بریده‌هایی از کتاب تمثیلات

اگر قطره‌ای چای روی شیشه عینک شما بریزد، فوراً آن را پاک می‌کنید. امّا اگر قطره‌ای چای روی لباس سفید شما بچکد، صبر می‌کنید تا به منزل بروید و لباس خود را عوض کنید. و اگر قطره‌ای روی قالی زیر پای شما بچکد، آن را رها می‌کنید تا مثلاً شب عید به قالی شویی ببرید. خداوند نیز با هرکس به گونه‌ای رفتار می‌نماید و بر اساس شفّافیت یا تیرگی روحش، کیفر او را به تاخیر می‌اندازد.

سؤال: امر به معروف و نهی از منکر، وظیفه همه مسلمانان است یا گروهی خاص؟ پاسخ: برای ماشینی که در مسیر یک طرفه بر خلاف همه رانندگی می‌کند، دو نوع برخورد لازم است: یکی آنکه تمام رانندگان با بوق و چراغ مخالفت خود را با کار او اعلام کنند، دوم آنکه پلیس، راننده را جریمه کند. قرآن نیز هم تمام مسلمانان را به امر به معروف و نهی از منکر سفارش کرده و فرموده است: «کنتم خَیرَ اُمّة اُخرِجَت للنّاس تَأمرون بِالمَعروف و تَنهَون عن المنکر» شما بهترین امّتی هستید که جلوه کرده‌اید به شرط آنکه امر به معروف و نهی از منکر کنید.

سؤال: چگونه می‌توانیم حقایق را آن گونه که هست، ببینیم؟ پاسخ: قرآن می‌فرماید: «اتّقوا اللّه و یعلّمکم اللّه»از خداوند پروا کنید تا خداوند، حقیقت را به شما بیاموزد. تقوی به معنای دوری از انواع بدی‌ها و زشتی‌هاست. آری، افراد آلوده از درک بسیاری حقایق محرومند.

آری، دینداری مراحلی دارد: مرحله گرم شدن، مرحله داغ شدن و مرحله پخته شدن. هر گرم و داغی، سرد می‌شود ولی هیچ پخته‌ای خام نمی‌شود.

آری، کسی در ادّعای خود صادق است که حرکت و اقدامی کند. کسانی که اهل عمل نیستند، در واقع مؤمن نیستند و تنها ادّعای ایمان دارند.

بسیاری از دانشمندان نیز پدیده‌ها را شناخته‌اند، امّا قصد شناخت پدید آورنده را نداشته‌اند.

یستمعون القول فیتّبعون احسنه» بنابراین تصمیمات عجولانه چندان ارزشی ندارد. شخصی به نام صفوان از پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله درخواست کرد تا دو ماه فرصت فکر به او داده شود. پیامبرصلی الله علیه وآله فرمود: سه، چهار ماه به تو فرصت می‌دهم. البتّه اگر مسئله روشن باشد، انسان نباید طفره برود. مجرمان در قیامت به دوستان بهشتی خود می‌گویند: مگر در دنیا ما با شما نبودیم؟! پس در اینجا نگاه لطفی به ما داشته باشید تا از خود شما بهره گیریم. دوستان بهشتی می‌گویند: در دنیا ما با شما با هم بودیم، ولی شما بی‌دلیل طفره می‌رفتید. «و لکنّکم فتنتم أنفسکم و تربّصتم» بنابراین آنگاه که مسئله روشن است باید عجله کرد. چنانکه قرآن برای عجله و سرعت و سبقت در بعضی کارها می‌فرماید: «سارعوا»، «سابقوا»، «فاستبقوا» و آنگاه که مسئله روشن نیست و به بررسی و تحقیق نیاز دارد باید بیشتر بررسی شود.

«سعه صدر» به معنای داشتن روح بزرگ است که همچون لاستیک تراکتور از امواج رد شود و تاب بر ندارد در حالی که افراد عادی مثل لاستیک دوچرخه، با اولین موج تاب برمی‌دارند. حضرت علی علیه السلام می‌فرماید: «آلَةُ الرّیاسة سعة الصَّدر»،شرط لازم برای پذیرش هر مسئولیتی، سعه‌صدر است.

