بریده‌هایی از کتاب همه ‌چیز به فنا رفته

رئیسی که به‌خاطر اشتباه کارمندش فداکاری می‌کند و خود را مقصر جلوه می‌دهد، مادری که به‌خاطر شادی فرزندش از شادی خود می‌گذرد، دوستی که حرفی را به شما می‌گوید که نیاز دارید بشنوید، بااینکه باعث ناراحتیتان می‌شود. همین آدم‌ها هستند که مانع فروپاشی دنیا می‌شوند. بدون آنها، احتمالاً همهٔ ما به فنا خواهیم رفت.

شاید بتوانیم بگوییم فلسفهٔ دعا کردن نیز همین است. شما دعا نمی‌کنید که به خدا بگویید: «درست است، من فوق‌العاده هستم!» خیر. درحقیقت، دعا مثل یک دفتر سپاسگزاری است: «خدایا! بااینکه گاهی از زندگی‌ام بدم می‌آید، ولی ممنون که من را آفریدی. به‌خاطر افکار و اعمال بدم شرمنده‌ام.»

«بیش از حد سخن گفتن دربارهٔ خودتان، می‌تواند راهی برای پنهان کردن شخصیت حقیقی‌تان باشد.»

تنها راه واقعی رسیدن به آزادی و تنها شکل اخلاقی آزادی، خودمحدودسازی است.

تبدیل شدن به یک شخص جدید، بدون سوگواری برای از دست دادن شخص قبلی، امکان ندارد.

اگر در استارباکس کار می‌کردم، به‌جای نوشتن نام مشتری‌ها روی لیوان‌های قهوه، متن زیر را می‌نوشتم: «شما و همهٔ آدم‌هایی که دوستشان دارید، روزی خواهید مرد. پس از مرگ شما، فقط گروه کوچکی از افراد، مدتی بسیار کوتاه، از شما و کارها و حرف‌هایتان یاد می‌کنند. این حقیقت تلخ زندگی است. افکار و کارهای شما، چیزی به‌جز فراری ماهرانه از این حقیقت نیست. ما مثل ذرات گردوخاکی هستیم که روی توپ آبی‌رنگ وسط کهکشانی بی‌نهایت، پرسه می‌زنیم. تصور می‌کنیم مهم هستیم. برای خودمان هدف اختراع می‌کنیم، ولی هیچی نیستیم. از قهوهٔ لعنتی‌تان لذت ببرید.»

شدت واکنش احساسی ما نسبت به مشکلاتمان، براساس بزرگی آنها تعیین نمی‌شود. در واقع، ذهن ما مشکلاتمان را بزرگ (یا کوچک) می‌کند تا با میزان اضطرابی که توقع داریم تجربه کنیم، همخوانی داشته باشد.

راهی برای فرار از تجربهٔ درد وجود ندارد، زیرا درد، خودِ تجربه است.

اگر بتوانید روی اعتمادبه‌نفس پایین مردم کار کنید، تقریباً هر چیزی را که به آنها معرفی کنید، می‌خرند.

سه راهب از ماشین خارج شدند. یکی از آنها بالشچه‌ای را در خیابان، در مرکز چهارراه قرار داد. راهب دوم که مردی مسن‌تر به نام تچ کوانگ دوک بود، به سمت بالشچه رفت و چهارزانو روی آن نشست، چشم‌هایش را بست و شروع به مراقبه کرد. راهب سوم صندوق‌عقب ماشین را باز کرد و یک بشکهٔ نوزده لیتری حاوی بنزین را درآورد. بشکه را به سمت جایی که کوانگ دوک نشسته بود برد و آن را روی او خالی کرد تا سرتاپای پیرمرد به بنزین آغشته شود. مردم جلوی دهانشان را گرفتند. برخی هم که از چشم‌هایشان به‌خاطر سوزش ناشی از بخار بنزین اشک جاری شده بود، صورتشان را پوشاندند. سکوت ترسناکی آن چهارراه شلوغ را فرا گرفته بود. رهگذران ایستادند. پلیس‌ها نمی‌دانستند چه‌کار کنند. هوا سنگین شده بود. اتفاق مهمی در آستانهٔ رخ دادن بود. همه منتظر ماندند. کوانگ دوک درحالی‌که از ردایش بنزین می‌چکید، با چهره‌ای آرام دعای کوتاهی خواند و با خون‌سردی یک کبریت برداشت و بدون اینکه از حالت چهارزانو خارج شود یا چشم‌هایش را باز کند، آن را روی آسفالت کشید و خودش را آتش زد.

