کتاب روان شناسی و سلامت بارداری و زایمان

روان شناسی و سلامت بارداری و زایمان اثری از ناهید حسن نژاد مرزونی است که در انتشارات نسل روشن به چاپ رسیده است.

 درباره کتاب روان شناسی و سلامت بارداری و زایمان

بهداشت روانی به معنای سلامت فکر است و منظور نشان دادن وضع مثبت و سلامت روانی است که خود میتواند نسبت به ایجاد سیستم باارزشی در مورد ایجاد تحرک و پیشرفت و تکامل در حد فردی، کلی و بین‌المللی کمک نماید؛ زیرا وقتی سلامت روانی شناخته شد. نسبت به دستیابی به آن اقدام می‌شود و به‌منظور حفظ آن برنامه‌ریزی و تلاش می‌شود.

پس می‌توان چنین عنوان نمود که بهداشت روانی عبارت است از این‌که انسان ازنظر روحی و جسمی در صحت و سلامت بوده و بتواند روابط اجتماعی خوبی ‌ با اطرافیان خود برقرار نماید و هم‌چنین شامل اقداماتی است که فرد برای حفظ، تأمین و ارتقاء سلامت روانی انجام می‌دهد. بهداشت روانی در حاملگی در طول عمر مراحل حیاتی خاص وجود دارد که تأثیرات عمیقی بر زندگی فرد می‌گذارد ازجمله حاملگی یکی از این دوران بااهمیت زندگی است؛ زیرا بارداری برای زن کامل نوعی تحقق تمامیت و کمال است و تولیدمثل ابدی بودن را ارضاء می‌کند و در شرایط معمولی بااینکه موقعیتی استثنایی است ولی از طرف زن با شادی و شعف و ارضاء خاطر استقبال می‌شود ولیکن با تغییرات جسمی و رفتاری زیادی مانند دردناکی و احساس سنگینی و بزرگ شدن پستان‌ها تهوع و استفراغ صبحگاهی، خستگی، سستی، بی‌میلی و طلب غذاهای غیرعادی روبرو می‌شود.

بهداشت روان در دوران حاملگی عبارت است از مجموعه اقداماتی که زن باردار به همراهی و کمک همسر و اطرافیان انجام می‌دهد تا بتواند به‌راحتی تغییرات این دوران را پذیرفته و با شرایط ساز گاری پیدا نموده و درنهایت حاملگی پر از آرامش را طی نماید. بهداشت روانی در سه‌ماهه اول باردار s در آغاز حاملگی فرد نگرانی‌هایی در ارتباط با پذیرش باروری، سلامت جسمی، از دست دادن تناسب‌اندام و تغییر در نقش‌های خانوادگی و اجتماعی و اختلالات ارتباطی و رفتار دارد که باعث بروز اضطراب می‌گردد.

هر مادری به دنبال حاملگی باید بتواند خود را با موقعیت جدید تطبیق دهد و توانایی پنداشت صحیح در چهار زمینه مادر بودن، پنداشت صحیح از خود در موقعیت جدید و در ک خود، پنداشت در مورد شوهر با توجه به حاملگی، شغل و فعالیت‌هایی که فرد عهده‌دار است را به دست آورد. تغییرات جسمی و رفتاری زیادی مانند دردناکی و احساس سنگینی، بزرگ شدن پستان‌ها، تهوع و استفراغ صبحگاهی، خستگی، سستی و بی‌میلی و طلب غذاهای غیرعادی مشاهده می‌گردد که علت این تغییرات در بعضی مواقع اشکال در تطابق با حاملگی است. به هر صورت سه‌ماهه اول بارداری زمان قبول حاملگی است و در این دوره، انکار حاملگی، اشکالات هیجانی و تمایل به سقط‌جنین وجود دارد و بیشتر مواقع فکر فرد متمرکز بر عوارض حاملگی و تهدید سلامت خود و جنین (که در افراد دارای سوابق وسواس و افسردگی و عدم پذیرش و ناخواسته بودن حاملگی بیشتر) است. مادر نیاز به حمایت و تقویت اعتمادبه‌نفس دارد و زنانی که برای بار اول حامله شده‌اند، تحت‌فشار هیجانی بیشتری هستند. پس این افراد چون در اثر بارداری عزت و اعتمادبه‌نفس خود را به علت عدم تطابق با وضعیت حاملگی از دست می‌دهند دچار افت شدید عملکرد و حتی بروز علائم بیماری‌های عصبی روانی می‌شوند که در صورت عدم شناخت این علائم و بهره نبردن از خدمات مشاوره‌ای احتمال ۱۵ درصد شدت یافتن آن نیز هست.

 کتاب‌ حاضر به تشریح بارداری و خصوصیات جسمی و روحی مربوط به این دوره پرداخته است و در ۵ فصل اهمیت مراقبت‌های پیش از بارداری، بهداشت روانی دوران بارداری، مراقبت‌های سلامت و بهداشت این دوره اعم از بهداشت فردی و پزشکی را تشریح کرده است.

