کتاب تاثیر عمل گرایی حقوق مدرن بر فقه معاصر

کتاب الکترونیکی «تأثیر عمل‌گرایی حقوق مدرن بر فقه معاصر» نوشتهٔ محمد حسینی اثری پژوهشی است که نشر گوی آن را منتشر کرده است. این کتاب به بررسی نسبت میان رویکرد عمل‌گرایانه در حقوق مدرن و تأثیرات آن بر فقه اسلامی معاصر می‌پردازد و موضوعاتی چون حقوق تطبیقی، تحولات اجتماعی و فلسفهٔ حقوق را در بستر کشورهای اسلامی واکاوی می‌کند. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب تاثیر عمل گرایی حقوق مدرن بر فقه معاصر

«تأثیر عمل‌گرایی حقوق مدرن بر فقه معاصر» اثری ناداستان و پژوهشی است که با رویکردی تحلیلی به بررسی تعامل میان حقوق مدرن و فقه سنتی اسلامی می‌پردازد. نویسنده، محمد حسینی، در این کتاب تلاش کرده است تا با تکیه‌بر منابع تاریخی، تحولات حقوقی و اجتماعی کشورهای اسلامی را از منظر عمل‌گرایی حقوقی تحلیل کند. ساختار کتاب شامل مقدمه‌ای تحلیلی، فصل‌هایی دربارهٔ ماهیت عمل‌گرایی در حقوق مدرن، جریان‌شناسی عمل‌گرایی، مبانی معرفت‌شناختی و هستی‌شناختی این رویکرد و بررسی تأثیر آن بر فقه معاصر است. اثر حاضر با تمرکز بر کشورهای ایران، مصر، عربستان، تونس و دیگر جوامع اسلامی، نمونه‌هایی از تغییرات حقوقی و فقهی را ارائه داده و به چالش‌های پیش‌روی فقه سنتی در مواجهه با نیازهای اجتماعی و توسعهٔ اقتصادی پرداخته است. کتاب با زبانی تحلیلی و مستند، سعی دارد تصویری از روند گذار از فقه سنتی به حقوق مدرن و پیامدهای آن در حوزهٔ حقوق اسلامی ارائه دهد.

خلاصه کتاب تاثیر عمل گرایی حقوق مدرن بر فقه معاصر

این کتاب به بررسی چگونگی تأثیر عمل‌گرایی حقوق مدرن بر ساختار و مبانی فقه معاصر اسلامی می‌پردازد. نویسنده ابتدا مفهوم عمل‌گرایی را در فلسفه و حقوق مدرن شرح داده و آن را به‌عنوان رویکردی نامبناگرا معرفی می‌کند که اصالت را به نتایج عملی و نیازهای اجتماعی می‌دهد. سپس با مرور تحولات حقوقی در کشورهای اسلامی، نشان داده است که عمل‌گرایی ابتدا در حوزه‌هایی مانند مالکیت، اصلاحات اراضی، املاک وقفی و ارث وارد شد و به‌تدریج به سایر عرصه‌های فقهی و حقوقی سرایت کرد. در ادامه، کتاب به نقد دیدگاه‌های مختلف دربارهٔ عمل‌گرایی در میان فقه‌پژوهان معاصر می‌پردازد و تفاوت‌های برداشت‌ها از این مفهوم را در میان اهل‌سنت و شیعه بررسی می‌کند. نویسنده تأکید کرده است که عمل‌گرایی حقوق مدرن، منبع معرفتی فقه را به عقل ابزاری فروکاسته و نوعی عرف‌گرایی بی‌بندوبار را ترویج داده است. همچنین، به این نکته اشاره شده که فقدان تحلیل معرفت‌شناختی از عمل‌گرایی مدرن و غفلت از ظرفیت‌های واقع‌گرایانهٔ فقه سنتی، سبب شده تا عمل‌گرایی به‌سمت تضعیف و حتی نابودی فقه سنتی حرکت کند. در بخش‌های پایانی، کتاب ضمن شناسایی ظرفیت‌های واقع‌گرای فقه سنتی، امکان تعامل میان فقه سنتی و عمل‌گرایی حقوق مدرن را بررسی کرده و پیشنهاد می‌دهد که توسعهٔ مطالعات تجربی در فقه سنتی می‌تواند نقطهٔ عطفی برای حفظ ارزش‌های فقهی در مواجهه با تحولات حقوقی باشد. نویسنده نتیجه می‌گیرد که شناخت دقیق از نحوهٔ تأثیر عمل‌گرایی بر فقه، می‌تواند به ارائهٔ الگویی برای تعامل سازنده میان این دو حوزه منجر شود.

