کتاب اصول اخلاقی عصب شناسی و امنیت ملی

کتاب اصول اخلاقی عصب‌ شناسی و امنیت ملی با نام اصلی The ethics of neuroscience and national security نوشته نیکولاس ج. اونز و ترجمه سید حسن حسینی توسط نشر پژوهشکده مطالعات راهبردی منتشر شده است. این کتاب به بررسی پیوندهای میان دانش عصب‌شناسی و حوزه‌ی امنیت ملی پرداخته و جنبه‌های اخلاقی استفاده از فناوری‌های عصبی در سیاست‌گذاری و اقدامات امنیتی را واکاوی کرده است. موضوع کتاب در تقاطع علوم اعصاب، اخلاق و مطالعات امنیتی قرار دارد و تلاش می‌کند چالش‌ها و فرصت‌های ناشی از ورود فناوری‌های نوین به عرصه‌ی امنیت ملی را روشن سازد. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب اصول اخلاقی عصب شناسی و امنیت ملی

کتاب اصول اخلاقی عصب‌شناسی و امنیت ملی، اثری تحلیلی است که به بررسی تأثیرات فناوری‌های عصب‌شناسی بر سیاست‌ها و ساختارهای امنیت ملی می‌پردازد. نیکولاس ج. اونز در این کتاب، با رویکردی میان‌رشته‌ای، به موضوعاتی چون کاربردهای عصب‌شناسی در کشف تروریسم، بازتوانی مجروحان جنگی و حتی تأثیر روایت‌ها و تبلیغات بر رفتارهای جمعی و فردی می‌پردازد. ساختار کتاب سه‌بخشی است؛ بخش نخست به معرفی فناوری‌های نوظهور عصب‌شناسی و نقش آن‌ها در پیش‌بینی و کنترل رفتار می‌پردازد؛ بخش دوم به چالش‌های اخلاقی و حقوقی این فناوری‌ها در حوزه‌ی امنیت ملی می‌پردازد و بخش سوم به سیاست‌گذاری و حکمرانی علمی در مواجهه با این چالش‌ها اختصاص دارد. 

کتاب حاضر با مثال‌های متنوع از پروژه‌های واقعی، مانند برنامه‌های دارپا و پروژه‌ی مغز، نشان می‌دهد که چگونه مرز میان علوم زیستی و امنیت ملی روزبه‌روز کم‌رنگ‌تر می‌شود و چه پرسش‌های اخلاقی جدیدی در این مسیر پدید می‌آید. نیکولاس ج. اونز باتکیه‌بر تجربه‌های شخصی و پژوهش‌های میدانی، تصویری از آینده‌ای ترسیم می‌کند که در آن فناوری‌های عصبی نه‌تنها ابزارهای علمی، بلکه ابزارهای قدرت و سیاست نیز خواهند بود.

خلاصه کتاب اصول اخلاقی عصب شناسی و امنیت ملی

کتاب اصول اخلاقی عصب‌شناسی و امنیت ملی به بررسی این موضوع می‌پردازد که چگونه پیشرفت‌های عصب‌شناسی، به‌ویژه در حوزه‌هایی مانند هوش مصنوعی، واسط‌های مغز و رایانه و فناوری‌های شناختی، درحال تغییر دادن چهره‌ی امنیت ملی هستند. نویسنده ابتدا نشان می‌دهد که دولت‌ها و سازمان‌های امنیتی چگونه از فناوری‌های عصبی برای جمع‌آوری اطلاعات، پیش‌بینی رفتارهای فردی و گروهی و حتی شناسایی و مقابله با تهدیدات تروریستی استفاده می‌کنند. در این مسیر، مثال‌هایی از پروژه‌های واقعی مانند شبکه‌های روایی دارپا و پروژه‌ی مغز آمریکا آورده شده است که نشان می‌دهد چگونه روایت‌ها و داستان‌ها می‌توانند بر مغز و رفتار انسان‌ها تأثیر بگذارند و حتی به رادیکال‌سازی یا پیشگیری از افراط‌گرایی کمک کنند.

