کتاب چهارچوب های قدرت

کتاب چهارچوب‌ های قدرت با نام اصلی Frameworks of Power نوشته استوارت آر. کلگ و ترجمه مصطفی یونسی که توسط نشر پژوهشکده مطالعات راهبردی منتشر شده، اثری پژوهشی در حوزه‌ی علوم سیاسی و جامعه‌شناسی است. این کتاب به بررسی مفهوم قدرت در بسترهای مختلف اجتماعی، سیاسی و فلسفی پرداخته و تلاش می‌کند با رویکردی تحلیلی، نظریه‌ها و دیدگاه‌های متنوع درباره‌ی قدرت را واکاوی کند. کتاب چهارچوب‌های قدرت برای دانشجویان، پژوهشگران و علاقه‌مندان به مباحث نظری قدرت و ساختارهای اجتماعی نوشته شده است. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب چهارچوب های قدرت

کتاب چهارچوب‌های قدرت، اثری دانشگاهی است که به تحلیل عمیق و چندلایه‌ی مفهوم قدرت در علوم اجتماعی و سیاسی می‌پردازد. استوارت آر. کلگ، نویسنده‌ی کتاب، با بهره‌گیری از رویکردهای کلاسیک و معاصر، سیر تحول اندیشه‌ی قدرت را از فیلسوفان مدرن تا نظریه‌پردازان پساساختارگرا دنبال کرده است. ساختار کتاب بر پایه‌ی بررسی نظریات اندیشمندانی چون هابز، ماکیاولی، مارکس، وبر، فوکو، پارسونز، گیدنز و دیگر متفکران برجسته شکل گرفته و هر فصل به یکی از ابعاد یا رویکردهای قدرت اختصاص یافته است.

استوارت آر. کلگ در این کتاب، قدرت را نه‌تنها به‌عنوان یک پدیده‌ی سیاسی، بلکه به‌مثابه‌ی مفهومی چندوجهی و سیال در بسترهای اجتماعی، فرهنگی و زبانی بررسی کرده است. کتاب با نگاهی تطبیقی و انتقادی، به تحلیل گفتمان‌های مختلف قدرت، از ساختارگرایی و مارکسیسم تا پسامدرنیسم و فمینیسم می‌پردازد و تلاش می‌کند مدلی جامع برای فهم فرایندهای کلیدی قدرت در جوامع مدرن ارائه دهد. قالب کتاب پژوهشی و تحلیلی است و با زبانی تخصصی، اما قابل‌فهم برای مخاطبان علاقه‌مند به نظریه‌های اجتماعی و سیاسی نگاشته شده است.

خلاصه کتاب چهارچوب های قدرت

کتاب چهارچوب‌های قدرت با مروری بر تاریخچه‌ی مفهوم قدرت آغاز می‌شود و نشان می‌دهد که این واژه در بسترهای مختلف، معانی و کارکردهای متفاوتی یافته است. نویسنده ابتدا به سراغ اندیشه‌های کلاسیک می‌رود؛ هابز قدرت را در پیوند با حاکمیت و نظم اجتماعی می‌بیند و ماکیاولی آن را در قالب استراتژی و سازمان سیاسی تحلیل می‌کند. مارکس قدرت را ساختاری و ریشه‌دار در مناسبات تولیدی و طبقاتی می‌داند و وبر بر عنصر اراده و سلطه تأکید دارد. راسل و رانگ نیز با تمرکز بر نیت و تأثیرگذاری، ابعاد جدیدی به بحث قدرت می‌افزایند. در ادامه، کلگ به نظریه‌های معاصرتر می‌پردازد. پارسونز و گیدنز قدرت را به‌عنوان ظرفیت یا استعداد در نظام اجتماعی و عاملیت انسانی بررسی می‌کنند.

پولانتزاس از منظر مارکسیسم ساختارگرا، قدرت را ابزار تحقق منافع طبقاتی می‌داند؛ سپس بحث به سه چهره‌ی قدرت می‌رسد: چهره‌ی اول مبتنی بر رفتار و تصمیم‌گیری آشکار (دال)، چهره‌ی دوم بر فقدان تصمیم و کنترل دستورکار (بکراک و باراتز) و چهره‌ی سوم بر منافع واقعی و ستیز پنهان (لوکس). در بخش‌های بعدی، کتاب به سراغ رویکردهای پساساختارگرا و تبارشناسانه می‌رود. فوکو قدرت را شبکه‌ای سیال و پراکنده می‌داند که در همه‌ی سطوح جامعه جاری است و رابطه‌ی تنگاتنگی با دانش و حقیقت دارد. 