چرا باید کتاب تاثیر عمل گرایی حقوق مدرن بر فقه معاصر را بخوانیم؟

این کتاب برای کسانی که دغدغهٔ فهم تحولات حقوقی و فقهی در جوامع اسلامی را دارند، اثری قابل توجه است. با بررسی تطبیقی میان حقوق مدرن و فقه سنتی، خواننده با چالش‌ها و فرصت‌های پیش‌روی فقه اسلامی در مواجهه با نیازهای اجتماعی و توسعهٔ اقتصادی آشنا می‌شود. اثر حاضر با تحلیل نمونه‌های عینی از کشورهای مختلف، امکان درک عمیق‌تری از روند گذار از فقه سنتی به حقوق مدرن و پیامدهای آن را فراهم می‌کند. همچنین، کتاب به تبیین ظرفیت‌های بالقوهٔ فقه سنتی برای تعامل با رویکردهای نوین حقوقی می‌پردازد و زمینه‌ای برای مطالعات میان‌رشته‌ای در حوزهٔ حقوق و جامعه‌شناسی فقه فراهم می‌آورد.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعهٔ این کتاب به پژوهشگران حقوق، دانشجویان رشته‌های فقه و حقوق، علاقه‌مندان به فلسفهٔ حقوق و کسانی که به دنبال تحلیل تحولات اجتماعی و حقوقی در جوامع اسلامی هستند، پیشنهاد می‌شود. همچنین برای افرادی که دغدغهٔ نسبت میان سنت و مدرنیته در حوزهٔ حقوق اسلامی را دارند، این اثر می‌تواند راهگشا باشد.

بخشی از کتاب تاثیر عمل گرایی حقوق مدرن بر فقه معاصر

«عمل‌گرایی رویکردی نامبناگرا در حقوق مدرن است که با توجه به ضرورت ایجاد توسعه اقتصادی در کشورهای مسلمان بر مسائلی مانند حق مالکیت، اصلاحات اراضی، املاک وقفی و ارث تأثیر گذاشته و حقوق تحقق‌یافتهٔ اسلامی را تحت‌تأثیر قرار داده است. با این حال، دامنهٔ تأثیر عمل‌گرایی از حقوق مدنی فراتر رفته و امروزه به کلیت مباحث فقه سنتی سرایت کرده است. این نوشتار نشان می‌دهد که نحؤ تأثیرپذیری حقوق اسلامی از عمل‌گرایی، منبع معرفتی فقه و حقوق اسلامی را به عقل ابزاری فروکاسته و نوعی عرف‌گرایی بی‌بندوبار را ترویج کرده است. فقدان تحلیل معرفت‌شناختی از عمل‌گرایی مدرن حقوق از یک‌سو و غفلت از ظرفیت‌های واقع‌گرایانهٔ فقه سنتی از سوی دیگر سبب شده که عمل‌گرایی به‌سمت نابودی فقه سنتی حرکت کند. نفوذ روبه‌رشد رویکردهای عمل‌گرای مدرن حقوق در فقه سنتی کشورهای مسلمان، اعم از مصر و عربستان، و گرایش جریان روشنفکر دینی در ایران به این رویکرد، نشان می‌دهد که عمل‌گرایی حقوق مدرن از پایگاه مهمی بین اندیشمندان کشورهای مسلمان برخوردار شده است. این نوشتار با شناسایی ظرفیت‌های واقع‌گرای فقه سنتی، از امکان تعامل عمل‌گرایی مدرن حقوق با فقه سنتی دفاع می‌کند و با بهره‌گیری از روش توصیفی - تحلیلی، ابعاد معرفت‌شناختی عمل‌گرایی مدرن و ارتباط آن با نیازهای اجتماعی کشورهای مسلمان را بررسی می‌کند.»