کتاب نخستین دولت های ایرانی پس از اسلام

کتاب الکترونیکی نخستین دولت‌های ایرانی پس از اسلام نوشتهٔ محسن جعفری در گروه انتشاراتی ققنوس و در مجموعه تاریخ ایران‌زمین (عنوان پنجم این مجموعه) چاپ شده است. این کتاب به بررسی تاریخ ایران در ۴ سده نخستین پس از اسلام پرداخته است و بر نقش دولت‌های ایرانی از طاهریان تا آل‌بویه در حفظ و تداوم هویت فرهنگی و زبانی ایرانی تمرکز دارد.

درباره کتاب نخستین دولت‌های ایرانی پس از اسلام

این کتاب به یکی از مقاطع حساس تاریخ ایران پرداخته است؛ دورانی که با فتوحات عرب‌های مسلمان، نظام اجتماعی، فرهنگی و سیاسی ایران دستخوش دگرگونی‌های گسترده‌ای شد. نویسنده با نگاهی دقیق به تاریخ ایران در دوران خلافت عرب و دوره‌های مختلف فرمانروایی دولت‌های ایرانی، به بررسی چگونگی دوام و سازگاری فرهنگ و هویت ایرانی در برابر فرهنگ و زبان عربی می‌پردازد. کتاب نخستین دولت‌های ایرانی پس از اسلام در فصل‌های مختلف، جنبش‌های سیاسی و فرهنگی ایرانیان در برابر سلطه اعراب، ظهور و نقش دولت‌های ایرانی نظیر طاهریان، صفاریان، سامانیان و آل‌بویه، و همچنین شکل‌گیری زبان فارسی نو و چالش‌های آن با زبان عربی را تحلیل کرده است. افزون بر این، فصل‌های پایانی به دستاوردهای فرهنگی و هنری دولت‌های ایرانی اختصاص دارد. نویسنده همچنین به این پرسش می‌پردازد که چگونه ایران، برخلاف دیگر تمدن‌های باستانی مانند مصر و عراق، توانست هویت فرهنگی و زبانی خود را حفظ کند و زبان فارسی را به یکی از مهم‌ترین زبان‌های ادبی جهان تبدیل کند. کتاب با زبانی روان و ساده نوشته شده و مخاطب آن علاقه‌مندان غیردانشگاهی و عموم مردم هستند، در حالی که محتوای آن بر اساس پژوهش‌های علمی دقیق است.

کتاب نخستین دولت‌های ایرانی پس از اسلام را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب برای علاقه‌مندان به تاریخ ایران، پژوهشگران حوزه تاریخ و تمدن ایرانی و کسانی که به دنبال درکی عمیق‌تر از تأثیرات اسلام بر هویت فرهنگی و سیاسی ایران هستند، مناسب است.

بخشی از کتاب نخستین دولت های ایرانی پس از اسلام

«موج یکم، فتوحات سال‌های ۲۱-۲۳ ه.ق

عرب‌ها پس از تصرف میانرودان (عراق کنونی) دو شهر کوفه و بصره را پایه گذاردند تا مکانی برای گردآوری نیرو و تدارکات برای جنگ با ایرانیان باشند. خلیفهٔ دوم عمربن‌خطاب پس از پیروزی لشکریانش در نهاوند، دستور پیشروی به داخل ایران را صادر کرد. نخستین هدف شهر اصفهان بود که در حال تبدیل شدن به پایگاهی تازه برای گردآوری لشکریان تازه‌نفس ایرانی بود. سرداران عرب در سال ۲۱ ه.ق پیشدستی کردند و با حمله به این شهر و تصرف آن ایرانیان را پراکنده کردند. سال بعد سرداران عربْ ری و آذربایجان را تصرف کردند و در سال ۲۳ ه.ق به فارس، کرمان و سیستان حمله کردند (برای اطلاعات بیشتر نگاه کنید به طبری ۱۳۸۰، ج ۵). موج نخست لشکرکشی عرب‌ها با کشته شدن خلیفهٔ دوم به دست فردی ایرانی به نام پیروز نهاوندی، با کنیهٔ ابولؤلؤ، پایان یافت.

موج دوم، فتوحات سال‌های ۲۸-۳۲ ه.ق

دومین حملهٔ بزرگ عرب‌ها به ایران در دورهٔ خلیفهٔ سوم عثمان‌بن‌عفان روی داد و فرماندهی آن را عبدالله‌بن‌عامر فرماندار بصره بر عهده داشت. او نخست به فارس لشکر کشید و شورش مردمِ این منطقه را با خشونت زیادی سرکوب کرد (بلاذری ۱۳۴۶، ۲۶۲)، سپس با لشکری بزرگ به کرمان رفت و از راه طبس وارد خراسان شد و در سال ۳۱ ه.ق شهرهای مهم خراسان از جمله نیشابور، توس، سرخس و مرو را تصرف کرد. لشکریان خلیفه سال بعد به جنگ در خراسان ادامه دادند و شهرهای هرات و بلخ را نیز به تصرف درآوردند. فتوحات عرب‌ها با آغاز شورش گروهی از مسلمانان برضد خلیفهٔ سوم در سال ۳۴ ه.ق پایان یافت.»