بچه‌های کوچک، موجودات ظالمی هستند. آنها همواره در درک هر چیزی که همان لحظه برایشان دردناک یا لذت‌بخش نباشد، مشکل دارند. نمی‌توانند احساس همدلی کنند. نمی‌توانند خود را جای شما بگذارند. تمام چیزی که می‌دانند این است که آن بستنی لعنتی را می‌خواهند.

این جهان چه کاری انجام داده است که لایق وجود تو باشد؟

دموکراسی مدرن، با این فرض بنیان گذاشته شد که هر فرد عادی، یک عوضیِ خودخواه و متوهم است، و تنها راه ما برای حفاظت از خودمان در برابر خودمان، این است که نظام‌هایی را خلق کنیم که آن‌قدر به یکدیگر وابسته و مرتبط باشند که هیچ شخص یا گروهی نتواند تمام و کمال بر سایر جمعیت مسلط شود.

چنانچه شکاف‌های اخلاقی مدتی طولانی باز بمانند، عادی می‌شوند. این شکاف‌ها به انتظارات پیش‌فرض ما تبدیل می‌شوند و خود را میان سلسله‌مراتب ارزش‌های ما می‌چپانند. اگر شخصی ما را کتک بزند و هرگز نتوانیم ضربات او را جبران کنیم، مغز احساسی‌مان به نتیجه‌ای شگفت‌آور می‌رسد: ما سزاوار کتک خوردن هستیم.

هرچه دنیا بهتر شود، ما هم چیزهای بیشتری برای از دست دادن خواهیم داشت. و هرچه چیزهای بیشتری برای از دست دادن داشته باشیم، کمتر احساس می‌کنیم دلیلی برای امیدوار بودن داریم.

وقتی کسی به ما آسیبی می‌زند، معمولاً اولین واکنش ما این است که «او یک آدم عوضی است و حق با من است» اما اگر نتوانیم تعادل برقرار کنیم و حق خود را بگیریم، مغز احساسی، فقط توضیح جایگزین موجود را باور می‌کند و می‌پذیرد: «من یک آدم عوضی هستم و حق با اوست».

همهٔ ما نیاز داریم به چیزی معتقد باشیم. بدون ایمان، امیدی وجود ندارد. انسان‌های بی‌دین با شنیدن کلمهٔ «ایمان» حالت تدافعی به خود می‌گیرند، درحالی‌که داشتن «ایمان» اجتناب‌ناپذیر است. علوم و شواهد، مبتنی بر تجربیات گذشته هستند. امید، مبتنی بر تجارب آینده است. و شما همواره باید درجه‌ای از ایمان را داشته باشید تا به امید اتفاقی در آینده زندگی کنید.

موفق نبودن والدین و معلم‌ها در این امر، معمولاً به این خاطر است که خودشان هنوز در مرحلهٔ ارزش‌های نوجوانی گرفتار هستند. آنها هم دنیا را به شکل مبادله‌ای می‌بینند. آنها هم عشق را برای شهوت، وفاداری را برای محبت، و احترام را برای اطاعت مبادله می‌کنند.

دومین اتفاق این است که ما مستعد یک‌سری رفتار اعتیادگونهٔ سطح پایین می‌شویم، -بی‌اختیار موبایل، ایمیل و اینستاگرام خود را بررسی می‌کنیم؛ بی‌اختیار، سریال‌هایی را که دوست نداریم در شبکهٔ نت‌فلیکس تا آخر می‌بینیم؛ مقالات خشم‌برانگیز را بدون اینکه بخوانیم به اشتراک می‌گذاریم؛ دعوت به مهمانی‌ها و رویدادهایی را می‌پذیریم که از بودن در آنها لذت نمی‌بریم؛ از روی تمایل سفر نمی‌کنیم، بلکه فقط می‌خواهیم بگوییم ما هم به این سفر رفته‌ایم. رفتار بی‌اختیاری که با هدف کسب تجربهٔ بیشتر انجام می‌گیرد، آزادی نیست - مجدداً، به‌نوعی مخالف آن است.

درک ماشین‌ها از خیر و شر احتمالاً فراتر از درک ما خواهد بود.

کسی که برای روز بعدش برنامهٔ مهمی داشته باشد، ساعت دو بامداد پای تلویزیون نمی‌نشیند.

فرضیهٔ کلاسیک بیان می‌کند، اگر شخصی در زندگی‌اش نامنظم، سرکش و شرور است، به این دلیل است که نمی‌تواند احساساتش را سرکوب کند، اراده‌ای ضعیف دارد یا کلاً به فنا رفته است. فرضیهٔ کلاسیک، داشتن احساسات و اشتیاق را نقص می‌داند، مثل اختلالی در روان انسان که باید بر آن غلبه شود و از درون اصلاح گردد.

