کتاب طرح پژوهش رویکردهای کیفی، کمی و آمیخته

کتاب الکترونیکی «طرح پژوهش: رویکردهای کیفی، کمی و آمیخته» نوشتهٔ جان دبلیو. کرسول و جی. دیوید کرسول و با ترجمهٔ هوشمند باقری قره‌بلاغ و محسن عین‌علی، توسط نشر دانشگاه سمنان منتشر شده است. این کتاب به بررسی سه رویکرد اصلی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی می‌پردازد و چارچوبی برای طراحی و اجرای پژوهش‌های علمی ارائه می‌دهد. تمرکز اصلی کتاب بر مقایسهٔ رویکردهای کیفی، کمی و آمیخته و تبیین مراحل کلیدی در تدوین طرح پژوهشی است. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب طرح پژوهش رویکردهای کیفی، کمی و آمیخته

«طرح پژوهش: رویکردهای کیفی، کمی و آمیخته» اثری دانشگاهی و مرجع در حوزهٔ روش‌شناسی پژوهش است که به‌ویژه برای دانشجویان و پژوهشگران علوم انسانی، بهداشت و علوم اجتماعی نگاشته شده است. این کتاب ساختاری آموزشی دارد و در قالب ناداستان علمی، به معرفی و مقایسهٔ سه رویکرد اصلی پژوهش می‌پردازد. نویسندگان، ابتدا مفروضات فلسفی هر رویکرد را بررسی کرده و سپس به مرور پیشینهٔ پژوهش، نقش نظریه‌ها و چارچوب‌های مفهومی، و اهمیت نگارش و اخلاق پژوهش می‌پردازند. ساختار کتاب به‌گونه‌ای است که هر فصل با اهداف یادگیری آغاز می‌شود و مثال‌هایی از رشته‌های مختلف برای روشن‌تر شدن مفاهیم ارائه شده است. در ویرایش ششم، ویژگی‌های جدیدی مانند جداول و نمودارهای توضیحی، تمرین‌های نگارشی بهبود یافته و مثال‌های به‌روز شده افزوده شده‌اند. کتاب در دو بخش اصلی تنظیم شده: بخش اول به ملاحظات مقدماتی و انتخاب رویکرد پژوهشی می‌پردازد و بخش دوم به اجزای طراحی پیشنهادنامه پژوهشی اختصاص دارد. این اثر نه‌تنها به جنبه‌های نظری روش‌شناسی می‌پردازد، بلکه راهنمایی عملی برای تدوین و نگارش پژوهش علمی نیز ارائه می‌دهد.

خلاصه کتاب طرح پژوهش رویکردهای کیفی، کمی و آمیخته

این کتاب با هدف راهنمایی پژوهشگران در انتخاب و طراحی طرح پژوهشی، سه رویکرد اصلی تحقیق یعنی کیفی، کمی و آمیخته را به‌صورت مقایسه‌ای و تحلیلی بررسی می‌کند. نویسندگان ابتدا مفاهیم کلیدی مانند مفروضات فلسفی، طرح پژوهش و روش‌های تحقیق را تعریف می‌کنند و نشان می‌دهند که انتخاب رویکرد پژوهشی باید بر اساس مسئلهٔ تحقیق، تجربیات پژوهشگر و مخاطبان پژوهش صورت گیرد. در بخش مربوط به رویکرد کمی، کتاب بر آزمون نظریه‌های عینی، جمع‌آوری داده‌های عددی و تحلیل آماری تأکید دارد. پژوهش کمی معمولاً با فرضیه‌های مشخص آغاز می‌شود و هدف آن آزمون روابط میان متغیرهاست. در مقابل، رویکرد کیفی بر درک معانی ذهنی، تحلیل داده‌های متنی و توجه به زمینه‌های اجتماعی و فرهنگی تمرکز دارد. پژوهش کیفی اغلب با پرسش‌های باز و رویکرد استقرایی پیش می‌رود و هدف آن کشف معانی و الگوهای پنهان در داده‌هاست. روش‌های آمیخته، ترکیبی از دو رویکرد فوق هستند و پژوهشگر را قادر می‌سازند تا با جمع‌آوری و تحلیل همزمان داده‌های کمی و کیفی، به بینش‌های جامع‌تری دربارهٔ مسئلهٔ پژوهش دست یابد. کتاب انواع طرح‌های آمیخته مانند طرح همگرا، متوالی-توضیحی و متوالی-اکتشافی را معرفی می‌کند و کاربردهای هر یک را با مثال‌های عملی توضیح می‌دهد. در ادامه، به نقش نظریه‌ها در هر رویکرد، اهمیت مرور پیشینهٔ پژوهش، نگارش مقدمه و بیان مسئله، تدوین پرسش‌ها و فرضیه‌ها، و ملاحظات اخلاقی در پژوهش پرداخته شده است. همچنین، برای هر رویکرد، مراحل گردآوری، تحلیل و تفسیر داده‌ها به‌تفصیل شرح داده شده و مثال‌هایی از رشته‌های مختلف برای درک بهتر مفاهیم ارائه شده است. در نهایت، کتاب تأکید دارد که انتخاب رویکرد پژوهشی باید با توجه به ماهیت مسئله، اهداف پژوهش و زمینهٔ فرهنگی و اجتماعی صورت گیرد.

