بریده‌هایی از کتاب کودک ۴۴

ارعاب از انقلاب محافظت می‌کرد. بدون آن، لنین سقوط کرده بود. بدون آن، استالین سقوط کرده بود.

خود را عادت داده بود که احساساتش را جلوِ دیگران بروز ندهد.

متأسفانه در عصری زندگی می‌کنیم که بچه‌ها مجبورند تصمیمات آدم‌بزرگ‌ها را بگیرند.

- لئو، من راز دیگری دارم. من عاشق تو شده‌ام. - من همیشه عاشق تو بوده‌ام.

- چیزی احمقانه‌تر از حقیقت وجود ندارد. به‌خاطر همین شما این اندازه از آن متنفرید. شما را می‌رنجاند. به‌خاطر همین می‌توانم به‌سادگی تو را با گفتن اینکه من، آناتولی تاراسوویچ برادسکی، دامپزشکم ناراحت کنم. بی‌گناهی من تو را می‌رنجاند، چون آرزو می‌کنی گناهکار باشم. آرزو می‌کنی گناهکار باشم، چون تو دستگیرم کرده‌ای.

در این جامعه میلیون‌ها نفر در ترس زندگی می‌کنند... ترس از حکومت.

او را بر اساس افکار درون ذهنش دستگیر کردند.

دیگران به‌زودی فراموش می‌کنند که دلایل تو درست بوده

وظیفهٔ بازپرس این بود که تا وقتی افراد مقصر شناخته شوند، دور نام بی‌گناهان را خط بکشد. اگر گناهکاری پیدا نشد، دور نام همه را خط نکشد.

ارعاب ضروری بود. ارعاب از انقلاب محافظت می‌کرد. بدون آن، لنین سقوط کرده بود. بدون آن، استالین سقوط کرده بود.

من از این کشور متنفر نیستم. شما از این کشور متنفرید. شما از مردم این کشور متنفرید. چرا این همه انسان را دستگیر می‌کنید؟

این بخشی از شغل‌شان بود. توی چشمان این پسران احساساتی نمی‌دید. آنها کودن بودند؛ مثل مارمولکی از سویی به سویی تکان می‌خوردند؛ چشمانی خزنده. ام‌جی‌بی این پسران را با چنین روحیهٔ رهبری‌ای از کجا پیدا کرده بود؟ آنها این پسران را این‌طور تربیت کرده بودند، مطمئن بود.

این بخشی از شغل‌شان بود. توی چشمان این پسران احساساتی نمی‌دید. آنها کودن بودند؛ مثل مارمولکی از سویی به سویی تکان می‌خوردند؛ چشمانی خزنده. ام‌جی‌بی این پسران را با چنین روحیهٔ رهبری‌ای از کجا پیدا کرده بود؟ آنها این پسران را این‌طور تربیت کرده بودند، مطمئن بود.

لئو با ساک پرشده‌اش به بریدهٔ روزنامه‌های قاب‌شده‌ای که به دیوار آویزان بود، رسید: عکس خودش، قهرمان جنگ، ویران‌کنندهٔ تانک‌ها، آزادکنندهٔ خاک اشغال‌شده. گذشته‌اش برای این نگهبانان فرقی نمی‌کرد؛ با امضای حکم دستگیری، هر فعالیتی از قهرمانی و ایثار شخصی بی‌معنا می‌شد.

ارعاب ضروری بود. ارعاب از انقلاب محافظت می‌کرد. بدون آن، لنین سقوط کرده بود. بدون آن، استالین سقوط کرده بود. چرا شایعاتی که دربارهٔ این ساختمان به وسیلهٔ عوامل ام‌جی‌بی در مترو یا تراموا، عمداً پخش شده بود، مثل آزاد شدن ویروسی میان مردم زمزمه می‌شد؟ ترس ترویج می‌شد. ترس بخشی از شغلش بود. و برای اینکه چنین درجه‌ای از ترس تقویت شود، نیاز به منبع ثابتی از مردم بود که از آن تغذیه کنند.

وظیفهٔ بازپرس این بود که تا وقتی افراد مقصر شناخته شوند، دور نام بی‌گناهان را خط بکشد. اگر گناهکاری پیدا نشد، دور نام همه را خط نکشد.

درحالی‌که می‌توانستید با دزدی نکردن، تجاوز نکردن، عدم ارتکاب به جرم، به‌سادگی در امنیت زندگی کنید. هیچ‌کس مطمئن نبود که به سبب اقدام علیه حکومت، فعالیت‌های ضدانقلابی و جاسوسی گناهکار نیست.

لایهٔ ضخیم برف روی پشت‌بام هر ساختمان را پوشانده بود، مثل اینکه خدا خط سفیدی کشیده و گفته باشد از آن جلوتر نروید، بقیهٔ آسمان مال من است.

