بریده‌هایی از کتاب سفر زمستانی

وقتی همیشه خیلی زودتر از موعدِ مقرر در جایی حاضر می‌شوید، نمی‌شود شما را «وقت‌شناس» دانست. من به آن دسته از انواع انسانی تعلق دارم که چنان از دیر رسیدن می‌ترسند که به‌ناچار به شکل قابل‌توجهی زود می‌رسند.

عاشق شدن در زمستان فکر چندان خوبی نیست. در این فصل علایم بیشتر و دردناک‌ترند. روشنایی بی‌نقص سرما لذت اندوهگین انتظار را تشدید می‌کند. لرزش از سرما تب‌وتاب و هیجان را چند برابر می‌کند. کسی که اول فصل سرما عاشق می‌شود باید خطر سه ماه لرزیدن مداوم را به جان بخرد. فصل‌های دیگر هر کدام عشوه‌گری‌ها و طنازی‌های ویژهٔ خود را دارند؛ شکوفه‌ها، خوشه‌ها و شاخ‌وبرگ‌هایی که حالات روانی انسان را در خود فرو می‌برند و پنهان می‌کنند. اما در برهنگی زمستان هیچ پناهگاه و مأمنی پیدا نمی‌شود. سراب و وهم سرما چیزی است فریبنده‌تر و موذی‌تر از سراب بیابان؛ واحه‌ای در مدار قطبی است، افشای ننگین زیبایی‌ای است که به واسطهٔ دمای زیر صفر اتفاق می‌افتد.

من که تا حدود چهل‌سالگی به فضاحت و رسواییِ نوشتن تن نداده بودم، تازه کشف کردم که کارِ جنایت‌کارانه نیاز به نوشتن را در انسان افزایش می‌دهد.

گوستاو ایفل دیوانه‌وار عاشق زنی به نام اَمِلی بود. دلیل این‌که حرف A بیشتر از یه قرنه که بر پاریس حکومت می‌کنه، دلبستگی اون مرد به این حرفه.»

برای آن‌که جایی را دوست داشته باشید باید از بالا تماشایش کنید. احتمالاً به همین خاطر است که ما خدا را همیشه بر فراز زمین تصور می‌کنیم. اگر آن بالا نیست، چه‌طور می‌تواند ما را دوست داشته باشد؟

آن‌چه تو آن را «سردی» تعبیر می‌کنی، عکس‌العمل پریشان زنی است که بیش از حدِ انتظارش دوست داشته شده. نه این‌که ناراضی باشم. برعکس. اما پذیرفتن الماسی که با لطف و بخشندگی به کسی اعطا می‌شود، هنری است که در هیچ کجا به کسی یاد نمی‌دهند و من هم مثل همهٔ آدم‌ها آن را بلد نیستم. اگر تو را از دست داده‌ام، می‌پذیرم، تسلیم آن‌چه پیش آمده می‌شوم و از تو به خاطر همان میزان از الماس ارزشمندی که تا امروز به من دادی، سپاس‌گزارم.

مواقعی هست که آدم روی هیچ‌کس جز خودش نمی‌تواند حساب کند.

به‌راستی که ما تنها هنگامی که دیوانه‌وار عاشق کسی هستیم می‌توانیم باگذشت و بخشنده باشیم. به‌محض آن‌که تنها کمی از علاقه‌مان کاسته می‌شود، بدجنسی ذاتی‌مان به ما بازمی‌گردد. من میان این دو مرحله در نوسانم.

از تروآ به بعد نمی‌توان هیچ‌کس را فریب‌خورده دانست؛ می‌کُشیم برای آن‌که بکُشیم. آتش می‌زنیم برای آن‌که بسوزانیم و موظف نیستیم برای کاری که انجام می‌دهیم دنبال مشروعیت باشیم.

آن‌چه بیش از هر چیزی روی زمین باعث کشتار می‌شود کلمه است.

«چرا وقتی بزرگ می‌شیم دیگه چیزی رو نمی‌بینیم؟» «دقیقاً به خاطر این‌که بزرگ می‌شیم. ما قوانین سختِ زنده موندن رو یاد می‌گیریم. قوانینی که ما رو وادار می‌کنن فقط روی چیزهایی که به دردمون می‌خورن تمرکز کنیم. چشم‌هامون زیبایی‌ای رو که آموخته بودن، فراموش می‌کنن.