انسان‌هایی هم که خود را ببینند (مقام خود، منافع خود، قبیله خود، حزب خود و...) حاضر نمی‌شوند پا روی آن بگذارند، لذا حرکت و تکاملی ندارند.

حوادث تلخ، کمالات انسان را شکوفا می‌کند. آنکه گرفتار شده، با صبر و پایداری رشد می‌کند و آنکه در رفاه است و برای نجات مردم تلاش می‌کند، با ایثار و از خودگذشتگی رشد می‌کند.

قرآن در این زمینه می‌فرماید: «نَکتُبُ ما قَدّموا و آثارهم» هم خود اعمال را می‌نویسیم و هم آثار آنها را.

البتّه نباید تنها به سر دادن شعار اکتفا کرد که بالاتر و بهتر از شعار، شدّت عمل است که در سایه تحصیل، وحدت، ابتکار، خودکفایی، عزّت نفس، نفوذناپذیری و دوری از هر نوع سازش و نرمشی که سبب طمع بدخواهان شود، به دست می‌آید.

کارهایتان را با رنگ الهی رنگ‌آمیزی کنید که این رنگ بهترین رنگ‌هاست.

«اذا رَکبوا فی الفُلک دَعَوا اللّه» گروهی به هنگام غرق شدن خدا را می‌خوانند، امّا چون نجات می‌یابند، خدا را فراموش می‌کنند. اصولاً ایمان لحظه‌ای ارزشی ندارد،

سؤال: چرا خداوند دست به آفرینش زده و این همه موجود و از جمله انسان را آفریده است؟ پاسخ: اگر دانشمند خوش بیانی سخن گفت، نباید پرسید چرا سخن گفتی؟! زیرا علم و بیان او اقتضا می‌کند که یافته‌های علمی خود را ارائه دهد. امّا اگر این دانشمند با آن همه کمالات ساکت شد و یافته‌های خود را کتمان کرد، زیر سؤال می‌رود که چرا نگفتی؟ خداوندِ قادر حکیم مهربان که می‌تواند از خاک، گندم و از گندم، نطفه و از نطفه انسانِ کاملی را بیافریند، اگر نمی‌آفرید جای سؤال بود که چرا قدرت خود را به کار نگرفتی و چیزی نیافریدی؟

سؤال: چگونه قبولی تمام کارها، مشروط به قبولی یک عمل همچون نماز می‌شود؟ پاسخ: پلیس راهی را در نظر بگیرید که از راننده‌ای گواهینامه رانندگی مطالبه می‌کند. اگر راننده، گواهینامه پزشکی، گذرنامه سیاسی، پروانه ساختمان، کارت بازرگانی و اجازه اجتهاد و یا هر مدرک دیگری به او نشان دهد، پلیس از او نمی‌پذیرد و تنها اگر گواهینامه رانندگی داشت اجازه عبور می‌دهد و گرنه مانع او می‌شود. در قیامت نیز شرط رسیدن به مقصد، گواهینامه نماز است که اگر نباشد، هیچ عملی مورد قبول و نجات‌بخش نیست.

سؤال: چگونه پاداش بعضی اعمال انسان، از حساب و شماره می‌گذرد؟ پاسخ: بر اساس روایات، تعداد نفرات در نماز جماعت هر چه بیشتر باشد، ثواب نماز بیشتر می‌شود؛ تا آنکه عدد افراد حاضر در نماز جماعت، به ده نفر برسد که در این صورت پاداش آن بی‌شمار شده و کسی جز خداوند نمی‌داند. چنانکه انسان، با یک انگشت می‌تواند شماره تلفن بگیرد، با دو انگشت می‌تواند سطل کوچکی را بلند کند، با سه انگشت کار بیشتری انجام می‌دهد، تا اینکه به ده انگشت برسد که در این صورت، دیگر کار انسان محدودیت ندارد و هرکاری بخواهد می‌تواند با این ده انگشت انجام دهد و نوع کارهایش قابل حساب و شماره نیست

