بریده‌هایی از کتاب نبرد حق و باطل

بسم الله الرحمن الرحیم

از روزی که سیستمهای اجتماعی براساس طبقات پایه‌ریزی شده است، ایدئولوژی حاکم و فرمانروای انسان بهره‌کشی انسان از انسان را به صورت قانون اجازه داده و آن را مجاز و مشروع شمرده است. تا این وضع بر زندگی بشر حاکم است، این نقصها، این کاستیها، این ناتمامیها، این خونریزیها، این جنگها، این جدالها، این آدمکشی‌ها، این قساوتها که می‌بینید وجود دارد. ولی اگر ایدئولوژی حاکم بر انسان عوض شد همه اینها از بین می‌رود، یعنی همه یک وحدت جمعی پیدا می‌کنند و برابر و برادر می‌شوند، دیگر از آز و ظلم خبری نیست؛

در طول تاریخ همیشه حق و باطل با یکدیگر در حال جنگ بوده‌اند ولی قرآن وعده پیروزی نهایی حق بر باطل را می‌دهد آنچنان که هیچ نشانه‌ای از باطل باقی نماند و این را سرنوشت نهایی تاریخ می‌داند. لذا توصیه می‌کند ایمان داشته باشید و غصه هیچ چیز را نخورید (وَ لاتَهِنوا وَ لاتَحْزَنوا) که برتری مال شماست، از کمی خودتان و از زیادی آنها بیم نداشته باشید، از مال فراوانشان که ثروتهای دنیا را انباشته‌اند ترس نداشته باشید، از اسلحه و زور فراوانشان نترسید، فقط مجهز به ایمان و حقیقت باشید، مؤمن واقعی باشید، انسان واقعی باشید. اگر چنین شدید پیروزی از آنِ شماست.

آن راننده‌ای که با زحمت دائمآ از این شهر به آن شهر می‌رود و جان خودش را در این راه می‌گذارد تا روزی ۱۵۰ یا ۲۰۰ تومان بگیرد، یا آن کشاورزی که دائمآ تلاش می‌کند و زحمت می‌کشد، آیا در وجود اینها شر بر خیر غلبه دارد؟ هرگز، اغلب اینها بر آن فطرت پاک اسلامی و انسانی خودشان باقی هستند. این‌همه کارگرانی که در کارخانه‌ها کار می‌کنند وقتی آدم می‌رود سراغ اینها اصلا تعجب می‌کند که با آن وضع چطور اینها به جامعه و دین خوشبین هستند و دغدغه دین و ایمانشان را دارند.

کفی که روی آب هست، نیروی کف نیست که او را حرکت می‌دهد، این نیروی آب است که او را حرکت می‌دهد. معاویه اگر پیدا می‌شود و آن‌همه کارهای باطل می‌کند، آن نیروی اجتماعی را معاویه به وجود نیاورده و ماهیت واقعی آن نیرو «معاویه‌ای» نیست و جامعه در بطن خودش ماهیت معاویه‌ای ندارد! باز هم پیغمبر است، باز هم ایمان است، باز هم معنویت است، ولی معاویه بر روی این نیرو سوار شده است. یزید هم که امام حسین را کشت گفت: قُتِلَ الْحُسَینُ بِسَیفِ جَدِّهِ یعنی حسین با شمشیر جدش پیامبر کشته شد! این یک معنای درستی دارد؛ یعنی از نیروی پیامبر استفاده کردند و او را کشتند، چون برای تحریک مردم می‌گفتند: یا خَیلَ اللهِ ارْکبِی وَ بِالْجَنَّةِ اَبْشِری ای سواران الهی سوار شوید و بهشت بر شما بشارت باد. امام باقر (ع) فرمودند که سی‌هزار نفر جمع شده بودند که جدّ ما حضرت حسین (ع) را بکشند وَ کلٌّ یتَقَرَّبُ اِلَی اللهِ بِدَمِهِ و هریک با کشتن او به خدا تقرّب می‌جستند، چون می‌گفتند یزید خلیفه پیامبر است و حسین بن علی بر او خروج کرده است، باید با او جنگید. باطل حق را با شمشیر خود حق می‌زند

تاریخ ساخته انسان است نه انسان ساخته تاریخ. اگر طرحی برای آینده تاریخ نداشته باشیم و اگر مسئولیت خودمان را برای آینده تاریخ درک نکنیم کسی نمی‌تواند به ما قول بدهد که این کشتی خود به خود و به طور خودکار به مقصد و هدف خودش برسد، لااقل قابل جلو افتادن و عقب افتادن هست.

