کتاب کودک آزاری

کتاب کودک آزاری نوشتهٔ کتایون خوشابی است. نشر قطره این کتاب را منتشر کرده است. نویسنده در این اثر از انواع آزار جسمی، جنسی، عاطفی و بی‌توجهی به کودکان سخن گفته است.

درباره کتاب کودک آزاری

در طول تاریخ، کودکان به‌عنوان یکی از آسیب‌پذیرترین گروه‌های جامعه، همواره در معرض خطرهای بی‌شماری بوده‌اند و بر اثر بیماری‌های قابل پیش‌گیری، حوادث قابل اجتناب و انواع بدرفتاری‌ها و برخوردهای غیراخلاقی، صدمه دیده‌اند که گاه به قیمت از دست رفتن جان آن‌ها تمام شده است. در جهان امروز به‌رغم پیشرفت‌های علمی و فرهنگی جوامع، هم‌چنان تعداد گزارشات مربوط به صدمات و آسیب‌های اجتماعی که به کودکان وارد می‌شود رو به افزایش است. این مسئله باعث شده اغلب کشورها و سازمان‌های بین‌المللی، بیش‌تر از پیش به کودکان و مشکلات آنان توجه کنند و تا حد ممکن خطرات زندگی کودکان را کاهش دهند.

فقر، بی‌سوادی، سوءتغذیه، جنگ، انواع سوءاستفاده‌ها، تبعیض نژادی و نداشتن امنیت از جمله خطراتی هستند که کودکان سراسر جهان را به‌طور جدی تهدید می‌کنند. کودکانی که مورد انواع کودک‌آزاری قرار می‌گیرند، به کارهای غیرقانونی یا تکدی‌گری وادار می‌شوند یا مورد بی‌مهری و بدرفتاری والدین خود واقع می‌شوند، از نظر جسمی و روانی آسیب‌های گاه جبران‌ناپذیری می‌بینند که روی روند رشد و نحوهٔ شکل‌گیری شخصیت آنان آثار منفی و عمیقی برجای می‌گذارد. به همین دلیل امروزه کودک‌آزاری به عنوان یکی از مهم‌ترین مسائل بهداشتی و درمانی در کشورهای مختلف جهان مطرح شده است.

کتایون خوشابی در کتاب کودک آزاری بیان کرده است که یکی از شایع‌ترین انواع کودک‌آزاری، آزار جسمی و عاطفی کودکان است که اغلب به منظور تنبیه صورت می‌گیرد؛ ولی این‌گونه تنبیه‌ها غیراخلاقی و غیرقابل توجیه هستند. بررسی‌ها و مطالعات نشان داده‌اند اغلب والدینی که مرتکب چنین رفتارهایی می‌شوند از سطح سواد و آگاهی پایینی برخوردارند. بنابراین در صورتی که باورهای نادرست افراد جامعه تغییر کند و سطح آگاهی آنان بالا برود میزان کودک‌آزاری کاهش خواهد یافت. 

خواندن کتاب کودک آزاری را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران روان‌شناسی کودک و علاقه‌مندان به شناخت و آگاهی از انواع کودک‌آزاری پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب کودک آزاری

«کودک وقتی کتک می‌خورد این فکر در ذهنش شکل می‌گیرد که: «من آدم بی‌لیاقتی هستم که باید کتک بخورم.»، «من آدم بی‌ارزشی هستم.» به این ترتیب خودپندارهٔ منفی در او شکل می‌گیرد و اثر آن تا آخر عمر در وجودش باقی می‌ماند. کودک کتک‌خورده نمی‌تواند از حقوق خودش درمقابل دیگران دفاع کند.

کودکانی که توسط والدین خود مورد کودک‌آزاری قرار می‌گیرند، از نظر عاطفی به همان والدی که آنان را آزار می‌دهد، وابسته می‌شوند.

مادری که بچه‌اش را می‌زند، دارد عملاً به او می‌گوید که: «تو هیچی نمی‌فهمی و من همه‌چیز می‌فهمم.»، «تو نمی‌توانی درست رفتار کنی و من باید تو را به‌شدت کنترل کنم.» این مادر، قدرت خود را به کودک نشان می‌دهد و به او القا می‌کند که: «تو موجود حقیر، بدبخت، بی‌ارزش و ناتوانی هستی که من باید از تو حمایت کنم.» و این کار باعث می‌شود کودک به مظهر قدرت وابسته شود. به همین دلیل است که کودک وقتی احساس ناامنی می‌کند به همین مادری پناه می‌برد که او را به‌شدت آزار داده است. یعنی مادری که عامل اصلی ناامنی کودک است، منبع احساس امنیت او هم می‌شود. زیرا این الگو را به کودکش داده که دنیا ناامن است و او برای امنیت پیدا کردن، راه دیگری غیر از پناه بردن به مادرش ندارد. این کودک در آینده شخصیت وابسته پیدا خواهد کرد.

کودکان آزاردیده، زیاد شاداب نیستند، رنگ و روی پریده دارند، اغلب بی‌حوصله‌اند، در ارتباط برقرار کردن با هم‌سالان خود و در پیدا کردن دوست، مشکل دارند، گاه از نظر جسمی نیز از هم‌سالان خود عقب‌تر هستند. این کودکان به دلیل این‌که احساس تنهایی می‌کنند، خود را پایین‌تر از سایرین می‌بینند و اعتمادبه‌نفس پایین و جسارت کمی دارند.

این کودکان وقتی در برابر یک منبع قدرت مانند والدین قرار می‌گیرند و به‌دلیل تنبیه‌های بدنی شدید چاره‌ای جز حرف‌شنوی کامل ندارند، خشم ناشی از این رفتار و احساس تحقیرشدگی را فرو می‌خورند. این خشم، اغلب اوقات خودش را به‌صورت افسردگی در دوره‌های بعدی زندگی این کودکان نشان می‌دهد، یا آن‌ها را به شخصیت‌های منفعل ـ پرخاشگر تبدیل می‌کند که در موقعیت‌های مختلف، یا به‌طور مطلق همه‌چیز را می‌پذیرند و کاملاً منفعل هستند، یا به‌ظاهر برای گرفتن حق‌شان به‌شدت پرخاشگری می‌کنند.

این‌گونه رفتارها نشان‌دهندهٔ شکل‌گرفتن رابطهٔ ظالم ـ مظلوم در فرد است. این افراد در بسیاری از روابط با هم‌سالان‌شان دچار احساس ظلم به خود می‌شوند و می‌خواهند دیگران در این زمینه با آنان هم‌دلی کنند. در مواردی هم به دلیل همانندسازی با افراد آزارگر قبلی (والدین یا سایرین) به‌شدت پرخاشگر می‌شوند و به‌طور ظالمانه با همسر یا فرزندان خود رفتار می‌کنند.»