نظرات کاربران درباره کتاب آنیما در شعر شاملو

عرض ادب و احترام _ ضمیر ناخودآگاه جمعی _ آرکی تایپ « archetype » _ یونگ _ شاملو و « نقد اسطوره ای و مدرن» مهمترین مفاهیم و اصطلاحات کلیدی تحقیق حاضر به شمار میروند. ۱) ساخت ضمیر ناخودآگاه از اصطلاحات کاربردی است که « فروید » وارد تحلیل های روانی خود در تبیین شخصیت و روان افراد نمود . در تفکر فروید « ناخودآگاه » ساخت و حوزه ای است که از دسترس انسان خارج بوده و بخش عمده ای از روان آدمی را تشکیل می‌دهد که تأثیر عمده ای بر رفتار انسان ها دارند. اما یونگ در این نظریه تحولی ایجاد کرد و آن را به دو بخش ؛ « ناخودآگاه فردی » و « ناخودآگاه جمعی » تقسیم نمود . ۲) از دیدگاه یونگ ناخودآگاه فردی ، شامل ویژگی‌هایی است که زمانی در حیطه ی خودآگاه فرد بوده ولی به دلایلی طرد و فراموش شده اند. در این بخش از ناخودآگاه ممکن است که ؛ خاطره ها ، عقده ها ، عواطف ، احساسات و سرگذشت هایی وجود داشته باشد که انسان ها به آنها نا آگاه هستند ولی بر کردار و رفتار انسان ها تأثیر گذار هستند. پس میتوان گفت که اگر فرد از تمام تجربیات خود بیخبر باشد ولی این جریان همراه با احساس باشد ، او دقیقا فردی ناخودآگاه است . در مقابل هرگاه فرد به به عواطف معینی آگاهی دارد تا جاییکه این عواطف دخالت دارند وی خودآگاه است ولی اگر فرد به عواطف معینی آگاهی نداشته باشد تا جاییکه این محتویات دخالت دارند وی ناخودآگاه تلقی می شود . به عبارتی همه ی انسان ها جدا از تفاوت های نژادی ، قومی ، زبانی و جنسی دارای ضمیر ناخودآگاهی هستند که در چارچوب این تفاوت ها نمی گنجند . انسان یک بنیاد مشترک « ناخودآگاه جمعی » دارد که به رفتارهای او جهت می دهد ولی چندان قابل مشاهده نیست . ۳) یکی از مفاهیم اساسی و قابل استفاده در تحلیل های روانکاوی یونگ اصطلاح « آرکی تایپ » یا کهن الگو archetype می باشد که در « نقد مدرن » و نقدهای اسطوره ای امروزه کاربرد گسترده ای پیدا کرده است . در دیدگاه یونگ « ضمیر ناخودآگاه جمعی » مخزنی است پر از تصاویر بالقوه . یونگ این تصاویر بالقوه را کهن الگو یا archetype می داند و در این مورد می گوید : من ای تصاویر اولیه را کهن الگو می دانم زیرا عمل و کار آنها در الگوهای غریزی رفتار شبیه به هم بوده و در همه ی زمان ها و مکان ها دیده می شوند. آنها در فرهنگ عامیانه ی نسل های اولیه مانند : یونان ، مصر ، اسطوره های باستانی مکزیک در خواب ها مکاشفه ها ، در توهم های شخصی و در همه ی سنت ها اتفاق افتاده و می افتند . از دیدگاه یونگ این کهن الگو ها بیشمار و متکثر هستند و طیف وسیعی از مفاهیم را مانند : تولد مجدد ، ترس از مار ، ترس از تاریکی ، کودک ، مرگ ، سایه ، پرنده ، آب ، نقاب ، آنیما و آنیموس پیر خردمند و .. را در بر می گیرند .که در تجربه ها رویاها و هنر بیشتر مشاهده می شوند. ۴) این کتاب بسیار ارزشمند یک « پایان نامه » ی دانشجویی است که از دیدگاه یونگ به تحلیل آرکی تایپ « آنیما » در اشعار و سروده های شاملو پرداخته و به خوبی از عهده ی کار برآمده است . اگرچه تغییر شکلی رساله برای چاپ بخاطر ماهیت نوشتاری و رعایت اصول پایان نامه نویسی امری ضروری است ، اما ماهیت و محتوای کار نویسنده ی محترم کتاب از ارزش های کار او کم نمی کند و سپاس بیکران خودم را تقدیم ایشان می نمایم . ۵ ) در پایان ضمن تقدیر از سایت فرهنگی طاقچه توجه دوستداران نقد ادبی و تحلیل های روانکاوانه را به مطالعه ی این کتاب ارجمند جلب می کنم . همت نوری