علم و مال و منصب و جاه و قران فتنه آرد در کف بد گوهران

ای انسان! خود را بشناس، واقعیت خود را درک کن، این ارزشها در درون تو وجود دارد چون در جهان بزرگ وجود دارد و تو نمونه‌ای از جهان بزرگ هستی، تَخَلَّقوا بِاَخْلاقِ اللهِ اینها صفات عالی الهی است، پرتوی از این صفات عالی الهی در وجود تو نهفته است، آنها را کشف کن.

اگر می‌گوییم پیامبران پیروز هستند مقصود پیروزی نظامی نیست. اگر ما مبارزه حسین بن علی (ع) را با لشکریان یزید و ابن‌زیاد از جنبه نظامی یعنی از نظر ظاهری و صوری در نظر بگیریم امام حسین شکست خورد و آنها پیروز شدند. اما اگر ماهیت قضیه را در نظر بگیریم فکری و اعتقادی است یعنی حکومت یزید سمبل جریانی بود که می‌خواست فکر اسلامی را از بین ببرد و امام حسین برای احیای فکر اسلامی جنگید، در این صورت باید ببینیم آیا امام حسین به مقصودش رسید یا نرسید؟ آیا توانست یک فکر را در دنیا زنده کند یا نتوانست؟ می‌بینیم که توانست.

معمولا آدمهایی که در خودشان هیچ نوری و هیچ جنبه‌ای از خوبی وجود ندارد، چون انسان دنیا را بیشتر از عینک خودش می‌بیند و اغلب در خودش نگاه می‌کند، فکر می‌کند که در جامعه هم هیچ خوبی وجود ندارد.

جز دین هیچ عامل دیگری نیست که این قسمت اعظم تکامل بشریت یعنی تکامل بشریت در ماهیت انسانی خودش را تأمین کند.

مسئله تکامل انسان در ابعاد انسانی به بن‌بست نرسیده است. دین برای همین است چون دین ایدئولوژی‌ای است که تکیه‌اش بر سرشت روحانی انسان یعنی بر شناساندن انسان است، بر آگاه کردن انسان به این سرشت و پرورش دادن این جنبه وجود انسان و برقرار کردن تعادل میان دو جنبه وجودی انسان ـ عِلْوی و سِفْلی ـ است.

یزید هم که امام حسین را کشت گفت: قُتِلَ الْحُسَینُ بِسَیفِ جَدِّهِ یعنی حسین با شمشیر جدش پیامبر کشته شد! این یک معنای درستی دارد؛ یعنی از نیروی پیامبر استفاده کردند و او را کشتند، چون برای تحریک مردم می‌گفتند: یا خَیلَ اللهِ ارْکبِی وَ بِالْجَنَّةِ اَبْشِری ای سواران الهی سوار شوید و بهشت بر شما بشارت باد. امام باقر (ع) فرمودند که سی‌هزار نفر جمع شده بودند که جدّ ما حضرت حسین (ع) را بکشند وَ کلٌّ یتَقَرَّبُ اِلَی اللهِ بِدَمِهِ و هریک با کشتن او به خدا تقرّب می‌جستند

یک عده خیال کرده‌اند که چون قرآن حامی مستضعفین است، تزش این است که ما همیشه از گرسنه‌ها لشکر درست می‌کنیم برای اینکه فقط شکمشان را سیر کنیم. چنین نیست. قرآن می‌گوید نهضت ما به سود مستضعفین است، حال ممکن است قیام‌کنندگان از خود مستضعفین باشند یا از غیر مستضعفین.