کتاب سپس به چالش‌های اخلاقی این فناوری‌ها می‌پردازد؛ آیا استفاده از عصب‌شناسی برای کنترل ذهن یا شناسایی دروغ، مرزهای اخلاقی را جابه‌جا می‌کند؟ چه خطراتی در استفاده‌ی دوگانه (نظامی و غیرنظامی) از این فناوری‌ها وجود دارد؟ نویسنده با بررسی نمونه‌هایی از سوءاستفاده‌های احتمالی، مانند شکنجه یا دست‌کاری روانی، هشدار می‌دهد که نبود مقررات و نظارت کافی می‌تواند به نقض حقوق بشر و گسترش فساد منجر شود. 

در بخش پایانی، کتاب به سیاست‌گذاری و حکمرانی علمی می‌پردازد و پیشنهاد می‌دهد که برای پیشگیری از سوءاستفاده و تضمین اخلاقی بودن کاربردهای عصب‌شناسی، باید چارچوب‌های حقوقی و نهادی جدیدی طراحی شود. نویسنده تأکید می‌کند که هماهنگی بین‌المللی و شفافیت در پژوهش‌های علمی، کلید مدیریت چالش‌های آینده است. در مجموع، کتاب تصویری از آینده‌ای ارائه می‌دهد که در آن مرز میان علم، فناوری و امنیت ملی به‌شدت درهم‌تنیده شده و پرسش‌های اخلاقی تازه‌ای را پیش روی جوامع قرار می‌دهد.

چرا باید کتاب اصول اخلاقی عصب شناسی و امنیت ملی را بخوانیم؟

کتاب اصول اخلاقی عصب‌شناسی و امنیت ملی به‌دلیل پرداختن به یکی از حساس‌ترین و کمترشناخته‌شده‌ترین تقاطع‌های علم و سیاست، یعنی پیوند عصب‌شناسی و امنیت ملی، اهمیت ویژه‌ای دارد. خواننده با مطالعه‌ی این اثر با چالش‌های اخلاقی و حقوقی ناشی از ورود فناوری‌های عصبی به حوزه‌ی امنیت ملی آشنا می‌شود و درمی‌یابد که چگونه پیشرفت‌های علمی می‌توانند هم فرصت و هم تهدید باشند. کتاب با مثال‌های واقعی و تحلیل‌های عمیق، ذهن را به‌سوی پرسش‌های تازه درباره‌ی مسئولیت‌پذیری علمی، آینده‌ی حکمرانی و مرزهای اخلاقی در عصر فناوری سوق می‌دهد. این کتاب برای کسانی که دغدغه‌ی آینده‌ی علم، سیاست و اخلاق را دارند، فرصتی برای بازاندیشی در نقش فناوری‌های نوین در شکل‌دهی به امنیت و آزادی‌های فردی و جمعی است.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعه‌ی این کتاب برای پژوهشگران و دانشجویان حوزه‌های علوم سیاسی، امنیت ملی، اخلاق زیستی، عصب‌شناسی و مطالعات راهبردی مفید است؛ همچنین به سیاست‌گذاران، فعالان حقوق بشر و علاقه‌مندان به فناوری‌های نوین که به‌دنبال درک پیامدهای اخلاقی و اجتماعی پیشرفت‌های علمی در حوزه‌ی امنیت هستند، توصیه می‌شود.

بخشی از کتاب اصول اخلاقی عصب شناسی و امنیت ملی

«گمان می‌کردم ارتباط میان امنیت و اصول اخلاقی عصب‌شناسی را می‌شناسم. فکر می‌کردم که این موضوع با تصویرسازی تشدید مغناطیسی کارکردی (اف‌ام‌آر‌آی) و کشف دروغ ارتباط دارد. اولین مقاله‌ای که در دانشکدهٔ تحصیلات تکمیلی نوشتم مربوط به فناوری‌ای بود با عنوان «واسط‌های رایانه و مغز» یا «بی‌سی‌آی (White, 2008) و کاربردهای آن در اصول اخلاقی ارتش»(Evans, 2011) اما چیز زیادی دربارهٔ آن نیافتم. البته نوشته‌هایی دربارهٔ توانمندسازی یا تقویت انسان و حتی مباحثی دربارهٔ توانمندسازی نظامی- که تا حد زیادی با مسائل انسانی سروکار داشت- وجود داشت؛ مسائلی که من علاقه‌ای به آن‌ها نداشتم. به‌عنوان یک استرالیایی که به‌تازگی به ایالات متحده مهاجرت کرده بودم، آنچه انتظارش را نداشتم دیدن اقوام و مردمی بود که در نوک پیکان موضوع عصب‌شناسی و امنیت ملی قرار داشتند.»