کتاب تاریخ قیام پانزده خرداد به روایت اسناد (جلد اول)

کتاب تاریخ قیام پانزده خرداد به روایت اسناد (جلد اول) به‌قلم جواد منصوری را انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر کرده است. این کتاب به روایت رخدادهای منجر به قیام پانزده خرداد سال ۴۲ می‌پردازد.

درباره کتاب تاریخ قیام پانزده خرداد به روایت اسناد (جلد اول)

یکی از بزنگاه‌های تاریخ معاصر ایران قیام پانزده خرداد سال ۱۳۴۲ بود که در اعتراض به دستگیری و تبعید امام خمینی به ترکیه صورت گرفت و منجر به شهادت و به خاک‌وخون کشیده شدن عدهٔ بسیاری از معترضان شد. شایسته است این قیام را که جرقه‌ای برای ادامهٔ مبارزات در سال‌های بعد و وقوع انقلاب سال ۵۷ شد بیشتر شناخته و با درس‌هایی که از آن می‌گیریم برای آیندهٔ پیش‌رو با دقت و بصیرتی بیشتر برنامه‌ریزی کرده و ریشهٔ وقایع را بهتر متوجه شده و یاد و خاطرهٔ مجاهدان این قیام را زنده نگه داریم. کتاب حاضر جلد نخست از مجموعه‌ای دوجلدی است که کوشیده با کنکاش در اسناد مرتبط با این قیام، تصویر واضحی از این رخداد مهم تاریخ معاصر به خواننده ارائه دهد.

خواندن کتاب تاریخ قیام پانزده خرداد به روایت اسناد (جلد اول) را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

علاقه‌مندان به تاریخ معاصر ایران از خواندن و دانشجویان و پژوهشگران رشته‌های تاریخ، حقوق و علوم سیاسی از خواندن این کتاب سود خواهند برد.

بخشی از کتاب تاریخ قیام پانزده خرداد به روایت اسناد (جلد اول)

«فصل اول

اهداف کودتا

ملی شدن صنعت نفت و احتمال سرایت آن به سایر کشورهای جهان سوم به‌خصوص خاورمیانه و خلیج‌فارس موجب نگرانی مشترک آمریکا و اروپا شد. ازطرف‌دیگر نفوذ احزاب کمونیستی و گسترش فعالیت آن‌ها بهانهٔ مناسبی برای دخالت در امور این کشورها و سرنگونی دولت‌های ملی و استقرار دیکتاتوری‌های وابسته بود. با انتخاب آیزنهاور به ریاست جمهوری آمریکا سیاست‌های سرکوب و گسترش نظامی‌گری در کشورهای جهان شدت یافت. این سیاست به دولت انگلستان فرصت مناسبی برای تشدید مداخله در امور ایران را داد. پس از ناامیدی انگلستان از تحمیل نظرات خود به ایران در باب نفت و سیاست‌های دولت و تحت تأثیر جو ضدکمونیستی که غرب و به‌خصوص آمریکا را فرا گرفته بود دولت آمریکا به‌همراه انگلستان به‌منظور تسلط بر نفت و بازار ایران در یک طرح و اقدام مشترک دولت مصدق را سرنگون و شاه فراری را به کشور بازگرداندند. دلایل تصمیم آمریکا در اقدام به کودتا چگونگی و نحوهٔ اجرای آن به بحث گسترده‌ای نیاز دارد. آنچه در اینجا بدان پرداخته می‌شود اهداف و عملکرد حکومت کودتاست. حوادث سال‌های ۱۳۳۲ تا ۱۳۵۷ درواقع تلاش رژیم برای تحقق اهداف کودتا بود. اگرچه مردم با عملکرد رژیم مخالف بودند ولی مأموریت رژیم، سرکوب مردم و مبارزان بود به‌گونه‌ای که با هر حرکت و اعتراضی به‌شدت برخورد می‌کرد. بنابراین شناخت اهداف کودتا در شناخت واقعیت‌ها و تحلیل رویدادهای این دوره اهمیت دارد. بعضی از ابعاد و اهداف کودتا هنگام وقوع ناشناخته بودند اما با گذشت زمان و آشکار شدن آثار سیاست‌ها و برنامه‌ها به‌تدریج نسبت به این اهداف آگاهی و شناخت بیشتری به دست آمده است. این اهداف به‌طور خلاصه عبارت بودند از:

۱. انتقال سلطه از انگلستان به آمریکا

الف) سلطهٔ انگلستان

نفوذ و سلطهٔ انگلستان بر ایران هیچ‌گاه به‌طور کامل قطع نشد. دلایل این امر وابستگی اقتصادی و نظامی ایران به انگلستان و همچنین شبکهٔ قدرتمند و گستردهٔ فراماسونری بود که ابزار مؤثری در خدمت به اهداف و منافع آن کشور به شمار می‌رفت. این شبکه همهٔ درباریان و حتی شخص محمدرضا پهلوی را نیز در بر می‌گرفت. سند (۱/۱) 

پیوند انگلستان و دربار به اندازه‌ای پیچیده و ریشه‌دار بود که هیچ قدرت خارجی تا سقوط رژیم، نتوانست در آن رخنه کند. بسیاری از مهره‌های آمریکا در ایران در درجهٔ اول خدمتگزار انگلستان و فراماسون بودند. به‌علاوه همکاری آمریکا و انگلستان در امور ایران از سال ۱۳۳۲ به بعد - عملاً به حفظ موقعیت نسبی این کشور کمک کرد. انگلستان با سابقهٔ بیش از دو قرن رابطه با فرهنگ، مذهب و رجال ایران می‌توانست جریان امور را در جهت مصالح و منافع خود هدایت و از هر حرکت و تحولی به نفع خود بهره‌برداری کند.»