کتاب مطالعات راهبردی آمایش سرزمین

کتاب الکترونیکی «مطالعات راهبردی آمایش سرزمین» نوشتهٔ میترا کسایی و محمدرضا قادری اثری تخصصی در حوزهٔ برنامه‌ریزی فضایی و توسعهٔ سرزمینی است که نشر پژوهشکده مطالعات راهبردی آن را منتشر کرده است. این کتاب به بررسی مفاهیم، مبانی، مکاتب و تجارب جهانی و ایرانی آمایش سرزمین می‌پردازد و جایگاه آن را در نظام برنامه‌ریزی کشور تحلیل می‌کند. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب مطالعات راهبردی آمایش سرزمین

«مطالعات راهبردی آمایش سرزمین» اثری پژوهشی و دانشگاهی است که به‌صورت ناداستان و با رویکرد تحلیلی، به موضوع آمایش سرزمین و برنامه‌ریزی فضایی می‌پردازد. این کتاب در پنج فصل تدوین شده و ساختار آن به‌گونه‌ای است که ابتدا مفاهیم و ضرورت‌های آمایش سرزمین را شرح می‌دهد، سپس مکاتب و پیشینهٔ این حوزه را در جهان و ایران بررسی می‌کند و در ادامه به فرایندها، چالش‌ها و راهبردهای توسعهٔ سرزمینی در ایران می‌پردازد. نویسندگان، با تکیه‌بر منابع معتبر و تجارب کشورهای مختلف، تلاش کرده‌اند تصویری جامع از روندهای نظری و عملی آمایش سرزمین ارائه دهند. این کتاب نه‌تنها به مباحث نظری و تعاریف کلیدی می‌پردازد، بلکه با تحلیل نمونه‌های جهانی و ملی، جایگاه و اهمیت آمایش سرزمین را در سیاست‌گذاری و توسعهٔ پایدار کشور برجسته می‌کند. «مطالعات راهبردی آمایش سرزمین» برای دانشجویان، پژوهشگران و علاقه‌مندان به علوم جغرافیایی، برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای و سیاست‌گذاری توسعه، منبعی قابل‌توجه به‌شمار می‌آید.

خلاصه کتاب مطالعات راهبردی آمایش سرزمین

این کتاب با طرح پرسش‌هایی بنیادین دربارهٔ چیستی و چرایی آمایش سرزمین آغاز می‌شود و به بررسی ضرورت‌های تاریخی و معاصر این حوزه می‌پردازد. نویسندگان ابتدا مفهوم آمایش سرزمین را از منظر لغوی و علمی واکاوی می‌کنند و تفاوت آن را با برنامه‌ریزی فضایی و کالبدی توضیح می‌دهند. در ادامه، اصول و مبانی برنامه‌ریزی فضایی و آمایش سرزمین، از جمله جامع‌نگری، کل‌گرایی و دوراندیشی، مورد بحث قرار می‌گیرد. کتاب سپس به معرفی مکاتب مختلف آمایش سرزمین در جهان می‌پردازد و تفاوت‌ها و شباهت‌های رویکردهای اروپایی و انگلوساکسون را در زمینهٔ جمع‌آوری داده‌ها، تحلیل، نقشه‌سازی و ارزیابی سرزمین بررسی می‌کند. تجارب کشورهای مختلف، از فرانسه و آلمان تا چین و هند، به‌عنوان نمونه‌هایی از اجرای سیاست‌های آمایشی و برنامه‌ریزی فضایی تحلیل شده‌اند. در بخش مربوط به ایران، کتاب به پیشینهٔ آمایش سرزمین در کشور، نقش آن در نظام برنامه‌ریزی و چالش‌های تاریخی و ساختاری این حوزه می‌پردازد. فرایند تهیهٔ طرح‌های آمایشی، سطوح مختلف برنامه‌ریزی، نظریه‌های پایهٔ توسعهٔ ملی و سیاست‌های کلان آمایش سرزمین از دیگر موضوعات کلیدی این بخش هستند. در نهایت، نویسندگان با جمع‌بندی نقاط قوت و ضعف نظام برنامه‌ریزی فضایی ایران، راهبردهای کلی توسعهٔ منطقه‌ای و ضرورت هماهنگی نظام یکپارچهٔ برنامه‌ریزی و مدیریت توسعهٔ سرزمین را مطرح می‌کنند. کتاب با ارائهٔ پیوست‌هایی شامل ضوابط ملی، سیاست‌های کلی و اسناد بالادستی، تصویری جامع از جایگاه آمایش سرزمین در توسعهٔ کشور ارائه می‌دهد.

