلمان، مربیان پژوهش، والدینی که فرزندانشان علاقه‌مند به شرکت در جشنواره‌های علمی هستند و مدیران مدارس مناسب است؛ همچنین برای کسانی که به‌دنبال راهنمایی عملی برای اجرای پروژه‌های علمی دانش‌آموزی و ارتقای مهارت‌های پژوهشی در محیط مدرسه‌ هستند، مفید خواهد بود.

بخشی از کتاب زنگ پژوهش

«پروژه‌ی علمی عبارت است از کوشش محققانه و تجربهٔ علمی (انفرادی یا گروهی) دانش‌آموزان درباره‌ی یک موضوع معیّن که آنان فرصت کار نسبتاً مستقل را در بازه‌ی زمانی پیدا می‌کنند به طوری که ضمن این کوشش هیجان‌انگیز علمی، کار یک دانشمند را انجام می‌دهند و نگرش‌ها و مهارت‌های علمی او را پیدا می‌کنند. دانش‌آموزان سعی می‌کنند به دقت مشاهده کنند، سؤال بپرسند، جمع‌آوری اطلاعات نمایند، فرضیه بسازند، آزمایش کنند و نتایج کار علمی خود را جمع‌بندی و ارائه نمایند. یک پروژه دارای ماهیّت علمی و تجربی از حوزه‌های درسی علوم‌تجربی و ریاضی یا سایر دروس بوده و دانش‌آموز را با روش علمی آشنا می‌نماید که موضوع آن یا از محتوای کتاب‌های درسی منشأ گرفته و یا آزاد است. دانش‌آموزان در همه پایه‌های تحصیلی به‌صورت انفرادی یا گروهی پروژه را انتخاب نموده و در نمایشگاه علمی آموزشگاه شرکت می‌کنند. دانش‌آموزان بهتر است مسئله یا ایدهٔ خود را در ارتباط با محیط زندگی و مبتنی بر علاقهٔ خود انتخاب نمایند و در این زمینه نباید انتظار بیش از حد از دانش‌آموزان برای کارهای خاص و فوق‌العاده داشت.»