کتاب مروری بر تکنیک های طلایی غلبه بر اوتیسم

کتاب مروری بر تکنیک های طلایی غلبه بر اوتیسم نوشتهٔ نیلوفر حاجی‌ستاری ممقانی در انتشارات خط آخر چاپ شده است. بیش از چهار دهه از شناساندن اوتیسم توسط کانر سپری شده است. اطلاعات زیادی درباره این نشانگان به دست آمده است. اوتیسم با گوشه‌گیری شدید، کمبودهای نافذ در زبان، رفتار اجتماعی و توجه و بروز رفتارهای عجیب و غریب با تکراری مشخص شده است. معمولاً اوتیسم در بین سنین ۲ و ۵ سالگی تشخیص داده می‌شود.

درباره کتاب مروری بر تکنیک های طلایی غلبه بر اوتیسم

برای آشنایی با اوتیسم ابتدا یک مثال می‌آوریم. مایکل، پسر بچه‌ای بسیار زیبا، با موهای فرفری طلایی و چشمان آبی است. به گفته دوستان و همسایگان، می‌توان عکس او را در مجلات چاپ کرد. والدین مایکل نگرانند، زیرا مطمئن هستند که او مشکلی دارد. مایکل مثل سایر بچه‌های دو ساله حرف نمی‌زند، اما با دستش چند حرکت فیزیکی انجام می‌دهد و آنها را به طور دائم تکرار می‌کند. از همه مهم‌تر، با والدین یا دیگران، آن طور که انتظار می‌رود، تعامل اجتماعی ندارد. وقتی دیگران با او حرف می‌زنند، مستقیماً به آنها نگاه نمی‌کند و به نظر می‌رسد که به بسیاری از چیزهایی که والدین می‌گویند توجه ندارد. او به طور دائم با اسباب‌بازی‌ها مشغول می‌شود و بدون وقفه به تکرار کارهای خود می‌پردازد. وقتی چیزی می‌خواهد، مثلاً شیر، به طرف یخچال می‌رود، بطری شیر را بر می‌دارد و بدون آنکه حرفی بزند، آن را به مادرش می‌دهد.

سرانجام، مادر مایکل تصمیم می‌گیرد که او را نزد پزشک خانواده ببرد. پزشک مایکل را معاینه می‌کند و از نظر فیزیکی، به جز اندکی ناهماهنگی حرکات، هیچ مشکلی تشخیص نمی‌دهد؛ اما پزشک یادش می‌آید که دو ماه قبل کودک دیگری را با همین وضعیت ویزیت کرده بود؛ بنابراین، به مادر مایکل توصیه می‌کند که او را به یک کلینیک ویژه ببرد تا افراد متخصص نظر بدهند. در آنجا، پزشکان، روان شناسان و متخصصان اختلال گفتاری و زبانی مایکل را معاینه می‌کنند. آنها به مادر مایکل می‌گویند که پسر او ظاهراً به اختلالی به نام اختلال طیف اوتیسم مبتلاست. عدم ارتباط، ناتوانی در تعامل اجتماعی، علاقه شدید به چند اسباب‌بازی خاص، حرکات فیزیکی عجیب و غریب، همگی ادعای آنها را تأیید می‌کنند؛ اما پدر و مادر مایکل، با همه این اوصاف، شانس بزرگی آورده‌اند زیرا زود به متخصصان مراجعه کرده‌اند. متخصصان به این نتیجه رسیدند که درمان باید زود آغاز شود و یک برنامه درمانی ویژه خیلی زود به اجرا گذاشته شود.

پدر و مادر مایکل سؤالات زیادی دارند؛ این اختلال چیست؟ کدام عامل باعث ایجاد اختلال طیف اوتیسم می‌شود؟ آیا ممکن است که بچه‌های بعدی نیز که احتمالاً به دنیا خواهند آورد، به اوتیسم مبتلا شوند؟ آیا می‌توان این اختلال را درمان کرد و روش درمان کدام است؟ مادر مایکل می‌خواست بداند که آیا مدارس عادی کودک مبتلا به اوتیسم را می‌پذیرند یا باید او را به مدرسه ویژه فرستاد؟