کلگ همچنین به مدل‌های هرمنوتیکی و فرامدرنیستی قدرت می‌پردازد و نقش زبان، نمادها و گفتمان را در شکل‌دهی به روابط قدرت برجسته می‌کند. در نهایت، نویسنده با ارائه‌ی مدل مدارات قدرت، تلاش می‌کند تحلیلی چندبعدی از قدرت ارائه دهد که هم ساختارها و هم عاملیت‌ها را دربرگیرد. این مدل، قدرت را در سه مدار رخدادی، تسهیلی و ذهنی-درونی بررسی می‌کند و نشان می‌دهد که چگونه سازمان‌ها، افراد و حتی واحدهای غیرانسانی می‌توانند حامل قدرت باشند. کتاب با تأکید بر دیالکتیک قدرت و مقاومت، نقش سازمان‌ها، قواعد و شبکه‌های اجتماعی را در بازتولید یا تغییر ساختارهای قدرت تحلیل می‌کند.

چرا باید کتاب چهارچوب های قدرت را بخوانیم؟

مطالعه‌ی این کتاب فرصتی فراهم می‌کند تا خواننده با طیفی گسترده از نظریه‌ها و رویکردهای مرتبط با قدرت آشنا شود. کتاب چهارچوب‌های قدرت با گردآوری و تحلیل دیدگاه‌های متنوع، امکان مقایسه‌ی انتقادی میان نظریه‌های کلاسیک و معاصر را فراهم می‌کند و به مخاطب کمک می‌کند تا قدرت را نه‌تنها در سطح سیاست، بلکه در لایه‌های پنهان‌تر جامعه، فرهنگ و زبان نیز بازشناسد. این کتاب برای کسانی که به‌دنبال فهم عمیق‌تر از سازوکارهای قدرت و تأثیر آن بر روابط اجتماعی و سیاسی هستند، منبعی ارزشمند به‌ شمار می‌آید؛ همچنین مدل تحلیلی کلگ برای بررسی قدرت در سازمان‌ها و جوامع مدرن، ابزاری مفید برای پژوهشگران و دانشجویان فراهم می‌کند.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای دانشجویان و پژوهشگران علوم سیاسی، جامعه‌شناسی، فلسفه و مطالعات فرهنگی مناسب است؛ همچنین مطالعه‌ی این اثر به افرادی که دغدغه‌ی فهم ساختارهای قدرت، تحلیل گفتمان و بررسی روابط سلطه و مقاومت را دارند، توصیه می‌شود. کتاب چهارچوب‌های قدرت به‌ویژه برای کسانی که به‌دنبال تحلیل انتقادی و چندلایه از قدرت در جوامع مدرن هستند، کاربردی است.

بخشی از کتاب چهارچوب های قدرت

«"قدرت" اساساً مفهومی ماهیتاً جدال‌برانگیز است. از منظری زبان‌شناسانه و با بهره‌جستن از نظریات سوسور، پدر زبان‌شناسی نو، می‌توان گفت که دال "قدرت" به مدلول خاص و ثابتی رجوع نمی‌دهد. به بیان دیگر هیچ رابطه ذاتی، ماهوی و سترونی بین دال و مدلول قدرت وجود ندارد، بلکه هر نوع رابطه متصوری بین این دو رابطه‌ای قراردادی است و مفهوم قدرت، مصداق (یا بهتر بگوییم مصداقهای) خود را از (در) درون گفتمان‌های گوناگون می‌جوید. گفتمان‌ها نیز خود برآمده از هویت‌های زبانی متمایز و سیال و یا آن چه ویتگنشتاین آن را بازی‌های زبانی می‌خواند، هستند. از این‌رو کلیتی به نام گفتمان (اگر مجاز باشیم واژه کلیت را در مورد گفتمان به کار بریم)، خود نیز پیوسته مشمول و موضوع عدم ثبات و صیرورت شکلی و ماهوی است.»