برای آن‌که جایی را دوست داشته باشید باید از بالا تماشایش کنید. احتمالاً به همین خاطر است که ما خدا را همیشه بر فراز زمین تصور می‌کنیم. اگر آن بالا نیست، چه‌طور می‌تواند ما را دوست داشته باشد؟

گاهی لازم است به‌رغم دانستن این‌که هرگز درک نخواهیم شد به کار خود ادامه دهیم.

خودکشی برایم کافی نیست. باید تعداد زیادی انسان را در انهدام خود سهیم کنم

از تروآ به بعد نمی‌توان هیچ‌کس را فریب‌خورده دانست؛ می‌کُشیم برای آن‌که بکُشیم. آتش می‌زنیم برای آن‌که بسوزانیم و موظف نیستیم برای کاری که انجام می‌دهیم دنبال مشروعیت باشیم.

من فاقدِ هر جور حس مشارکت و روحیهٔ انجام کار گروهی هستم. هیچ دشمنی و مخالفتی با جامعهٔ بشری ندارم و گرایشاتم بیشتر به سمت دوستی و عشق است، اما برای کارهایم به‌تنهایی برنامه‌ریزی می‌کنم. چه‌طور می‌توان با وجود کسانی که همیشه لای دست‌وپای آدم می‌لولند، کارهای بزرگ انجام داد؟ مواقعی هست که آدم روی هیچ‌کس جز خودش نمی‌تواند حساب کند.

وقتی همیشه خیلی زودتر از موعدِ مقرر در جایی حاضر می‌شوید، نمی‌شود شما را «وقت‌شناس» دانست. من به آن دسته از انواع انسانی تعلق دارم که چنان از دیر رسیدن می‌ترسند که به‌ناچار به شکل قابل‌توجهی زود می‌رسند.

رسانه‌ها را جمع کنید، آن وقت همهٔ تروریست‌ها بی‌کار می‌شوند.

«به عظمت آن‌چه در حال وقوع است، آگاه باش.»

هیچ‌کس به حرف‌هایم گوش نداد. تعجبی نکردم. اصولاً توجه کسی را جلب نمی‌کردم. هرگز توجه کسی را به خود جلب نکرده بودم. شخصیت جذابی هم نداشتم. به خاطر این‌که از این موضوع رنج می‌بُردم خودم را سرزنش می‌کردم. مگر چه شده بود؟

فصل‌های دیگر هر کدام عشوه‌گری‌ها و طنازی‌های ویژهٔ خود را دارند؛ شکوفه‌ها، خوشه‌ها و شاخ‌وبرگ‌هایی که حالات روانی انسان را در خود فرو می‌برند و پنهان می‌کنند. اما در برهنگی زمستان هیچ پناهگاه و مأمنی پیدا نمی‌شود.

گاهی لازم است به‌رغم دانستن این‌که هرگز درک نخواهیم شد به کار خود ادامه دهیم.

با چیزی که به هیچ دردی نمی‌خورد چه می‌شود کرد؟ درخت باشد یا انسان. فقط کمک می‌کند. اگر رنجیده‌ای، برو و در سایهٔ بائوباب بنشین. مثل بائوباب باش. مثل بائوباب بزرگ و بی‌فایده باش. بی‌هیچ هدفی مگر تکثیر خودت، مجموعه‌ای عظیم از شاخه‌های درهم‌پیچیده خلق کن. هیچ درختی در افریقا به اندازهٔ بائوباب که به هیچ دردی نمی‌خورَد، عظیم‌الجثه نیست. همین است. فهمیدی؟

به‌علاوه، مگر چیزی را هم که زیبا نیست خراب می‌کنند؟ هیچ‌کدام از اقدام‌های ویرانگرانهٔ انسانی تابه‌حال علیه زشتی انجام نشده است. حتا یک نمونه. چون زشتی هیچ‌کس را آن‌قدر به شوق نمی‌آورد که برایش تا این حد نیرو و انرژی صرف کند. زشتیِ بیش‌ازحد تنها می‌تواند خشمی بیهوده در انسان به وجود بیاورد. فقط چیزهای متعالی و باارزش هستند که قادرند اشتیاق لازم را برای ویران کردن خود در کسی ایجاد کنند.

اما پذیرفتن الماسی که با لطف و بخشندگی به کسی اعطا می‌شود، هنری است که در هیچ کجا به کسی یاد نمی‌دهند و من هم مثل همهٔ آدم‌ها آن را بلد نیستم

آن‌چه به وقتش اتفاق نمی‌افتد، بی‌فایده است. همین و تمام.