بریده‌هایی از کتاب آخرین روز یک محکوم

ای آقایانی که در مرکز تالار مجلس نشسته‌اید، ای آقایانی که جای‌تان در بخش‌های انتهایی مجلس است، بخش اعظمی از مردم دارند رنج می‌کشند. شما جمهوری‌خواه باشید یا سلطنت‌طلب فرقی نمی‌کند، مردم رنج می‌کشند. واقعیت این است. مردم گرسنه‌اند، مردم از سرما به خود می‌لرزند و فقر آن‌ها را به فراخورِ جنسیت‌شان به سمت جنایت یا فحشا هدایت می‌کند. به مردم رحم کنید. دل‌تان به حال ملتی که پسرانش به زندان و دخترانش روانهٔ فاحشه‌خانه‌ها می‌شوند، بسوزد.

مدعی‌العموم پیری که در آن جامهٔ بلند سرخ‌رنگ موهایش سفید شده و همهٔ عمر نانش را در خون مجرمان خیسانده و خورده بود ناگهان چهرهٔ انسانی دلسوز به خود گرفته و خداوند را گواهِ بر خشم و ناراحتی‌اش از گیوتین می‌گرفت.

چرا که باید بگویم از میان بحران‌های اجتماعی، اعدام سیاسی، منفورترین، فجیع‌ترین و مسموم‌ترینِ اعدام‌هاست و ریشه‌کن کردن آن بیش از دیگر اعدام‌ها، حیاتی و واجب است.

ای آقایانی که در مرکز تالار مجلس نشسته‌اید، ای آقایانی که جای‌تان در بخش‌های انتهایی مجلس است، بخش اعظمی از مردم دارند رنج می‌کشند. شما جمهوری‌خواه باشید یا سلطنت‌طلب فرقی نمی‌کند، مردم رنج می‌کشند. واقعیت این است. مردم گرسنه‌اند، مردم از سرما به خود می‌لرزند و فقر آن‌ها را به فراخورِ جنسیت‌شان به سمت جنایت یا فحشا هدایت می‌کند. به مردم رحم کنید. دل‌تان به حال ملتی که پسرانش به زندان و دخترانش روانهٔ فاحشه‌خانه‌ها می‌شوند، بسوزد.

افسوس! در تمام دنیا فقط یک نفر را عمیقاً دوست داشته باشی، با تمام وجودت به او عشق بورزی، روبه‌روی تو نشسته باشد، تو را ببیند و نگاهت کند، با تو حرف بزند و به سؤالاتت پاسخ دهد اما تو را نشناسد! دردناک است.

آرام شده‌ام. همه‌چیز تمام شده. کاملاً تمام شده. اضطراب و تشویشی که به واسطهٔ ملاقات مدیر زندان در من به وجود آمده بود از بین رفته است. چرا که اعتراف می‌کنم تا الآن هنوز امیدوار بودم. اما خدا را شکر، حالا دیگر هیچ امیدی ندارم.

آیا متوجه نیستید که همهٔ اعدام‌هایی را که «اعدام در ملأعام» می‌نامید، به شکل مخفیانه اجرا می‌شوند؟ نمی‌بینید که چه‌طور خودتان را از چشم مردم پنهان کرده‌اید؟ نمی‌فهمید که در حقیقت از کاری که انجام می‌دهید می‌ترسید و خجالت می‌کشید؟ نمی‌بینید که با چه لکنت مضحکی عبارت عدالت را بیاموزید را مدام تکرار می‌کنید؟ که در نهایت این شمایید که متزلزل شده‌اید؟ ممنوع شده‌اید، نگران‌اید و در محق بودنِ خود تردید دارید؟ متوجه نیستید که ظن وبدگمانیِ عمومی اطراف شما را فراگرفته و طبق روال معمول مدام سر می‌بُرید درحالی‌که از آن‌چه انجام می‌دهید، هیچ نمی‌دانید؟

ما آمده‌ایم که بگوییم مجازاتِ مرگ تنها عمارتی است که هیچ انقلابی آن را ویران نمی‌کند، که بسیار اندک‌اند انقلاب‌هایی که تشنهٔ خون انسان نیستند، زیرا آن‌ها اتفاق می‌افتند تا جامعه را از شاخه‌ها و علف‌های زاید تهی کنند و اعدام یکی از داس‌هایی است که انقلاب نمی‌تواند به‌راحتی خود را از آن محروم کند.

در گذشته ساختمان جامعه بر سه ستون اصلی استوار بود: کشیش، پادشاه و جلاد.

از میان بحران‌های اجتماعی، اعدام سیاسی، منفورترین، فجیع‌ترین و مسموم‌ترینِ اعدام‌هاست و ریشه‌کن کردن آن بیش از دیگر اعدام‌ها، حیاتی و واجب است.

خونِ روی دست‌های خود را شستن خوب است اما بهتر آن است که بتوانیم مانع جاری شدن آن خون شویم.

می‌شود؟ درد جسمانی در قیاس با دردوعذابی که روح متحمل می‌شود هیچ است!

در گذشته ساختمان جامعه بر سه ستون اصلی استوار بود: کشیش، پادشاه و جلاد. بسیار پیش‌تر از این‌ها کسانی آمدند و گفتند: خدایان باید بروند! اخیراً افراد دیگری با صدای بلند اعلام کردند که: پادشاهان باید بروند! و حالا زمان آن رسیده که کسی بیاید و فریاد بزند: جلادها بروند!

اعدام سیاسی، منفورترین، فجیع‌ترین و مسموم‌ترینِ اعدام‌هاست و ریشه‌کن کردن آن بیش از دیگر اعدام‌ها، حیاتی و واجب است.

