کتاب اندیشه اصلاح دین در ایران (جلد اول)

کتاب اندیشه اصلاح دین در ایران (جلد اول) نوشته‌ی سیدمقداد نبوی رضوی، پژوهشی تاریخی درباره‌ی جریان‌ها و شخصیت‌هایی است که در دوره‌ی قاجار به اصلاح و بازنگری در باورها و سنت‌های دینی در ایران پرداختند. این کتاب بخشی از مجموعه‌ی تاریخ معاصر ایران است و انتشارات شیرازه کتاب ما آن را منتشر کرده است. نویسنده با رویکردی تحلیلی، به بررسی ریشه‌ها، زمینه‌ها و تحولات اندیشه‌ی اصلاح دینی در میان شیعیان ایران می‌پردازد و نقش جریان‌هایی مانند بابیان، ازلیان و چهره‌هایی چون شیخ هادی نجم‌آبادی و شریعت سنگلجی را در این روند واکاوی می‌کند. جلد اول این اثر عمدتاً به دوره‌ی قاجار اختصاص دارد و تلاش می‌کند با تکیه‌بر اسناد و منابع دست‌اول، تصویری روشن از فراز و فرودهای اندیشه‌ی اصلاح دینی ارائه دهد. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب اندیشه اصلاح دین در ایران (جلد اول)

اندیشه اصلاح دین در ایران (جلد اول) به قلم سیدمقداد نبوی رضوی، پژوهشی است که به بررسی تاریخی جریان اصلاح‌طلبی دینی در ایران، به‌ویژه در دوره‌ی قاجار، می‌پردازد. نویسنده با رویکردی تحلیلی و مستند، سیر شکل‌گیری و گسترش اندیشه‌های اصلاح‌گرایانه را در میان عالمان و روشنفکران دینی دنبال کرده است. کتاب ساختاری شش‌فصلی دارد و هر فصل به یکی از جریان‌ها یا شخصیت‌های تأثیرگذار در این حوزه اختصاص یافته است؛ از بابیان و ازلیان تا شیخ هادی نجم‌آبادی و شریعت سنگلجی. در کنار روایت تاریخی، نویسنده به زمینه‌های اجتماعی، سیاسی و فکری این تحولات نیز توجه داشته و تلاش کرده است تا پیوند میان اندیشه‌های اصلاحی و رخدادهای مهمی چون مشروطه و تحولات عصر پهلوی را نشان دهد. کتاب همچنین به نقش پنهان و گاه تقیه‌آمیز برخی از این جریان‌ها و دشواری‌های پرداختن به موضوع اصلاح دینی در تاریخ‌نگاری رسمی ایران اشاره کرده است. این اثر بیشتر بر انتقال و تداوم اندیشه‌ی اصلاح دینی میان نسل‌های مختلف تمرکز دارد و ضمن معرفی دیدگاه‌های موافق و مخالف، نتیجه‌گیری را به خواننده واگذار می‌کند.

خلاصه کتاب اندیشه اصلاح دین در ایران (جلد اول)

کتاب اندیشه اصلاح دین در ایران (جلد اول) با تمرکز بر دوره‌ی قاجار، به بررسی ریشه‌ها و تحولات اندیشه‌ی اصلاح دینی در ایران می‌پردازد. نویسنده ابتدا با مرور زمینه‌های شکل‌گیری این جریان، به نقش شیخ احمد احسائی و سید کاظم رشتی در پایه‌گذاری مکتب شیخی اشاره کرده و نشان داده است که چگونه آموزه‌های آنان بستری برای ظهور جریان بابی و ازلی فراهم کرد. بخش مهمی از کتاب به زندگی و دعوت سید علی‌محمد باب اختصاص یافته است؛ کسی که ابتدا خود را باب امام دوازدهم معرفی کرد و سپس ادعاهای جدیدتری درباره‌ی قائمیت و نسخ اسلام مطرح ساخت. نویسنده با استناد به منابع مختلف، روایت‌های موافق و مخالف درباره‌ی باب و پیروانش را بررسی کرده و به واکنش‌های عالمان دینی و حکومت قاجار نسبت به این دعوت پرداخته است. در ادامه، کتاب به نقش شیخ هادی نجم‌آبادی به‌عنوان معلم فکر اصلاح دین در عصر قاجار می‌پردازد و تأثیر او را بر شاگردان و جریان‌های بعدی نشان می‌دهد. همچنین، به ارتباط اندیشه‌های اصلاحی با رخدادهای سیاسی مانند مشروطه و نقش ازلیان و بابیان در این تحولات اشاره شده است. نویسنده تلاش کرده است تا تفاوت‌ها و شباهت‌های میان اصلاح‌طلبان دینی را برجسته کند و نشان دهد که این جریان‌ها، با وجود اشتراک در نقد سنت‌های رایج، هر یک رویکردها و اهداف متفاوتی داشته‌اند. در بخش‌های پایانی، کتاب به بررسی کوشش‌های شریعت سنگلجی و پیروانش در عصر پهلوی و تداوم اندیشه‌ی اصلاح دینی تا دوره‌های بعد می‌پردازد و با جمع‌بندی نکات کلیدی، تصویری از مسیر انتقال این اندیشه‌ها به نسل‌های بعد ارائه می‌دهد.

چرا باید کتاب اندیشه اصلاح دین در ایران (جلد اول) را بخوانیم؟

این کتاب با رویکردی مستند و تحلیلی، به یکی از موضوعات کمتر بررسی‌شده در تاریخ معاصر ایران می‌پردازد: ریشه‌ها و تحولات اندیشه‌ی اصلاح دینی. ویژگی شاخص این اثر، استفاده از منابع دست‌اول و اسناد کمتر دیده‌شده است که به فهم دقیق‌تر زمینه‌های اجتماعی و فکری اصلاح‌طلبی دینی کمک می‌کند. نویسنده تلاش کرده است تا روایت‌های مختلف و گاه متضاد درباره‌ی جریان‌های اصلاح‌گرای دینی را کنار هم قرار دهد و بدون داوری شتاب‌زده، امکان مقایسه و سنجش را فراهم کند. همچنین، کتاب به پیوند میان تحولات فکری و رخدادهای سیاسی مانند مشروطه و عصر پهلوی توجه ویژه‌ای دارد و نقش شخصیت‌های کمتر شناخته‌شده را در این روند برجسته می‌کند. برای کسانی که به دنبال شناخت عمیق‌تر از تاریخ اندیشه و تحولات دینی ایران هستند، این کتاب فرصتی برای آشنایی با لایه‌های پنهان و پیچیده‌ی این جریان‌ها فراهم می‌کند.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

خواندن این کتاب به پژوهشگران تاریخ معاصر ایران، علاقه‌مندان به مطالعات دینی و اجتماعی، دانشجویان رشته‌های تاریخ، علوم اجتماعی و الهیات و کسانی که دغدغه‌ی شناخت جریان‌های فکری و اصلاح‌طلبی دینی در ایران را دارند، پیشنهاد می‌شود.