سؤال: چرا در دنیا همواره با مشکلات و سختی‌ها مواجه هستیم؟ پاسخ: شخصی از کنار مغازه بلور فروشی می‌گذشت، چشمش به لیوان‌هایی افتاد که روی میز به طور وارونه چیده شده بود. همانجا ایستاد، کمی نگاه کرد و یکی از آنها را به همان حالتی که بود برداشت و شروع به اعتراض به

سؤال: چگونه می‌توانیم حقایق را آن گونه که هست، ببینیم؟ پاسخ: قرآن می‌فرماید: «اتّقوا اللّه و یعلّمکم اللّه»از خداوند پروا کنید تا خداوند، حقیقت را به شما بیاموزد. تقوی به معنای دوری از انواع بدی‌ها و زشتی‌هاست. آری، افراد آلوده از درک بسیاری حقایق محرومند. کسی که تعصّب قومی، حزبی، نژادی و... دارد، حق را آنگونه که هست نمی‌فهمد،

برای تمام افکار و رفتار و گفتار ما پاداش یا کیفری هست، ما نیز حساب کار خود را می‌کنیم و خواسته‌های نفس سرکش خود را مهار می‌کنیم. کارهایی را که صاحب خانه نمی‌پسندد، انجام نمی‌دهیم، زیرا می‌دانیم به حساب تمام کارهای خیر یا شرّ ما رسیدگی می‌شود

موفّقیت انبیا دلائل زیادی دارد از جمله: ۱- پاکی و حسن سابقه و سوز و خلوص آنان. ۲- استدلال و منطق آنان، نه تحکم و قلدری. ۳- عمل به آنچه می‌گفتند و پیشگامی در عمل و استقامت تا پای جان. ۴- سعه صدر و خوش اخلاقی آنان. ۵ - دستورات وتکالیفی مطابق فطرت و وعده‌های الهی. ۶- جامعیت دستورات نسبت به تمام مسائل فردی، اجتماعی، خانوادگی، روانی، اقتصادی، سیاسی، بهداشتی، عبادی و... . ۷- آسان و دلپذیر جلوه دادن دستورات. به یک مثال توجه کنید: کودک بیمار از آمپول می‌ترسد. پزشک

سؤال: چه گناهانی را خدا نمی‌بخشد؟ پاسخ: در روایات می‌خوانیم: «اِتّقوا المُحقّرات من الذّنوب فانّها لاتغفر»، از گناهان کوچک پرهیز کنید که بخشیده نمی‌شود. شاید به این دلیل که در گناهان کوچک، انسان احساس شرمندگی نمی‌کند و لذا به فکر توبه هم نمی‌افتد، بلکه جسارت و جرأت او بر تکرار آن زیاد و زمینه‌ای برای بخشش فراهم نمی‌شود.

سؤال: چه کنیم تا در دنیا راحت زندگی کنیم؟ پاسخ: قرآن می‌فرماید: «لِکیلا تَأسوا علی ما فاتکم و لا تفرحوا بما آتاکم»آن گونه باشید که اگر چیزی را از دست دادید، تأسّف نخورید و اگر چیزی به شما دادند، شاد نشوید. راستی آیا می‌شود انسان اینگونه متعادل باشد که دادن‌ها و گرفتن‌ها در او اثری نگذارد؟ کارمند بانک، یک روز مسئول دریافت پول مردم می‌شود و روز دیگر مسئول پرداخت پول به مردم می‌شود. نه آن روزی که پول می‌گیرد خوشحال است و نه آن روزی که می‌پردازد، ناراحت. زیرا او می‌داند هر دو روز، امانتداری بیش نبوده است.

اگر قطره‌ای چای روی شیشه عینک شما بریزد، فوراً آن را پاک می‌کنید. امّا اگر قطره‌ای چای روی لباس سفید شما بچکد، صبر می‌کنید تا به منزل بروید و لباس خود را عوض کنید. و اگر قطره‌ای روی قالی زیر پای شما بچکد، آن را رها می‌کنید تا مثلاً شب عید به قالی شویی ببرید. خداوند نیز با هرکس به گونه‌ای رفتار می‌نماید و بر اساس شفّافیت یا تیرگی روحش، کیفر او را به تاخیر می‌اندازد.