 خواندن کتاب روان شناسی و سلامت بارداری و زایمان را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

 همسران، زنان جوانی که قصد بارداری دارند و روان‌شناسان مخاطبان این کتاب‌اند.

 بخشی از کتاب روان شناسی و سلامت بارداری و زایمان

عوارض شایع دوران بارداری

تهوع و استفراغ

علت ایجاد تهوع و استفراغ در حاملگی مشخص نمی باشد احتمالا تغییرات هورمونی مسئول میباشند. در زمانی که این حالت اتفاق می افتد معمولا غلظت گنادوتروپین هورمونی نسبتا بالاست علاوه بر این در زنانی که مبتلا به مول هیداتیفرم (غلظت گنادوتروپین بالا) می باشند حالت تهوع و استفراغ بیشتر مشاهده میگردد. به ندرت استفراغ آن قدر شدید است که دهیدراتاسیون و اختلالات الکترولیت (اسید و باز) و حالت گرسنگی و مشکلات جدی را به بار آورد.

تکرر ادرار

در سه ماهه اول و سه ماهه سوم این حالت در مادران بسیار شایع است علت این حالت به علت تغییرات هورمونی در سه ماهه اول و فشار رحم در حال بزرگ شدن روی مثانه در سه ماهه سوم بارداری است در هفته های آخر بارداری معمولا وارد لگن شده و ظرفیت مثانه کمتر از حد معمول گشته و تکرر ادرار عارض میگردد.

سوزش معده و سوزش سر دل

این حالت نیز از شایع ترین شکایات زن حامله است این احساس سوزش در ناحیه مدیاستینال می‌باشد معمولا در سه ماهه سوم بارداری با بزرگ شدن جنین، معده خانم حامله به طرف بالا رانده شده و تخلیه طبیعی غذا مختل میگردد در اثر برگشت محتویات معده به قسمت تحتانی مری سوزش سردل ایجاد شده و علت آن افزایش بازگشت محتویات معده در جریان حاملگی، جابجایی معده به سمت بالا و فشار رحم روی آن به همراه کاهش حرکات دودی دستگاه گوارش به دلیل اثر پروژسترون می باشد.

نفخ شکم

اتساع روده ها و معده را نفخ مینامند و دلیل آن فعالیت باکتریهای غیرمفید و اثر هورمونهای مترشحه از جفت به روی عضلات صاف جدار روده هاست که در ماههای آخر بارداری با فشار رحم بر روی روده ها و ممانعت از حرکت گاز و مواد غذایی تشدید می‌شود.

یبوست

بسیاری از خانمهایی که قبل از بارداری اجابت مزاجشان کاملا مرتب بوده است در دوران بارداری به علت فشار رحم بزرگ بر روی روده ها و شل شدن عضلات جدار روده ها به علت اثر هورمونهای مترشحه از جفت دچار یبوست میشوند.

هموروئیدیا بواسیر

گاهی واریس وریدهای رکتوم، در طول حاملگی رخ می‌دهد. پیشرفت یا تشدید هموروئید در طول بارداری بدون شک با افزایش فشار وریدهای هموروئید در ارتباط است که در اثر انسداد مسیر برگشت وریدی به علت فشار رحم حامله اتفاق می افتد.

کمر درد

کمردرد در زنان باردار به درجات مختلف روی می‌دهد. کمردرد خفیف به دنبال کشش شدید یا خستگی و خم شدن زیاد بلند کردن اشیا یا قدم زدن ظاهر می‌شود. در برخی موارد نیز حرکت و جابجائی سمفیز پوبیس، مفاصل لومبوساکروم و شل شدن کلی لیگامانهای لگن علت کمردرد شدید است. به ندرت نیز نقایص آناتومیک مادر به صورت مادرزادی موجب بروز شکایت بیمار می‌شود.

واریس پا

واریسی شدن وریدهای ساق پا و فرج در طی حاملگی شایع است. وریدها در طی سه ماهه اول حاملگی شروع به اتساع می‌کنند و با پیشرفت حاملگی به طور پیشرونده ای بزرگتر میشوند. مملو بودن وریدهای لگنی از خون و تاخیر گردش خون در وریدهای نیمه تحتانی بدن سبب افزایش فشار روی جدار وریدها می‌شود. این جدارها کشیده و وریدهای پیچ در پیچ بزرگ و تیپیک حاملگی را ایجاد می‌کنند.

ترشحات واژینال

پوشش مخاطی واژن و فرج برای زایمان و خروج جنین آماده می‌شود. برای این کار مخاط واژن ضخیم تر شده و قابلیت ارتجاعی آن افزایش میابد. همزمان با این تغییرات در واژن ترشح غدد دهانه رحم نیز برای لغزنده کردن پوشش مخاطی واژن افزایش می یابد. به این ترتیب ترشح سفید و چسبنده ای از واژن خارج می‌شود که در حالت طبیعی مزاحمتی ایجاد نمی کند مگر در مواردی که مقدار ترشح زیاد شود و بوی بد و متعفن داشته باشد، رنگ زرد چرکی داشته و پوست اطراف فرج و ران را تحریک نماید.