از میان بحران‌های اجتماعی، اعدام سیاسی، منفورترین، فجیع‌ترین و مسموم‌ترینِ اعدام‌هاست و ریشه‌کن کردن آن بیش از دیگر اعدام‌ها، حیاتی و واجب است. گیوتینی که سر مجرمین سیاسی را قطع می‌کند، در زمین ریشه دوانده و در مدت‌زمانی اندک از همه‌جای خاک دوباره سر برمی‌آورَد. از همین رو، در زمان انقلاب مراقب اولین سری که از بدن جدا می‌کنید باشید. چرا که آن سر، اشتهای مردم را به انقلاب چند برابر می‌کند.

آن‌ها با این گمان که قادرند بدون ایجاد رنج و درد جسمانی بکُشند، پیروزمندانه به خود می‌بالند. اما خب، مگر همه‌چیز این‌جا تمام می‌شود؟ درد جسمانی در قیاس با دردوعذابی که روح متحمل می‌شود هیچ است!

افسوس! در تمام دنیا فقط یک نفر را عمیقاً دوست داشته باشی، با تمام وجودت به او عشق بورزی، روبه‌روی تو نشسته باشد، تو را ببیند و نگاهت کند، با تو حرف بزند و به سؤالاتت پاسخ دهد اما تو را نشناسد!

انسان‌های ساده‌لوح بی‌شماری هستند که لجاجت و سرسختی را اراده تلقی کرده و نورِ شمع را با نور ستاره قیاس می‌کنند.

بسیار اندک‌اند انقلاب‌هایی که تشنهٔ خون انسان نیستند، زیرا آن‌ها اتفاق می‌افتند تا جامعه را از شاخه‌ها و علف‌های زاید تهی کنند و اعدام یکی از داس‌هایی است که انقلاب نمی‌تواند به‌راحتی خود را از آن محروم کند.

تا الآن هنوز امیدوار بودم. اما خدا را شکر، حالا دیگر هیچ امیدی ندارم.

آه که زندان چه چیز شرم‌آوری است! زهری در آن است که همه‌چیز را آلوده می‌کند. همه‌چیز در آن می‌پژمرد، حتی ترانهٔ دخترکی پانزده‌ساله!

ما آمده‌ایم که بگوییم مجازاتِ مرگ تنها عمارتی است که هیچ انقلابی آن را ویران نمی‌کند، که بسیار اندک‌اند انقلاب‌هایی که تشنهٔ خون انسان نیستند، زیرا آن‌ها اتفاق می‌افتند تا جامعه را از شاخه‌ها و علف‌های زاید تهی کنند و اعدام یکی از داس‌هایی است که انقلاب نمی‌تواند به‌راحتی خود را از آن محروم کند.

کوچولوی بیچارهٔ من! پدرت را خواهند کشت. پدری که تو را آن‌قدر دوست داشت

افسوس! در تمام دنیا فقط یک نفر را عمیقاً دوست داشته باشی، با تمام وجودت به او عشق بورزی، روبه‌روی تو نشسته باشد، تو را ببیند و نگاهت کند، با تو حرف بزند و به سؤالاتت پاسخ دهد اما تو را نشناسد! دردناک است

معمولاً زمانی که فاجعه‌ای شخصی و یا عمومی بر سرمان آوار می‌شود، اگر در ویرانه‌ها و جزئیات مانده از آن آوار به‌خوبی جست‌وجو کنیم، ساختار و استخوان‌بندیِ آن فاجعه هر چه که باشد، همیشه درخواهیم یافت که بنای آن فاجعه کورکورانه توسط شخصی میان‌مایه و خیره‌سر ساخته شده که به آن‌چه انجام می‌دهد ایمان داشته و خود را می‌ستاید. دنیا پُر است از این افرادِ خیره‌سر و حقیر که سرنوشت و زندگی انسان‌های دیگر را نابود می‌کنند اما خود را مشیت الهی می‌دانند.

مسئله همین سرها هستند. سرهای مردم این سرزمین را مانند زمین زراعت شخم بزنید، آن‌ها را آمادهٔ بذرافشانی کنید، آبیاری‌شان کنید، بر آن‌ها نور بتابانید، محصول این زراعت اخلاق خواهد بود، اخلاق را به کار گیرید. آن وقت خواهید دید که دیگر نیازی نیست این سرها را از بدن جدا کنید.

خونِ روی دست‌های خود را شستن خوب است اما بهتر آن است که بتوانیم مانع جاری شدن آن خون شویم.

واقعیت ترسناکی به نام گیوتین، در مقابل یک فکر، یک رؤیا، یک انتزاع!

بااین‌حال کسانی که او را کم‌وبیش می‌شناختند احساس می‌کردند سایهٔ شوم و تیره‌ای چهرهٔ او را گرفته و این سایه روزبه‌روز تیره‌تر و مشهودتر می‌شود. اما در ظاهر او از همیشه آرام‌تر بود.

از محکوم پرسید که آیا چیزی برای گفتن دارد یا نه. کلود گفت «حرفِ خاصی ندارم. بااین‌حال می‌خواهم بگویم من دزدی کرده‌ام و یک نفر را هم کشته‌ام. من دزد و قاتلم، قبول. اما چرا دزدی کرده‌ام؟ چرا کشته‌ام؟ آقایان قضات! آیا هرگز این دو سؤال را از خود کرده‌اید؟» پس از پانزده دقیقه مشورت طبق اعلامیهٔ اعضای هیئت‌منصفه، کلود بینوا به اعدام محکوم شد.