چرا باید کتاب مطالعات راهبردی آمایش سرزمین را بخوانیم؟

این کتاب با رویکردی تحلیلی و جامع، به یکی از مهم‌ترین مباحث توسعهٔ پایدار و مدیریت منابع سرزمینی می‌پردازد. «مطالعات راهبردی آمایش سرزمین» با بررسی تطبیقی تجارب جهانی و تحلیل وضعیت ایران، امکان شناخت عمیق‌تری از چالش‌ها و فرصت‌های برنامه‌ریزی فضایی را فراهم می‌کند. خواندن این اثر به درک بهتر مفاهیم کلیدی، سیاست‌گذاری‌های ملی و منطقه‌ای و نقش آمایش سرزمین در توسعهٔ متوازن کشور کمک می‌کند. همچنین، این کتاب ابزار مناسبی برای تحلیل سیاست‌های فضایی و ارائهٔ راهبردهای عملی در حوزهٔ مدیریت سرزمین به‌شمار می‌آید.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای دانشجویان و پژوهشگران رشته‌های جغرافیا، برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای، علوم سیاسی و توسعه، کارشناسان حوزهٔ مدیریت سرزمین و سیاست‌گذاران توسعهٔ منطقه‌ای مناسب است. همچنین، برای افرادی که دغدغهٔ توسعهٔ پایدار، عدالت فضایی و مدیریت منابع را دارند، مطالعهٔ این اثر توصیه می‌شود.

بخشی از کتاب مطالعات راهبردی آمایش سرزمین

«امروزه بر سر ضرورت سیاست آمایشی اتفاق‌نظر وجود دارد. اما این سیاست با دشواری‌های نظری و عملی روبه‌روست. پیدایش مقوله آمایش سرزمین علاوه‌بر پیشینهٔ کنجکاوانه بشر از آغاز خلقت تاکنون، همچنین ناشی از نادرستی نوع استفاده از سرزمین بوده است. بدین معنی که زمین، آب و محیط خدادادی به‌خوبی مدیریت نمی‌شود و از آن‌ها به اندازهٔ توان یا پتانسیل آن بهره‌برداری نمی‌گردد. به‌بیانی دیگر، در این‌گونه حوزه‌ها در سرزمینی مدیریت کشاورزی غلط صورت می‌گیرد که توانی برای تولید فرآورده‌های کشاورزی ندارد یا صلاحیت این کشت در آن منطقه تأیید نشده است؛ مانند کشت بوته‌های مارچوبه در جنوب ایران به‌منظور صادرات به آمریکا در دههٔ چهل و پنجاه که سال‌های متمادی زمین را بی‌حاصل می‌کرده است. گاهی نیز در زمینی خانه‌سازی می‌شود و مصالحی به کار می‌رود که به‌علت تحرک دائمی گسل‌های زیرین زمین همان مصالح عامل تلفات جانی و مالی فراوان می‌شود، به‌طور نمونه در زلزلهٔ قاین. گاهی نیز مدیریت مرتع‌داری و کشاورزی در دامنهٔ کوهی مرتع‌داری (چرای دام) را تجویز می‌کند که توان تولیدی برای این کار ندارد و گاهی در قسمتی تفرجگاه دایر می‌شود که برای این کار مناسبتی ندارد. این مسئله و صدها مسئلهٔ دیگر از این نوع باعث پایه‌گذاری دانش جدیدی به نام آمایش سرزمین شد. یعنی انسان متمدن و ابزارساز به فکر چاره‌جویی افتاده است.»