کتاب گوهرهای ایمان در سرزمین ایران

کتاب گوهرهای ایمان در سرزمین ایران نوشته حسین محسنی توسط نشر مسیر (در مسیر آفتاب) منتشر شده است. این اثر به بررسی نگین‌ها، مهرها و انگشترهای مذهبی شیعیان ایران در دوره‌های تاریخی پیشاصفوی می‌پردازد و نقش آن‌ها را در بازتاب هویت دینی و اجتماعی ایرانیان تحلیل می‌کند. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب گوهرهای ایمان در سرزمین ایران

کتاب گوهرهای ایمان در سرزمین ایران (موزه جیبی (جلد سوم)) به‌سراغ اشیاء شخصی و مذهبی رفته که در طول تاریخ ایران به‌ویژه در میان شیعیان حامل معانی عمیق اعتقادی و فرهنگی بوده‌اند. گوهرهای ایمان در سرزمین ایران با تمرکز بر نگین‌ها و مهرهایی که نام پیامبر اسلام و اهل‌بیت یا عبارات مذهبی بر آن‌ها نقش بسته شده است تلاش می‌کند پیوند میان هنر، دین و هویت اجتماعی را در بستر تاریخی ایران نشان دهد. 

حسین محسنی، نویسنده‌ی کتاب، با بررسی نمونه‌هایی از این آثار که در موزه‌ها و گالری‌های سراسر جهان پراکنده‌اند، به نقش این اشیاء در تثبیت هویت مذهبی و مقاومت فرهنگی شیعیان در دوره‌های فشار سیاسی و اجتماعی می‌پردازد. کتاب در سه بخش اصلی به معرفی نگین‌ها و مهرهای منقوش به نام اهل‌بیت، عبارات پیروی و ولایت و همچنین توسل و تمسک به اهل‌بیت می‌پردازد. این اثر بخشی از مجموعه‌ای است که با هدف آشنایی مخاطبان با میراث مادی و معنوی ایران تهیه شده است.

خلاصه کتاب گوهرهای ایمان در سرزمین ایران

این کتاب با مقدمه‌ای درباره‌ی اهمیت اشیاء شخصی و نقش آن‌ها در انتقال معانی فرهنگی و مذهبی آغاز می‌شود؛ سپس به بررسی نگین‌ها و مهرهای شیعی در ایران پیشاصفوی می‌پردازد؛ آثاری که اغلب بر آن‌ها نام پیامبر اسلام، امامان شیعه یا عبارات مذهبی و دعایی حک شده است. نویسنده توضیح می‌دهد که این اشیاء نه‌تنها زیورآلات یا ابزارهای احراز هویت بوده‌اند، بلکه حامل پیام‌های معنوی و نمادهای مقاومت فرهنگی در برابر فشارهای سیاسی و مذهبی نیز محسوب می‌شدند. در بخش نخست نگین‌هایی معرفی می‌شوند که نام پیامبر و اهل بیت بر آن‌ها نقش بسته و به‌عنوان نماد تبرک و هویت مذهبی شیعیان عمل می‌کرده‌اند. بخش دوم به نگین‌ها و مهرهایی می‌پردازد که عبارات پیروی و ولایت اهل‌بیت را دارند و نشان‌دهنده‌ی تعهد قلبی و عملی شیعیان به امامان خود هستند. در بخش سوم نمونه‌هایی از نگین‌های منقوش به عبارات توسل و تمسک به اهل‌بیت بررسی می‌شود که بیانگر باور به نقش واسطه‌گری اهل‌بیت در ارتباط با خداوند است. کتاب با تحلیل مضامین اعتقادی، هنری و اجتماعی این آثار تصویری از تعامل دین، فرهنگ و هنر در تاریخ ایران ارائه می‌دهد.

چرا باید کتاب گوهرهای ایمان در سرزمین ایران را خواند؟

مطالعه‌ی این کتاب فرصتی برای آشنایی با لایه‌های کمتر دیده‌شده‌ی تاریخ فرهنگی و مذهبی ایران فراهم می‌کند. مخاطب با خواندن این اثر با نقش اشیاء کوچک اما معنادار در شکل‌گیری هویت جمعی و فردی شیعیان ایرانی آشنا می‌شود و درمی‌یابد که چگونه باورهای دینی در قالب هنر و زیورآلات شخصی بازتاب یافته‌اند. کتاب به فهم بهتر پیوند میان هنر، دین و مقاومت فرهنگی در دوره‌های تاریخی مختلف نیز کمک می‌کند.

خواندن کتاب گوهرهای ایمان در سرزمین ایران را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای علاقه‌مندان به تاریخ ایران، پژوهشگران حوزه‌ی هنر اسلامی، دانشجویان مطالعات مذهبی و کسانی که به ریشه‌های فرهنگی و هویتی تشیع در ایران علاقه دارند، مناسب است. این کتاب برای کسانی که به‌دنبال شناخت نقش اشیاء مذهبی در زندگی روزمره و هویت‌سازی اجتماعی هستند نیز مفید خواهد بود.

بخشی از کتاب گوهرهای ایمان در سرزمین ایران

«در کنار سکه‌ها، کتیبه‌ها، دست‌نویس‌ها و دیگر آثار فرهنگی، بررسی متون و نمادهای نقش‌شده بر نگین‌ها به‌ویژه در دوره‌های تاریخی پیشاصفوی، به ما امکان می‌دهد تا تحولات مذهبی و پیوندهای پیچیده میان هنر، دین و فرهنگ را بهتر درک کنیم. این نگین‌ها نه‌تنها به‌عنوان ابزاری برای احراز هویت فردی و اجتماعی عمل می‌کردند، بلکه حاملان باورهای مذهبی و نمادهای قدرت و مشروعیت نیز به شمار می‌آمدند. بررسی و تحلیل این آثار می‌تواند زوایای ناپیدای تعامل میان نخبگان دینی، سیاسی و فرهنگی در جوامع شیعی را آشکار سازد. به ویژه در شرایطی که این جوامع در معرض فشارهای سیاسی و مذهبی قرار داشتند، نگین‌ها و مهرها به‌عنوان ابزارهایی برای بیان هویت مذهبی و اجتماعی و همچنین مقاومتی فرهنگی به‌شمار می‌رفتند. در مقابل مهرهای اروپایی که اغلب با نقوش تصویری تزئین می‌شدند، مهرهای اسلامی بر متون تأکید داشتند. این ویژگی نه‌تنها موجب ایجاد شبکه ارتباطی وسیعی در دنیای اسلام می‌شد بلکه به همگرایی فرهنگی و مذهبی میان جوامع مختلف اسلامی کمک می‌کرد.»