کتاب رای بی اثر

کتاب رای بی اثر به کوشش جمعی از نویسندگان و با گردآوری جواد عرب‌ شیرازی، توسط پژوهشکده شورای نگهبان منتشر شده است. این اثر به بررسی انتقادی نظام انتخاباتی ریاست‌جمهوری ایالات متحده‌ی آمریکا پرداخته و ساختارها، فرایندها و چالش‌های این نظام را از منظر حقوقی، سیاسی و اجتماعی تحلیل کرده است. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب رای بی اثر

کتاب رای بی‌اثر (نقدی بر ساختار و فرآیند انتخابات ریاست جمهوری آمریکا) مجموعه‌ای از مقالات و سخنرانی‌های اساتید و پژوهشگران ایرانی و آمریکایی است که در قالب نشست‌های علمی پژوهشکده‌ی شورای نگهبان، به کوشش جواد عرب‌‌شیرازی گردآوری شده‌اند. تمرکز اصلی کتاب بر نقد ساختار و فرایند انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا است و با نگاهی تطبیقی، تفاوت‌ها و شباهت‌های نظام انتخاباتی آمریکا و ایران را مشخص کرده است. کتاب به بررسی تاریخی شکل‌گیری نظام انتخاباتی آمریکا، چالش‌های مردم‌سالاری، نقش مجمع گزینندگان و تأثیر ساختار فدرال بر انتخابات پرداخته است. 

نویسندگان با استناد به داده‌ها، نمودارها و پژوهش‌های میدانی، تصویری انتقادی از نقاط ضعف و محدودیت‌های نظام انتخاباتی آمریکا ارائه داده‌اند و به مسائلی مانند مشارکت پایین مردم، نقش پول و لابی‌ها، حذف احزاب سوم و چالش‌های هویتی و اقتصادی اشاره کرده‌اند. این اثر برای علاقه‌مندان سیاست تطبیقی، حقوق اساسی و مطالعات آمریکا قابل‌توجه خواهد بود.

خلاصه کتاب رای بی اثر

کتاب حاضر با رویکردی انتقادی، ساختار انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا را در چندین مرحله بررسی کرده است. نویسندگان ابتدا به سازوکار انتخاب رئیس‌جمهور در آمریکا پرداخته و توضیح داده‌اند که برخلاف تصور رایج، رأی مستقیم مردم تعیین‌کننده‌ی نهایی نیست و مجمع گزینندگان نقش اصلی را ایفا می‌کند. در ادامه، پنج مرحله‌ی احراز صلاحیت نامزدها تشریح شده است: حذف احزاب سوم از رقابت، بررسی جانب‌دارانه‌ی صلاحیت‌ها توسط احزاب، نقش تعیین‌کننده‌ی پول و لابی‌ها و تکرار نقش سرمایه‌داران در مراحل مختلف. کتاب نشان داده است که این مراحل عملاً ورود افراد مستقل یا احزاب کوچک را به عرصه‌ی رقابت دشوار می‌کند و ساختار دوحزبی را تقویت می‌سازد.

در این اثر، نقش گروه‌های اجتماعی، لابی‌ها، رسانه‌ها و اقوام مختلف در شکل‌دهی به نتایج انتخابات تحلیل شده است. نویسندگان به چالش‌هایی مانند مشارکت پایین مردم، بی‌اعتمادی به نظام سیاسی، هزینه‌های سرسام‌آور انتخابات و تأثیر سرمایه‌داران بر سیاست‌گذاری اشاره کرده‌اند. کتاب با بررسی تاریخی و تطبیقی به این نتیجه رسیده است که نظام انتخاباتی آمریکا با وجود ظاهر مردم‌سالارانه، محدودیت‌های جدی برای تحقق مشارکت واقعی و برابر شهروندان دارد و ساختار آن بیشتر در خدمت حفظ منافع گروه‌های خاص و سرمایه‌داران است.

چرا باید کتاب رای بی اثر را خواند؟

این کتاب با ارائه‌ی تحلیلی انتقادی و مستند از نظام انتخاباتی آمریکا، فرصت مناسبی برای آشنایی با نقاط ضعف و چالش‌های ساختار انتخابات در یکی از مهم‌ترین کشورهای جهان فراهم می‌کند. خواننده با مطالعه‌ی این اثر می‌تواند با پیچیدگی‌های نظام دوحزبی، نقش لابی‌ها و سرمایه‌داران و موانع مشارکت واقعی در انتخابات آمریکا آشنا شود و تصویری متفاوت از آنچه معمولاً در رسانه‌ها بازتاب می‌یابد به‌دست آورد؛ همچنین کتاب برای علاقه‌مندان سیاست تطبیقی و مطالعات تطبیقی نظام‌های انتخاباتی، منبعی غنی از داده‌ها و تحلیل‌ها ارائه می‌دهد.

خواندن کتاب رای بی اثر را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعه‌ی این کتاب برای دانشجویان و پژوهشگران علوم سیاسی، حقوق، روابط بین‌الملل و مطالعات آمریکا مفید است؛ همچنین افرادی که به نقد ساختارهای مردم‌سالاری، بررسی تطبیقی نظام‌های انتخاباتی و شناخت نقش پول و لابی‌ها در سیاست علاقه دارند، می‌توانند از محتوای این اثر بهره‌مند شوند. این کتاب برای کسانی که دغدغه‌ی شفافیت، عدالت انتخاباتی و مشارکت سیاسی را دارند، پرسش‌های مهمی را مطرح می‌کند.

بخشی از کتاب رای بی اثر

«انتخابات ریاست‌جمهوری در ایالات متحدهٔ آمریکا فرایندهای ساختاری و اجرایی پیچیده‌ای دارد. به طور کلی، انتخابات هر چهار سال یک بار برگزار می‌شود که مردم در روز برگزاری پای صندوق‌های رأی حضور پیدا می‌کنند و رأی می‌دهند. با این حال، آرای مردم لزوماً به انتصاب رئیس‌جمهور نمی‌انجامد. آرای مردم در واقع گزینندگان هر ایالت را مشخص می‌کند که در مجموع آنان را «مجمع گزینندگان» می‌نامیم. بنابراین، رئیس‌جمهور و معاون اول رئیس‌جمهور با رأی گزینندگان تعیین می‌شوند. نکتهٔ مهمی که در این خصوص باید به آن اشاره کرد این است که هدف پدران بنیان‌گذار از پیش‌بینی فرایند انتخابات، تأسیس یک مردم‌سالاری محض در آمریکا نبوده است. مردم‌سالاری محض بدین معناست که رأی مردم تعیین‌کنندهٔ حاکم و نماینده باشد. اما در ایالات متحده آمریکا، از آنجایی که هدف اصلی حفظ یکپارچگی و انسجام ایالت‌های بزرگ و کوچک این کشور بوده است، مردم‌سالاری – در شکل محض خود – وجود ندارد.»