کتاب پویایی یا ایستایی مجازات ها در قرآن کریم

کتاب ایستایی یا پویایی مجازات‌ ها از منظر قرآن کریم نوشته زینب گل‌محمدی که توسط نشر انتخاب منتشر شده، به موضوع مجازات‌ها و نحوه‌ی مواجهه‌ی قرآن با مسئله‌ی ثبات یا تغییر در احکام کیفری پرداخته است. این اثر با رویکردی تحلیلی، دیدگاه‌های مختلف اندیشمندان و مبانی فقهی و حقوقی را بررسی کرده و به پرسش‌هایی درباره‌ی امکان تغییر یا ثبات مجازات‌ها در بستر زمان و شرایط اجتماعی پاسخ داده است. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب پویایی یا ایستایی مجازات ها در قرآن کریم

کتاب ایستایی یا پویایی مجازات‌‌ها از منظر قرآن کریم به یکی از مسائل مهم حقوق کیفری در جوامع اسلامی می‌پردازد؛ آیا مجازات‌هایی که در قرآن کریم آمده‌اند، همواره ثابت و غیرقابل تغییر هستند یا می‌توانند باتوجه‌به تحولات اجتماعی و فرهنگی، دستخوش تغییر شوند؟ زینب گل‌محمدی در مقدمه، با اشاره به اهمیت موضوع در دنیای معاصر و گسترش جرایم نوظهور، ضرورت بازنگری در مفهوم ثبات و پویایی مجازات‌ها را مطرح می‌کند. کتاب در دوره‌ای نوشته شده که بحث‌های فقهی و حقوقی درباره‌ی انطباق احکام اسلامی با نیازهای روز جامعه، اهمیت ویژه‌ای یافته است. 

اثر حاضر، ضمن مرور پیشینه‌ی تاریخی و تطبیقی مجازات‌ها در ادیان و جوامع مختلف، به بررسی دیدگاه‌های اندیشمندان اسلامی درباره‌ی ایستایی یا پویایی مجازات‌ها می‌پردازد و تلاش می‌کند با تحلیل آیات قرآن و قواعد فقهی، به این پرسش پاسخ دهد که چه عواملی می‌توانند موجب تغییر یا ثبات مجازات‌ها شوند. زینب گل‌محمدی همچنین به نقش عرف، مصلحت اجتماعی و قواعد ثانوی در فقه اسلامی اشاره می‌کند و نمونه‌هایی از مجازات‌های مختلف را در قرآن و تاریخ تطبیق می‌دهد تا تصویری روشن از روند تغییر یا ثبات این احکام ارائه دهد.

خلاصه کتاب پویایی یا ایستایی مجازات ها در قرآن کریم

کتاب ایستایی یا پویایی مجازات‌ها از منظر قرآن کریم با طرح این پرسش آغاز می‌شود که آیا احکام کیفری قرآن، همواره ثابت‌ هستند یا امکان تغییر دارند. نویسنده ابتدا مفاهیم کلیدی مانند ثبات، تغییر، مجازات، جرم، عرف و مصلحت اجتماعی را تعریف می‌کند و تفاوت احکام امضایی و تأسیسی را توضیح می‌دهد؛ سپس سه رویکرد اصلی اندیشمندان را درباره‌ی مجازات‌ها در قرآن بررسی می‌کند؛ گروهی که به تغییرپذیری کامل مجازات‌ها معتقدند و آن‌ها را وابسته به عرف و شرایط عصر نزول می‌دانند؛ گروهی که بر ثبات مطلق مجازات‌ها تأکید دارند و هرگونه تغییر را نفی می‌کنند و گروهی که رویکردی اعتدالی دارند و ضمن پذیرش اصول کلی، نقش زمان، مکان و ضرورت‌های اجتماعی را در تفسیر و اجرای مجازات‌ها مهم می‌دانند. 