در میان یکصد و چهل ماده و تبصره از قوانین جنایی، لئو فقط یک تبصره داشت که او را راهنمایی می‌کرد؛ بخشی که زندانیان سیاسی را به‌عنوان فردی با فعالیت و هدفی مشخص تعریف می‌کند: براندازی، خرابکاری، یا تضعیف قدرت شوروی و کمابیش همین بود: مجموعهٔ کشداری از واژگان که برای تطبیق همهٔ افراد، از صاحب‌منصبان عالی‌رتبه گرفته تا رقاصان باله و موسیقیدانان و پینه‌دوزان بازنشسته، در نظر گرفته می‌شد. حتی کسانی که در حصارهای لوبیانکا کار می‌کردند، حتی کسانی که این علامت ترس ماشینی را در برداشتند، هیچ‌کس نمی‌توانست یقین داشته باشد که سیستمی که از آن محافظت می‌کنند، روزی آنها را هم نبلعد.

ماریا تا شب صبر کرد، سپس درِ جلویی خانه‌اش را باز کرد. حساب کرد گربه‌اش در پوشش تاریکی بخت بهتری دارد بی‌آنکه دیده شود به جنگل برسد. اگر کسی از اهالی دهکده آن را می‌دید، شکارش می‌کرد. حتی حالا که تا این اندازه به مرگ نزدیک شده بود، فکر اینکه گربه‌اش کشته شود، ناراحتش می‌کرد. خود را با علم به اینکه معجزه از گربه‌اش محافظت می‌کند، آسوده کرد. در جایی که مردان بالغ کلوخه‌های روی زمین را با امید به پیدا کردن مورچه یا تخم حشره‌ای می‌جویدند، بچه‌ها مدفوع اسب را به امید یافتن سبوس هضم‌نشدهٔ جو برمی‌داشتند و زنان بر سر تصاحب استخوان با هم می‌جنگیدند، مطمئن بود هیچ‌کس باور نمی‌کند که گربه‌ای هنوز زنده باشد. *

ترس بخشی از شغلش بود. و برای اینکه چنین درجه‌ای از ترس تقویت شود، نیاز به منبع ثابتی از مردم بود که از آن تغذیه کنند.

اگر اجازه دهیم ده مرد بی‌گناه رنج بکشند، بهتر از این است که یک جاسوس فرار کند.

کسانی که به شکل قابل‌اعتمادترین انسان‌ها ظاهر می‌شوند، سزاوار بیشترین سوءظن هستند. لئو این را به‌شکل یک بازی در نقل قول معروف استالین به‌خاطر آورد: اعتماد کنید، ولی بررسی کنید.

وقتی عابران از این محیط خیالی به سلامت رد می‌شدند، این ترس را داشتند که کسی آنها را به درون بکشد. عبور از آن خط یعنی یا کارمند آنجا هستی یا محکوم. بختی نداشتی که میان این دیوارها بی‌گناه باشی. خط تولید گناهان بود. شاید لوبیانکا در ذهن با ترس ساخته نشده باشد، ولی ترس آن را اشغال کرده بود. ترس این دفتر را به مالکیت خود درآورده و خانهٔ خود کرده بود.

این کشور دشمنان زیادی دارد. انقلاب ما در سراسر دنیا منفور است. باید از آن محافظت کنیم. متأسفانه حتی بین خودمان.

اگر از این مردم دزدی کنی، دشمن آنها خواهی بود، درحالی‌که ما در واقع دوستان آنها هستیم.

وقتی این ماجرا تمام شود، چه اتفاقی می‌افتد؟ - نمی‌دانم. - غرب تو را می‌خواهد، لئو. از تو محافظت می‌کنند. - من هرگز این کشور را ترک نمی‌کنم. - حتی اگر این کشور تو را بکشد؟

قتل اسلحه‌ای علیه جامعهٔ ما خواهد بود. اگر آنها نتوانند تبلیغات‌شان را از طریق مقاصد رایج منتشر کنند، از مقاصد غیر ارتودوکس استفاده خواهند کرد. من اعتقاد دارم جنایت، جبههٔ جدیدی در پیکار ما با غرب خواهد شد.

کسانی که به شکل قابل‌اعتمادترین انسان‌ها ظاهر می‌شوند، سزاوار بیشترین سوءظن هستند. لئو این را به‌شکل یک بازی در نقل قول معروف استالین به‌خاطر آورد: اعتماد کنید، ولی بررسی کنید. کلمات استالین را می‌شود این‌طور تفسیر کرد: کسانی را که به آنها اعتماد داریم، بررسی کنیم.

طی دهه‌ها کسی با توجه به اعتقادش به اینکه چه چیزی صحیح و چه چیزی اشتباه است، کاری نکرده بود، و فقط با این فکر که چه چیزی می‌تواند رهبرشان را خوشحال کند، عملی انجام داده بود.