کتاب مسئله شهر

کتاب مسئله شهر اثری از سید فاضل سجادی توسط پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی منتشر شده است. این اثر مجموعه‌ای از گفت‌وگوهای انتقادی و تحلیلی درباره‌ی نسبت میان قدرت، معماری و حکمت در بستر شهر معاصر ایران است. نویسنده باتکیه‌بر تجربه و دانش خود در حوزه معماری و مدیریت شهری، به بررسی ریشه‌ها و پیامدهای ساختارهای معماری و شهرسازی در ایران امروز پرداخته است. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب مسئله شهر

کتاب مسئله‌ی شهر (معماری بومی ایران؛ مجموعه گفت‌وگوهای معماری و مدیریت شهری و علوم انسانی) با نگاهی تحلیلی و انتقادی به موضوع معماری و شهرسازی در ایران معاصر می‌پردازد. این کتاب در قالب مجموعه‌ای از گفت‌وگوها و مباحث نظری، به بررسی تأثیر نیروهای قدرت، سیاست‌گذاری‌های شهری و فرهنگ عمومی بر شکل‌گیری معماری و هویت شهری می‌پردازد. ساختار کتاب مبتنی‌بر گفت‌وگوهای میان صاحب‌نظران، مدیران شهری و معماران است که هرکدام از زاویه‌ای متفاوت به مسئله‌ی شهر و معماری نگاه می‌کنند. این اثر در دسته‌ی مباحث نظری معماری و شهرسازی قرار می‌گیرد و تلاش دارد با طرح پرسش‌های بنیادین، مخاطب را به تأمل درباره‌ی نسبت میان قدرت، فرهنگ و معماری دعوت کند. کتاب نه‌تنها به مسائل فنی و کالبدی شهر می‌پردازد، بلکه به ابعاد اجتماعی، فرهنگی و تاریخی معماری نیز توجه دارد و تلاش می‌کند تصویری جامع از وضعیت معماری و شهرسازی ایران ارائه دهد.

خلاصه کتاب مسئله شهر

کتاب مسئله‌ی شهر به بررسی رابطه‌ی پیچیده میان قدرت، فرهنگ عمومی و معماری در شهرهای ایران می‌پردازد. نویسنده باتکیه‌بر تجربه‌های شخصی و گفت‌وگو با صاحب‌نظران، نشان می‌دهد که معماری و شهرسازی نه‌تنها محصول تصمیمات مدیران و اصحاب قدرت است، بلکه بازتابی از خواست و فرهنگ مردم نیز به‌ شمار می‌آید. در این کتاب، تأکید شده است که معماری خوب و شهر مطلوب تنها زمانی تحقق می‌یابد که جامعه به اهمیت معماری و کیفیت زیست شهری آگاه باشد و این آگاهی به‌تدریج در فرهنگ عمومی نهادینه شود. کتاب به نقش قوانین، سیاست‌گذاری‌ها و ساختارهای مدیریتی در شکل‌گیری معماری شهری می‌پردازد و نشان می‌دهد که تصمیمات کلان و خرد، هر دو بر کیفیت محیط شهری اثرگذارند. 

نویسنده همچنین به آسیب‌هایی مانند تقلید صرف از معماری غربی، گسست فرهنگی و بی‌توجهی به اقلیم و هویت بومی اشاره می‌کند و راهکارهایی برای احیای حکمت معماری ایرانی ارائه می‌دهد. در بخش‌هایی از کتاب، اهمیت آموزش و فرهنگ‌سازی از سنین پایین، نقش رسانه‌ها و آموزش‌وپرورش در ارتقای سلیقه‌ی عمومی و ضرورت مشارکت مردم در تصمیمات شهری موردبحث قرار گرفته است. دغدغه‌ی اصلی کتاب، یافتن راه‌هایی برای استقرار حکمت و خرد معماری در شهر معاصر ایران و مقابله با روندهای آسیب‌زا در مدیریت و ساخت‌وساز شهری است.

چرا باید کتاب مسئله شهر را بخوانیم؟

کتاب مسئله‌ی شهر فرصتی فراهم می‌کند تا خواننده با لایه‌های پنهان و آشکار تأثیر قدرت و سیاست بر معماری و شهرسازی ایران آشنا شود. با مطالعه‌ی این اثر، می‌توان به درک عمیق‌تری از ریشه‌های مشکلات شهری، نقش فرهنگ عمومی و اهمیت آموزش در شکل‌گیری هویت معماری دست یافت. کتاب با رویکردی انتقادی، مسائل روزمره‌ی شهر و معماری را به زبان گفت‌وگو و تجربه‌های زیسته بررسی می‌کند و مخاطب را به بازاندیشی درباره‌ی نقش خود در بهبود فضای شهری دعوت می‌کند؛ همچنین این اثر با طرح پرسش‌های بنیادین درباره‌ی نسبت میان مردم، قدرت و معماری، زمینه‌ای برای گفت‌وگو و مشارکت فعال‌تر در عرصه‌ی مدیریت شهری فراهم می‌آورد.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعه‌ی این کتاب برای دانشجویان و علاقه‌مندان به معماری، شهرسازی، علوم اجتماعی و مدیریت شهری مفید است؛ همچنین مدیران شهری، معماران، فعالان فرهنگی و هرکسی که دغدغه‌ی کیفیت زندگی شهری، هویت معماری و نقش فرهنگ در ساخت شهر را دارد، می‌تواند از مباحث این کتاب بهره‌مند شود. این اثر به‌ویژه به کسانی که به‌دنبال فهم عمیق‌تر ریشه‌های مشکلات شهری و راه‌های ارتقای کیفیت محیط زندگی هستند، پیشنهاد می‌شود.

بخشی از کتاب مسئله شهر

«در طول تاریخ هرگاه حاکمیت و مدیران و اصحاب ثروت هر کشوری به‌سمت فهم معماری قدم برداشته‌اند و معماری برایشان ارزش داشته است، معماران آثاری را خلق کرده‌اند که قله‌های فرهنگی و هنری معماری جامعه بوده است و تمدن را بر زمین مجسم کرده‌اند. هرگاه آن الگو در جامعه و شهر و کشور جریان می‌یابد، به بافتی ارزشمند تبدیل می‌شود. دلیل آنکه امروز به اصحاب قدرت می‌پردازیم، نه به‌دلیل نیازمندی‌مان یا بدهکاری به آن‌هاست، بلکه از این نظر است که آن‌ها وظیفه‌ای دارند. حدود بیست سال پیش می‌گفتند: «بعضی از اصحاب قدرت معمارها را نمی‌فهمند و می‌توان سرشان کلاه گذاشت». اما اکنون در زمانی هستیم که سانتیمترها قیمتی میلیونی پیدا کرده‌اند؛ ازاین رو، نهادهایی که باید حافظ جامعۀ انقلاب و ایدۀ انقلاب و شأن آیندۀ این سرزمین باشند، خودشان به جان این شهر افتاده‌اند. چطور باید حکمت را از طریق قدرت بر زمین مستقر کرد؟»