چرا باید کتاب طرح پژوهش رویکردهای کیفی، کمی و آمیخته را بخوانیم؟

این کتاب با ارائهٔ چارچوبی روشن برای مقایسه و انتخاب میان سه رویکرد اصلی پژوهش، به پژوهشگران کمک می‌کند تا تصمیمات آگاهانه‌تری در طراحی مطالعات خود بگیرند. از ویژگی‌های شاخص این اثر می‌توان به توضیح مفصل مفاهیم فلسفی و عملی، ارائهٔ مثال‌های متنوع از رشته‌های مختلف، و تمرکز بر ملاحظات اخلاقی و نگارشی اشاره کرد. همچنین، کتاب با افزودن جداول، نمودارها و تمرین‌های نگارشی، فرایند یادگیری را تسهیل کرده است. مطالعهٔ این کتاب برای کسانی که قصد دارند پژوهشی دقیق، منسجم و متناسب با استانداردهای علمی انجام دهند، بسیار سودمند است.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای دانشجویان و پژوهشگران علوم انسانی، اجتماعی، بهداشت و مدیریت که در حال تدوین پایان‌نامه، رساله یا طرح پژوهشی هستند مناسب است. همچنین، برای اساتید و کسانی که به آموزش روش تحقیق می‌پردازند و افرادی که به دنبال درک عمیق‌تری از روش‌شناسی پژوهش و انتخاب رویکرد مناسب برای مطالعات خود هستند، توصیه می‌شود.

بخشی از کتاب طرح پژوهش رویکردهای کیفی، کمی و آمیخته

«تحقیق، زبان خاص خود را دارد و درک اصطلاحات کلیدی برای استفاده در پژوهش بسیار مهم است. در عنوان این کتاب، از اصطلاح «رویکردهای پژوهشی» استفاده شده است. رویکردهای پژوهشی (یا روش‌شناسی) به مجموعه‌ای از رویه‌های تحقیق اطلاق می‌شود که از مفروضات کلی تا روش‌های دقیق جمع‌آوری، تحلیل و تفسیر داده‌ها را شامل می‌شود. این طرح، شامل چندین تصمیم است و محققان نیازی ندارند که این تصمیمات را به ترتیب ارائه‌شده، اتخاذ کنند. تصمیم اصلی این است که کدام رویکرد باید برای مطالعهٔ موضوع استفاده شود. این تصمیم شامل روش‌های تحقیق (که به آن‌ها طرح‌های پژوهشی نیز گفته می‌شود) و روش‌های خاص جمع‌آوری، تحلیل و تفسیر داده‌ها است و باید بر اساس مفروضات فلسفی پژوهشگر دربارهٔ پژوهش باشد. انتخاب رویکرد پژوهشی به مسئله یا موضوع تحقیق، تجربیات شخصی پژوهشگر و مخاطبان پژوهش بستگی دارد. بنابراین، در این کتاب، مفروضات فلسفی، طرح‌های پژوهش، روش‌های پژوهش و رویکردهای پژوهش چهار اصطلاح کلیدی هستند که دیدگاهی را از ساختارهای گستردهٔ پژوهش تا رویه‌های محدود روش‌ها نشان می‌دهند.»