همه این‌ها سؤالاتی هستند که هر پدر و مادری در چنین شرایطی از خود می‌پرسد. اطلاعات و دانش مربوط به اختلال طیف اوتیسم روز به روز بیشتر می‌شود، به طوری که می‌توان آن را در دو سالگی و حتی زودتر، شناسایی کرد. تعداد کودکانی که اوتیستیک (مبتلا به اوتیسم) تشخیص داده می‌شوند هر سال افزایش می‌یابد اما متخصصان بر این باورند که علت افزایش اوتیسم، توجه روزافزون به آن است. به سخن دیگر، امروزه اوتیسم، در مقایسه با گذشته، کمتر با اختلالات دیگری مثل معلولیت ذهنی و اختلال هیجانی شدید اشتباه گرفته می‌شود. تا اواسط قرن بیستم هیچ نامی برای اختلالی که هم اکنون عنوان اختلال اوتیستیک را به خود گرفته است وجود نداشت. هنری موزلی نخستین روانپزشکی بود که در سال ۱۸۶۷ به طور جدی به کودکان خردسالی که مبتلا به اختلال شدید روانی بودند، توجه نمود. هانس آسپرگر در سال ۱۹۳۸ از واژگان فنی بلولر کلمه اوتیسم را برگرفت و در فرهنگ آلمانی در روانشناسی کودک به کار برد؛ اما اولین فردی که این گروه از کودکان را با عنوان اوتیسم طبقه‌بندی کرد، کانر بود. وی ویژگی اصلی این کودکان را این گونه توصیف کرد: ناتوانی در برقراری رابطه، به شیوه عادی با افراد و موقعیت‌ها که هر گاه ممکن باشد چیزی به کودک عرضه شود، آن را نادیده می‌گیرد، به آن بی‌توجهی می‌کند و به آن راه نمی‌دهد.

کتاب مروری بر تکنیک های طلایی غلبه بر اوتیسم را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب به روان‌شناسان و سایر کسانی که با افراد طیف اوتیسم در ارتباط هستند، پیشنهاد می‌شود.

بخشی از کتاب مروری بر تکنیک های طلایی غلبه بر اوتیسم

روابط اجتماعی دارای سه خصوصیت اعتماد، صمیمیت، احساس تعهد و مسئولیت است. به عنوان مثال این خصوصیات سه گانه می‌تواند در امتداد روابط اجتماعی سطحی مانند داشتن سلام و علیک و آشنایی اولیه تا روابط اجتماعی نسبتاً عمیق نظیر در میان گذاشتن مشکلات یکدیگر، اجازه دادن به فرزندان برای بازی با یکدیگر و روابط اجتماعی کاملاً عمیق رفت و آمدهای خانوادگی، سپردن کلید خانه و ... در یک اجتماع همسایگی شدت و ضعف داشته باشد (سلیمان نژاد و سودی، ۱۳۹۳).

بیشتر نقش‌های اجتماعی درگیر در رابطه اجتماعی به زمینه اجتماعی‌شان وابستگی مفهومی‌دارند مثال مفهوم همسایه که در محل‌های مختلف شهری دامنة معنایی را در بردارد بر این اساس سازه اجتماعی نظیر روابط اجتماعی درون یک زمینه اجتماعی محدود می‌شود و این محدودیت زمینه‌ای ما را قادر می‌سازد تا الگوی معینی از کنشی متقابل را در میان انواع از روابط، شناسایی و تفسیر کنیم به این فرایند ساختاریابی شناختی گفته می‌شود.

نوع و ساخت روابط یکی از ویژگی‌های اساسی روابط اجتماعی میان افراد است نظیر مدل افقی روابط میان دو دوست یا دو کارمند هم سطح در یک اداره یا مدل عمومی روابط میان رئیس اداره و کارکنان آن از منظر دیگر روابط میان افراد به لحاظ جهت‌گیری مثبت یا منفی تفاوت پیدا می‌کند نظیر روابط صمیمانه میان همسایگان یک محل، روابط اجتماعی حاکم بر افراد یک جامعه در حالت مطلوب آن است که دارای ساخت افقی باشد نه عمومی در این زمینه تحقیقات اخیر لولرويون (۱۹۹۶) نشان داده است که هرچه روابط درون یک گروه افقی‌تر باشد، همبستگی بین اعضا و پایبندی آنها به گروه بیشتر می‌شود.

مشخصه دیگر روابط اجتماعی، میان روابط بین افراد است و به عنوان مثال اگر یک گروه ۲ نفره داشته باشیم ما با یک رابطه سر و کار داریم اگر گروه سه نفره شود سه رابطه خواهیم داشت و الى آخر در نتیجه با افزایش تعداد اعضای یک گروه (روستا، شهر، جامعه) میزان روابط به صورت تصاعدی افزایش خواهد یافت. علاوه بر ساخت و میزان روابط، شدت روابط نیز حائز اهمیت است منظور از شدت روابط احساس دوری و نزدیکی افراد است