حادثه عاشورا دارای دو صفحه است، دو چهره دارد: یک صفحه سیاه و یک صفحه سفید. سکه‌ای است که دو رو دارد. در یک طرف ظلم و جنایت و بی‌رحمی و نامردمی و قساوت است. قهرمان این صفحه ابن‌زیاد است و عمرسعد و شمر و سنان‌بن اَنَس و حرمله کوفی و... همین‌طور که این صفحه از سیاهترین صفحات تاریخ است، طرف دیگر آن از درخشانترین صفحات تاریخ است. در آن صفحه، ما ایمان می‌بینیم و حقیقت وتوکل و مجاهدت و صبر و رضا. قهرمانان این صفحه خود امام حسین، برادران امام حسین، فرزندان امام حسین، برادرزادگان امام حسین و اصحاب امام حسین هستند. اگر قسمتهای زیبای این صفحه را در مقابل قسمتهای زشت آن صفحه قرار دهیم، نه تنها کمتر نیست بلکه بر آن می‌چربد.

الهیون و مکاتب الهی و خصوصآ اسلام به طور قاطع و صریح خلقت عالم را برحق می‌دانند و آن را عین خیر و نیکی و حُسن می‌شمارند و برآنند که هیچ کاستی و زیادتی در آن راه ندارد و باطل و لغو و بازیچه نیست و هیچ امر نبایستنی در نظام جهان هستی وجود ندارد

همیشه در دنیا باطل از نیروی حق استفاده می‌کند. مثلا راستی حق و دروغ باطل است. اگر در عالم راستی وجود نداشته باشد دروغ نمی‌تواند وجود داشته باشد؛ یعنی اگر در دنیا یک نفر وجود نداشته باشد که راست بگوید و همه مردم دروغ بگویند (پدر به پسر، پسر به پدر، زن به شوهر، شوهر به زن، رفیق به رفیق، شریک به شریک) دروغ نمی‌تواند کار خود را انجام دهد، زیرا هیچ کس باور نمی‌کند. امروز چرا دروغ مفید است و گاه یک جایی به درد آدم می‌خورد؟ چون در دنیا راستگو زیاد است، چون از خودش و از دیگران راست می‌شنود و اگر دروغ بگوید طرف مقابل خیال می‌کند راست است و فریب می‌خورد. یعنی این دروغ نیروی خود را از راستی گرفته است. اگر راستی نبود کسی دنبال دروغ نمی‌رفت. چون این دروغ را راست می‌پندارد گولش را می‌خورد و الّا اگر دروغ را دروغ بداند هیچ دنبالش نمی‌رود

از کمی خودتان و از زیادی آنها بیم نداشته باشید، از مال فراوانشان که ثروتهای دنیا را انباشته‌اند ترس نداشته باشید، از اسلحه و زور فراوانشان نترسید، فقط مجهز به ایمان و حقیقت باشید، مؤمن واقعی باشید، انسان واقعی باشید. اگر چنین شدید پیروزی از آنِ شماست.

می‌گویند چون زندگی شر است و انسان هم شر است یک کار خیر بیشتر در جهان نیست و آن پایان دادن به شر زندگی است، تا انسان از این جهان پر شر و شور و دنیای شر وجود خودش خلاص شود. این تفکر انحرافی که از فرنگیها گرفته شده بود توسط صادق هدایت در میان ایرانیان مطرح شد. او همیشه در نوشته‌هایش چهره‌های زشت زندگی را مجسم می‌کرد، مثل لجنزاری که جز لجن و گندیدگی چیزی در آن نیست و کرمهایی در این لجنزار زندگی کثیفشان را ادامه می‌دهند. عاقبت هم تحت تأثیر حرفهای خودش خودکشی کرد. در سالهایی که کتابهای او طرفدار داشت، غالب جوانهای ایرانی که خودکشی کردند تحت تأثیر کتابهای او قرار داشتند.

