بریده‌هایی از کتاب دانش شادی‌بخش

با نزدیک‌بینی معمول، و تنها از پنج قدمی، تقسیم سریع همسایگانمان به مردمانِ سودمند و زیانبار، خوب و دیوسرشت بس آسان است، اما در هر سنجش کلامی، هنگامی که در کل برای مدت زمانی کمی طولانی‌تر به اندیشه می‌نشینیم، نسبت به این تقسیم‌بندی شُسته‌رُفته بدگمان می‌شویم و سرانجام رهایش می‌کنیم.

اندیشمند، نیازی به آفرین‌گویی و دست زدن ندارد

بزرگ‌ترین خطر برایت در کجا نهفته است؟ ـ در دلسوزی.

«جایی‌که خنده و شادی وجود دارد، اندیشیدن به هیچ دردی نمی‌خورد»

مگذار من‌ات زیادی باد کند حباب می‌ترکد با یک خش

زندگی، مردنی درازمدت است.

اما شاید این نیرومندترین جادوی زندگی است: با حجابی از امکانات زیبا پوشیده شده که با رشته‌های طلا بافته شده ـ نویدبخش، با ایستادگی، شرم، به سخره گیرنده، دلسوز و فریبنده. بله، زندگی یک زن است!

در روابط خود با مردمانی که احساسات‌شان را بروز نمی‌دهند، باید بتوانیم ریاکار باشیم: آنها از هر کسی که مچ‌شان را به هنگام مهربانی، پرشوری یا سرحالی بگیرد، به یک باره متنفر می‌شوند، انگار که رازهایشان را دیده است. اگر می‌خواهید در چنین لحظاتی احساس خوبی به آنها بدهید، باید آنها را بخندانید یا گوشه‌ای سرد ولی همراه با شوخ‌طبعی به آنها بزنید، آن‌گاه احساس‌شان یخ می‌زند و بر خودشان چیره می‌شوند.

مردمانی که در دوران فساد زندگی می‌کنند شوخ و اهلِ تهمت و افترا می‌شوند. آنان با شیوه‌هایی از کشتن آشنا هستند که نه به دشنه نیاز دارد و نه به حمله، از این گذشته می‌دانند آنچه خوب به زبان آورده، باور می‌شود.

اکنون دیگر هیچ‌چیز سیراب‌مان نمی‌کند!

مردی که مانند زن عشق بورزد، برده می‌شود، اما زنی که مانند زن عشق بورزد، زن کمال‌یافته‌تری می‌شود...

مردم (آدم) با اشتباهاتش آموزش و پرورش یافته است. نخست همواره خود را تنها به شکلی ناکامل می‌دید، دوم صفات و نسبت‌های ساختگی به خود می‌داد، سوم خود را در ارتباط با جانوران و طبیعت در جایگاه و مرتبه نادرستی می‌گذاشت، چهارم پیوسته جداول تازه‌ای برای خوبی‌ها نوآوری می‌کرد و همواره آنها را برای مدتی به صورت ابدی و نامشروط می‌پذیرفت، در نتیجهٔ آن، زمانی این و زمانی آن تکانه و حالت مردمی، جایگاه اول را پُر می‌کرد و به دلیل ارزش و اعتبار بسیار بالایی که می‌یافت، بزرگ داشته می‌شد. اگر اثرات این چهار اشتباه را از میان ببریم، باید مردمیّت، مردم بودن و «بزرگ‌منشی مردمی«را هم از میان ببریم.

در درازمدت‌ترین دورهٔ هستی مردمی، چیزی وحشتناک‌تر از احساس تنهایی نبود. تنها بودن، تجربهٔ چیزها به تنهایی، فرمانبرداری نکردن و فرمان نراندن، فرد بودن ـ لذت نبود، مجازات و کیفر بود، فرد «به فرد بودن» محکوم می‌شد.! آزادی اندیشه، خود دردسر و ناراحتی پنداشته می‌شد. در حالی‌که ما قانون و پیروی را به صورت اضطرار و باخت تجربه می‌کنیم، این منیّت بود که در گذشته به مثابهٔ چیزی دردناک و به صورت تیره‌روزی واقعی تجربه می‌شد.

کسانی که می‌دانند ژرف هستند، برای رسیدن به روشنی و وضوح تلاش می‌کنند. کسانی که دوست دارند از دیدِ جمع ژرف بنماید، برای رسیدن به ابهام و پوشیدگی می‌کوشند. زیرا جمع هر چیزی را که نتواند ته آن‌را ببیند، ژرف می‌پندارند

علم به کسانی ضربه می‌زند که تنها نگاهی سطحی به آن می‌افکنند، انگار که رهگذرند

در انزوا زندگی کن تا بتوانی برای خود زندگی کنی. در نادانی و بی‌خبری از آنچه که مهم‌ترین برای عصر و زمانهٔ توست، روزگار بگذران! پوستِ دست‌کم سه سده را میان خود و امروز بگذار! و بگذار جاروجنجال امروز، سر و صدای جنگ‌ها و انقلاب‌هایی برایت تنها یک نجوا باشد.

هر چه بی‌اعتمادی بیشتر، فلسفه بیشتر.

من در خانهٔ خود زندگی می‌کنم هرگز ادایِ هیچ کسی را درنیاوردم و به هر استادی که استعداد خندیدن به خود ندارد می‌خندم بر سر در ورودی خانه‌ام

مردمانی که در دوران فساد زندگی می‌کنند شوخ و اهلِ تهمت و افترا می‌شوند. آنان با شیوه‌هایی از کشتن آشنا هستند که نه به دشنه نیاز دارد و نه به حمله، از این گذشته می‌دانند آنچه خوب به زبان آورده، باور می‌شود.

اما تنها با این آگاهی که خواب می‌بینم و باید به خواب دیدن ادامه بدهم، مبادا که تلف شوم.

از دور ـ این کوه، منظره‌ای را که بر آن چیرگی دارد، از هر نظر دلربا و پرمعنا می‌سازد. با تکرار صد بارهٔ آن با خود، چنان غیرمنطقی و قدرشناس می‌شویم که خیال می‌کنیم هر آنچه چنین دلربایی عظیمی را می‌بخشد، خود باید دلرباترین منظره در پیرامون باشد ـ و از کوه بالا می‌رویم و سرخورده می‌شویم. ناگهان کوه و کل منظرهٔ پیرامون و فرودست‌مان، جادوی خود را از دست می‌دهد. فراموش کرده بودیم که گونه‌ای از عظمت مانند گونه‌ای خوبی می‌خواهد تنها از دور و به راستی تنها از پائین و نه از بالا به آن نگریسته شود، تنها از این راه تأثیر دارند. شاید در پیرامون خود افرادی را بشناسید که تنها باید از فاصله به خود بنگرند تا خود را تاب‌آوردنی یا جذّاب و خوش‌بنیه ببینند. خودشناسی به آنان به هیچ روی سفارش نمی‌شود.

۳۴ ‫Historia abscondita (تاریخِ پوشیده، مرموز یا ناشناخته) ـ هر مرد بزرگی نیروی واپس‌گرایانه‌ای را به کار می‌بندد. به خاطر او، کلِ تاریخ باردیگر بر ترازو گذاشته می‌شود و هزاران رازِ مربوط به گذشته از نهان‌گاه‌های خود به بیرون ـ به زیر پرتو او می‌خزند. هیچ راهی وجود ندارد که به یاری‌اش بتوان گفت چه چیز می‌تواند بخشی از تاریخ شود. گذشته شاید هنوز در اصل کشف نشده است! هنوز به نیروهای واپس‌گرایانهٔ فراوانی نیاز است