کتاب به فهم درآوردن جهان انسانی

کتاب به فهم درآوردن جهان انسانی نوشتهٔ ویلهلم دیلتای و ترجمهٔ منوچهر صانعی دره بیدی است. گروه انتشاراتی ققنوس این کتاب را منتشر کرده است.

درباره کتاب به فهم درآوردن جهان انسانی

کتاب به فهم درآوردن جهان انسانی (به انگلیسی: Understanding the Human World) که یک نویسندهٔ آلمانی آن را نوشته، دربارهٔ روان‌شناسی ادراک است. این کتاب را ترجمهٔ جلد دوم از گزیدهٔ شش‌جلدی مجموع آثار ویلهلم دیلتای دانسته‌اند که ضمن بررسی تاریخی عناصر شکل‌گیری مفاهیم علوم انسانی در متن علوم طبیعی، نحوهٔ شکل‌گیری این مفاهیم را در ذهن و شیوهٔ تدوین آن ارائه کرده است. نویسنده ابتدا شرحی از مقولات زندگی و سپس دو مکتب روان‌شناسی تبیینی و توصیفی ارائه داده و در پایان، به بیان تاریخ شکل‌گیری مقولات زندگی در علوم طبیعی، عمدتاً دو قرن هفدهم و هجدهم میلادی پرداخته و چگونگی شکل‌گیری مفهوم نوع یا گونه در تحقیقات علمای طبیعی و انتقال آن به هنر و علوم انسانی را بررسی کرده است. این اثر عمدتاً به آثار ویلهلم دیلتای در دهۀ ۱۸۹۰ میلادی اختصاص دارد. مکتوبات شش‌گانۀ این مجلد بیشتر با معرفت‌شناسی و روان‌شناسی ادراک مرتبطند. یکی از مهم‌ترین و شناخته‌ترین نوشته‌های دیلتای با عنوان «منشأ باور ما به واقعیت جهان خارج و توجیه آن» (۱۸۹۰) در این مجلد گنجانده شده است. به این نوشتار که با یکی از مسائل مهم معرفت‌شناسی معاصر یعنی مسئلۀ شکاکیت دربارۀ جهان خارج مرتبط است، امروزه هم ارجاع داده می‌شود. مکتوب دیگر این جلد که طولانی‌ترین نوشتۀ این دفتر است، به روان‌شناسی توصیفی و تحلیلی پرداخته است. ویلهلم دیلتای در «پیش‌نویسی برای منطق شناخت و نظریۀ مقولات» کوشیده است نظریۀ شناخت را در دل فلسفۀ زندگی خود قرار دهد و پویایی زندگی را وارد مقولات معرفتی کند.

خواندن کتاب به فهم درآوردن جهان انسانی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران مطالعه در باب فلسفه پیشنهاد می‌کنیم.

درباره ویلهلم دیلتای

ویلهلم دیلتای در ۱۹ نوامبر ۱۸۳۳ به دنیا آمد و در یک اکتبر ۱۹۱۱ درگذشت. او مورخ، جامعه‌شناس، روان‌شناس و فیلسوفی آلمانی است که همراه با «ماکس وبر» از بنیان‌گذاران جامعه‌شناسی تفهمی به شمار می‌رود. ویلهلم دیلتای از جمله اندیشمندانی است که آثارش به زبان انگلیسی قدری دیر ترجمه شد. آثار این فیلسوف در سال ۱۹۸۹ به زبان انگلیسی برگردانده شدند. «به فهم درآوردن جهان انسانی» یکی از کتاب‌های اوست.

بخشی از کتاب به فهم درآوردن جهان انسانی

«هرگاه استنتاجی بتواند پدیده یا گروهی از پدیده‌ها را در قالب نظام کاملی ادغام کند، استنتاجی که با تمام امور واقع شناخته‌شده دیگر و همه نظریه‌های عمومی هماهنگ است اما نمی‌تواند امکانات تبیینی دیگری را طرد کند، قطعا فرضیه‌ای در اختیار ما وجود خواهد داشت. بدون این‌که چنین قضیه‌ای دارای شاخص یک فرضیه باشد، ما هرگز با این نشانه مواجه نمی‌شویم. اما حتی در صورت فقدان آن، وقتی فرضیه‌های مخالف رشد نکرده باشند یا نتوانند زمینه خود را برپا دارند، هنوز این سؤال مطرح است که آیا یک قضیه بر اساس یک استنتاج استقرایی، نوعی قضیه فرضیه‌ای است. زیرا سرانجام معیار مطلقی در دست نداریم که در تمام شرایط، نظریات علمی را که به صورت‌بندی تعریفی پایانی خود رسیده‌اند از نظریه‌هایی تمیز دهیم که مبین پیوستگی پدیده‌ها به نحوی هستند که صرفا با وضعیت متداول شناخت ما از این پدیده‌ها متناسب است. بین عالی‌ترین درجه امکان نظریه‌ای مبتنی بر استقراء و ضرورت نسبت‌های ریاضی بنیادی، همواره رخنه‌ای پرنشدنی باقی می‌ماند. نسبت‌های عددی تنها نسبت‌هایی نیستند که این خاصیت ضروری را دارند. قطع‌نظر از این‌که آگاهی مکانی و فضایی ما چگونه شکل گرفته است ــ این فرایند فراتر از خاطره و حافظه ماست ــ ماچنین آگاهی‌ای داریم و این آگاهی به ما امکان می‌دهد که چنین نسبت‌های بنیادی‌ای را کاملاً مستقل از مکانی که در آن آشکار می‌شود به فهم درآوریم.

هندسه این آگاهی فضایی را کلاً مستقل از وجود اشیای جزئی تحلیل می‌کند و خاصیت ضروری این نسبت‌ها در آن نهفته است. هندسه به هیچ وجه مشروط به منشأ آگاهی فضایی ما نیست. نه فقط موضوع از این قرار است که فرضیه در بعضی مراحل، در منشأ نظریه‌های علمی، اهمیتی تعیین‌کننده دارد، بلکه این مطلب نیز مبهم باقی می‌ماند که تقویت احتمال در نظریه‌ای علمی در مجموع چگونه می‌تواند خاصیت فرضیه‌ای آن را به‌کلی حذف کند. با (۱۴۲) وصف این، باورهای علمی ما متزلزل نیست. وقتی لاپلاس حساب احتمالات را در بررسی استنتاج‌های استقرایی وارد کرد، درجه اعتبار شناخت ما از طبیعت قابل محاسبه شد. در نتیجه، پایه و اساس هر کوششی برای استفاده از خاصیت فرضیه‌ای تبیین علمی یا با توسل به شکاکیتی توخالی یا تصوفی کلامی به‌کلی حذف شد.»