نویسنده با تحلیل آیات مربوط به قتل، محاربه، زنا، نشوز و سرقت نشان می‌دهد که در برخی موارد، قرآن امکان تغییر در نوع یا شدت مجازات را پیش‌بینی کرده است (مانند جایگزینی قصاص با دیه یا عفو در قتل یا تغییر مجازات زنا از حبس ابد به تازیانه)؛ همچنین به قواعد فقهی مانند قاعده‌ی درء (دفع حد با شبهه) اکراه، اضطرار و لاضرر اشاره می‌شود که می‌توانند زمینه‌ساز تعدیل یا تغییر مجازات‌ها باشند. کتاب نتیجه می‌گیرد که مجازات‌ها در قرآن، بسته به نوع جرم، شرایط اجتماعی و قواعد فقهی، می‌توانند هم جنبه‌ی ثبات و هم پویایی داشته باشند و این انعطاف‌پذیری، کارآمدی نظام کیفری اسلام را در مواجهه با تحولات اجتماعی تضمین می‌کند.

چرا باید کتاب پویایی یا ایستایی مجازات ها در قرآن کریم را خواند؟

کتاب ایستایی یا پویایی مجازات‌‌ها از منظر قرآن کریم با بررسی تطبیقی و تحلیلی مجازات‌ها در قرآن، به یکی از چالش‌های مهم فقه و حقوق اسلامی پاسخ می‌دهد و مخاطب را با دیدگاه‌های متنوع اندیشمندان درباره‌ی ثبات و تغییر احکام کیفری آشنا می‌کند. مطالعه‌ی این اثر به فهم بهتر نقش زمان، عرف و مصلحت در تفسیر احکام جزایی قرآن کمک می‌کند و نشان می‌دهد که چگونه می‌توان میان اصول ثابت و نیازهای متغیر جامعه تعادل برقرار کرد؛ همچنین کتاب نمونه‌های متعددی از آیات و روایات را بررسی می‌کند که برای پژوهشگران و علاقه‌مندان به حقوق اسلامی و مطالعات قرآنی ارزشمند است.

خواندن کتاب پویایی یا ایستایی مجازات ها در قرآن کریم را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای دانشجویان و پژوهشگران رشته‌های حقوق، فقه و علوم اسلامی، علاقه‌مندان به مطالعات قرآنی و کسانی که دغدغه‌ی انطباق احکام اسلامی با تحولات اجتماعی را دارند، مناسب است؛ همچنین برای افرادی که به‌دنبال درک عمیق‌تر مبانی حقوق کیفری اسلام و نقش زمان و عرف در تفسیر احکام هستند، مفید خواهد بود.

بخشی از کتاب پویایی یا ایستایی مجازات ها در قرآن کریم

«امروزه مساله مجازات به یکی از مسائل مهم جوامع بشری تبدیل شده است. بدین نحو که این مساله یکی از دغدغه‌های حقوق کیفری روز به تناسب اقتضائات جامعه معاصر است. چنانکه اگر به ابعاد تازه شکل گرفته‌ی جرم در جوامع امروزی (با توجه به گسترش ارتباطات و دامنه‌ی اثرگذاری کنش‌های اجتماعی در بستر رسانه‌ها) مانند ظهور انواع جدید بزه اعم از جرائم مرتبط با فضای مجازی و... همچنین منسوخ شدن بسیاری از جرائمی که در جوامع سنتی حادث می‌شد توجه نماییم، ضرورت پرداختن به عنصر ثبات و تغییر برایمان دو چندان می‌گردد. امام خمینی در مورد لزوم پویایی فقه می‌فرمایند: «باید سعی خودتان را بنمایید که خدای ناکرده اسلام در پیچ و خم‌های اقتصادی، نظامی و اجتماعی متهم به عدم قدرت اداره‌ی جهان نگردد» (صحیفه امام، ج ۲۱، ص ۲۱۸-۲۱۷). لذا در کشور ما به عنوان کشوری اسلامی با حکومتی دین‌مدار که هدف پیاده‌سازی شریعت اسلام می‌باشد و قرآن کریم به عنوان مرجع خدشه‌ناپذیر وحی الهی نقش اساسی در تعریف و توجیه مجازات‌ها و حدود و تغییرشان به عهده دارد، بررسی این متن وحیانی از نظر کیفری ما را در ایجاد یک سیاست کیفری مستقل رهنمون می‌سازد.»