ما تسلیم شدن در برابر احساساتمان را نوعی شکست اخلاقی و عدم خویشتن‌داری را نشانه‌ای از ضعف شخصیت می‌دانیم. و در مقابل، افرادی را که احساساتشان را سرکوب می‌کنند، تحسین می‌کنیم. ما به‌شدت طرفدار ورزشکاران، تاجران و رهبرانی هستیم که مثل یک ربات، بی‌احساس هستند و فقط بازدهی بالایی دارند. اگر مدیر یک شرکت شب‌ها در محل کارش بخوابد و برای شش هفته به دیدار فرزندانش نرود، به این می‌گویند عزم راسخ. می‌بینید، همه می‌توانند موفق شوند.

اگر شهاب‌سنگی به یک روستا برخورد کند و نیمی از مردم آن را بکشد، از دید انسان خشکه‌مقدس، علت آن گناهکار بودن اهالی آن روستا بوده است. اما آتئیست، دلیل این واقعه را فرازمینی می‌داند (که البته خود این هم نمونه‌ای از باور مبتنی بر ایمان است)، از دید انسان لذت‌گرا، این اتفاق دلیلی است تا بیشتر خوش‌گذرانی کنیم، زیرا هر لحظه ممکن است بمیریم. سرمایه‌دار هم با نگاه به این فاجعه، به این فکر می‌افتد که درزمینهٔ تکنولوژی‌های دفاع در برابر شهاب‌سنگ سرمایه‌گذاری کند.

جهش به دورهٔ بزرگسالی باتکیه بر ایمان، علاوه بر نیاز به داشتن قدرت تحمل درد، مستلزم شجاعت است تا امید را رها کنید و از امیالی که می‌گویند همه‌چیز همواره باید بهتر و خوشایندتر شود بگذرید.

به‌درَک! بیایید روراست باشیم: «به مردم آن چیزی را بدهید که می‌خواهند.» فقط آزادی دروغین است؛ زیرا آنچه اغلب ما می‌خواهیم، انحرافات هستند.

آزادی دروغین، اعتیادآور است: هرچقدر که داشته باشید، همیشه احساس می‌کنید که کافی نیست. آزادی واقعی، تکراری، قابل‌پیش‌بینی و گاهی کسل‌کننده است. حاصل آزادی دروغین، تحلیل می‌رود: دستیابی به معنی و لذتی یکسان، با گذشت زمان، نیازمند صرف انرژی بیشتر و بیشتری است. حاصل آزادی واقعی، تقویت می‌شود: دستیابی به معنی و لذتی یکسان، با گذشت زمان، نیازمند صرف انرژی کمتر و کمتری است.

انحرافات مدرن، همه‌جا هستند. اما استبداد در عصر ما، از راه منع مردم از داشتن انحرافات و تعهدات عمل نمی‌کند. استبداد امروزی، از این راه است که آن‌قدر مردم را غرق در انحرافات و اطلاعات به‌دردنخور و حواس‌پرتی‌های بیهوده کنید که نتوانند هوشمندانه متعهد شوند.

«شما و همهٔ آدم‌هایی که دوستشان دارید، روزی خواهید مرد. پس از مرگ شما، فقط گروه کوچکی از افراد، مدتی بسیار کوتاه، از شما و کارها و حرف‌هایتان یاد می‌کنند. این حقیقت تلخ زندگی است. افکار و کارهای شما، چیزی به‌جز فراری ماهرانه از این حقیقت نیست. ما مثل ذرات گردوخاکی هستیم که روی توپ آبی‌رنگ وسط کهکشانی بی‌نهایت، پرسه می‌زنیم. تصور می‌کنیم مهم هستیم. برای خودمان هدف اختراع می‌کنیم، ولی هیچی نیستیم. از قهوهٔ لعنتی‌تان لذت ببرید.»

اگر در استارباکس کار می‌کردم، به‌جای نوشتن نام مشتری‌ها روی لیوان‌های قهوه، متن زیر را می‌نوشتم: «شما و همهٔ آدم‌هایی که دوستشان دارید، روزی خواهید مرد. پس از مرگ شما، فقط گروه کوچکی از افراد، مدتی بسیار کوتاه، از شما و کارها و حرف‌هایتان یاد می‌کنند. این حقیقت تلخ زندگی است. افکار و کارهای شما، چیزی به‌جز فراری ماهرانه از این حقیقت نیست. ما مثل ذرات گردوخاکی هستیم که روی توپ آبی‌رنگ وسط کهکشانی بی‌نهایت، پرسه می‌زنیم. تصور می‌کنیم مهم هستیم. برای خودمان هدف اختراع می‌کنیم، ولی هیچی نیستیم. از قهوهٔ لعنتی‌تان لذت ببرید.»