پیامبر (ص) مثالی می‌زند، می‌فرماید: اینکه گوش حیوانات خود را می‌برید، هیچ‌گاه شده که این حیوانات وقتی از مادر متولد می‌شوند گوششان بریده باشد؟ نه، همیشه سالم از مادر متولد می‌شوند و بعد انسانها گوششان را می‌برند. از نظر روحی هم همین‌طور است؛ همه انسانها سالم، درست و حق‌گرا و خیرخواه متولد می‌شوند؛ انحرافها، کجرویها، دروغگوییها، ظلمها، خیانتها، شرارتها و فسادها بعد به انسان تحمیل می‌گردد.

ظَهَرَ الْوُجودُ بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ یعنی هستی به نام الله رحمان و رحیم به ظهور می‌رسد و از یک دید خیلی عالی، عالم جز الله و رحمانیت الله و رحیمیت الله چیز دیگری نیست.

ای انسان خودت را بشناس. ای انسان خودت را درست آموزش بده. ای انسان خودت را پرورش بده. ای انسان هدف خودت را بشناس، تکامل خودت را بشناس

در مورد وسائل خبر رسانی و به اصطلاح وسائل ارتباط جمعی یا به تعبیر فارسی امروزی رسانه‌های گروهی، آدم فکر می‌کند چه از این بهتر که اینجا نشسته باشد و خبری را که به آن علاقه‌مند است سر ساعت بشنود. می‌گویند ولی این را هم حساب بکنید که همین خودش چقدر دلهره‌ها و اضطرابها و چقدر ناراحتیها برای بشر به وجود می‌آورد! بسیاری چیزهاست که مصلحت بشر این است که آن را نداند. به عنوان مثال در قدیم مردمی که در شیراز بودند هیچ وقت اطلاع پیدا نمی‌کردند که در قوچان سیلی آمده و چندین هزار نفر را بی‌خانمان و نابود کرده است. ولی حالا اطلاع پیدا می‌کنند و ناراحت می‌شوند. و هزاران حوادث ناراحت کننده دیگر که در گوشه و کنار دنیا اتفاق می‌افتد.

بر طبیعت آن مقدار می‌توان مسلط شد که بتوان آن را شناخت

ظالم از کجا پیدا می‌شود؟ از اینجا که ستمگر آن حس ملکوتی و خدایی خودش را بجای آنکه در مسیر خدایی ارضاء کند در مسیر غیر خدایی و شیطانی ارضاء می‌کند.

لذا توصیه می‌کند ایمان داشته باشید و غصه هیچ چیز را نخورید (وَ لاتَهِنوا وَ لاتَحْزَنوا) که برتری مال شماست، از کمی خودتان و از زیادی آنها بیم نداشته باشید، از مال فراوانشان که ثروتهای دنیا را انباشته‌اند ترس نداشته باشید، از اسلحه و زور فراوانشان نترسید، فقط مجهز به ایمان و حقیقت باشید، مؤمن واقعی باشید، انسان واقعی باشید. اگر چنین شدید پیروزی از آنِ شماست.

قهرآ اگر ما آینده را نشناسیم یعنی برای آینده طرحی نداشته باشیم و اگر به مسئولیت خودمان برای ساختن تاریخ توجه نکنیم، مورد ملامت آیندگان هستیم. تاریخ ساخته انسان است نه انسان ساخته تاریخ.

اگر فقط بدیها را ببینیم و اساسآ خوبیها را نبینیم و به همین جهت آنها را انکار بکنیم، این نوعی خیانت به جامعه است که کم‌کم منجر به خیانت به خود می‌شود. وقتی که انسان دائمآ به خود تلقین کند که جز شر و فساد و بدی و بدذاتی و شرارت چیزی نیست، منجر به همان یأس و ناامیدی و همان خودکشی‌ها می‌شود.

ببینید قرآن در جنگ حق و باطل چقدر خوشبینانه نگاه می‌کند، می‌گوید: این نمود باطل شما را نترساند، این فراگیری باطل شما را مأیوس نکند، زیرا سرانجام حق پیروز است. حق همیشه پیروز بوده است.

ببینید قرآن در جنگ حق و باطل چقدر خوشبینانه نگاه می‌کند، می‌گوید: این نمود باطل شما را نترساند، این فراگیری باطل شما را مأیوس نکند، زیرا سرانجام حق پیروز است. حق همیشه پیروز بوده است.