کتاب کالبدشکافی قیمت نفت در بازارهای جهانی

کتاب کالبدشکافی قیمت نفت در بازارهای جهانی نوشتهٔ سالواتوره کارولو و ترجمهٔ روح الله کهن هوش نژاد است. نشر نی این کتاب را منتشر کرده است. این اثر در باب قیمت نفت است.

درباره کتاب کالبدشکافی قیمت نفت در بازارهای جهانی

کتاب کالبدشکافی قیمت نفت در بازارهای جهانی به‌دنبال توضیح واقعیت پشت پردهٔ بازار پرنوسان نفت است. نوسانات قیمت نفت باعث شده است تا هیچ‌یک از مفاهیم کلاسیک عرضه و تقاضا نتواند توضیحی برای آن‌ها ارائه‌ دهد و هیچ کشور، کنسرسیوم، کارتل یا شرکتی نتواند کنترل قیمت‌ها را به دست گیرد. این کتاب به شناسایی و تبیین بازیگران اصلی در بازار نفت پرداخته و منافع، انگیزه‌ها و اقدامات متقابل آن‌ها را بررسی کرده است؛ اینکه چه چیزی باعث شد تا نفت به یک دارایی مالی تبدیل شود و سفته‌بازی‌های بی‌پروا در این بازارها تأثیری فلج‌کننده بر اقتصاد جهانی بگذارد.

خواندن کتاب کالبدشکافی قیمت نفت در بازارهای جهانی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران مطالعه در باب قیمت نفت پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب کالبدشکافی قیمت نفت در بازارهای جهانی

«سال‌های ۱۹۸۵ تا ۲۰۰۰: از معرفی برنت در جایگاه یک مرجع بین‌المللی تا قانون هوای پاک

آن‌چه اجتناب‌ناپذیر بود، بسیار سریع‌تر از حد انتظار به‌وقوع پیوست. درواقع، فرایندی دقیق و بی‌رحم آغاز شده بود. یمانی در جنگ قیمتی که آغاز کرده بود، تمام کشورهای تولیدکننده و پالایشگاه‌های جهان را به‌سوی خود کشاند. کشورهای تولیدکننده و پالایشگاه‌های جهان ندانسته در فضایی از نابخردی جمعی با حداکثر سرعت ممکن نفت خام و فراورده‌های آن را به بازار تزریق می‌کردند.

بحران زمانی آغاز شد که بازار از فراورده‌های نفتی اشباع شد و قدرت جذب بیش‌تری نداشت. درنتیجه، قیمت این فراورده‌ها روبه کاهش گذاشت و با خود قیمت نفت خام را که به‌لحاظ ریاضی با آن ارتباط داشت، پایین آورد؛ بدین‌ترتیب، موجب پدیدآمدن شرایطی گیج‌کننده و آشفتگی متخصصان نفتی شد.

درست در آن زمان و در آن شرایط پیچیده، راه‌حلی جایگزین برای تثبیت قیمت نفت خام در بازار آزاد از سوی دریای شمال ارائه شد. در جولای ۱۹۸۶، درست یک سال پس از اعلامیهٔ یمانی، شرکت شل بریتانیا «قرارداد برنت ۱۵ روزه» را منتشر کرد (بعداً جزئیات این مکانیسم را توضیح خواهیم داد). بدین‌ترتیب، برای اولین بار قیمت نفت خام برنت به‌نوعی با مبادلات نفتی مرتبط شد. هم‌چنین، تعدادی از متخصصان منتخب (حدود ۱۰۰ نفر) می‌توانستند براساس آن، قیمت روزانهٔ نفت خام را تعیین کنند. البته هنوز این قیمت، یک قیمت مرجع جهانی دانسته نمی‌شد و تنها کاربردی منطقه‌ای و محدود به تعدادی از کشورهای شمال اروپا داشت. با وجود این، در مدت کوتاهی برنت تبدیل شد به قیمت مرجع در بازار لندن که محل استقرار دفاتر مرکزی و فعالیت‌های بازرگانی تمام شرکت‌های معامله‌گر مرتبط با شرکت‌های بزرگ نفتی یا فعالان مستقل بود.

در این سناریوی پیچیده، هر اتفاقی در جهان ـ‌از بحران در خاورمیانه تا تصمیمات اتخاذشدهٔ کشورهای عضو اوپک‌ــ بازار لندن را تحت تأثیر قرار می‌دهد و نتیجتاً قیمت برنت را کاهش یا افزایش می‌دهد. این تغییرات بر قیمت نفت خام کشورهای عضو اوپک نیز تأثیر می‌گذارد. تغییرات قیمت برنت در بازار تأثیر چشمگیری بر قیمت نفت خام نیجریه داشت؛ زیرا نفت نیجریه در بین انواع نفت خام کشورهای عضو اوپک بهترین کیفیت را داشت و نزدیک‌ترین نوع به برنت بود. نفت خام نیجریه با دو مشکل مواجه بود:

-‌ازیک‌سو، می‌بایست اختلاف قیمت ۴ تا ۵ دلار بالاتر در هر بشکه را با نفت خام سبک عربی حفظ می‌کرد.

-‌ازسوی‌دیگر، باید حداقل ۱ تا ۲ دلار در هر بشکه از برنت ارزان‌تر می‌بود تا بتواند با آن رقابت کند.

برای کشوری مثل نیجریه که از بحران اقتصادی رنج می‌برد و با سیل مهاجران از کشورهای همسایه مواجه بود، رقابت مستقیم با دریای شمال فاجعه‌آمیز بود. خصوصاً این‌که هر دوی این تولیدکنندگان برای تصاحب بازار سودآور ایالات متحده رقابت می‌کردند.

قرارداد برنت ۱۵ روزه در زمان بسیار مناسبی عرضه شد. درواقع، این قرارداد موقعی پا به‌عرصه گذاشت که تأثیر جنگ قیمت‌ها که یمانی آغاز کرده بود، در مخرب‌ترین مرحلهٔ خود بود؛ نفت در هر جای ممکن ذخیره شده و همهٔ انبارها سرریزکرده بود و این موج مخرب از سطح مصرف‌کننده (واحدهای مسکونی و صنایع) به توزیع‌کننده و نهایتاً به پالایشگاه‌ها رسیده بود. همه به این نتیجه رسیده بودند که قیمت‌ها آن‌قدر مناسب است که می‌توان انبارها را پر کرد. وقتی که مشکلات این سطح از ذخیره‌سازی برای عملیات و تدارکات و پشتیبانی پالایشگاه‌ها نمایان شد، درهم‌شکستن سیستم دیگر گریزناپذیر شد.»