بریده‌هایی از کتاب پدیدارشناسی بسیجی شهید

اگر معیار، ذهنیت و قضاوتِ رزمندگان داوطلب ایرانی باشد، جنگ برای یک آیندهٔ مقدس، معنایی دقیق‌تر و درست‌تر از جنگ برای یک گذشتهٔ مقدس (قرآن، سنت، ...) دارد. جنگ برای گذشتهٔ مقدس، ویژگی بنیادگرایی و جهاد بنیادگرایانه است. حال آنکه ویژگی بارز دفاع مقدس، باور به زمینه‌سازی برای یک آیندهٔ مقدس و مهدویتی است.

چنانکه یک بار بیان شد، هر نوع تفکر جهان‌گرایانه‌ای که بر بستر انقلاب اسلامی در آینده پدید بیاید، برای آن‌که تجدید نظر طلبانه نباشد و بتواند به خوبی از نیروی مندرج در تاریخ دفاع مقدس بهره بجوید، باید سه ویژگی داشته باشد: از نظر سیاسی شجاعانه باشد (شرمنده ـ گونه نباشد)، از نظر هدف، تقلیل گرایانه نباشد (می‌تواند سکوت کند یا از بازی‌های کلامی حسب شرایط زمانه استفاده کند و مفاهیمی از مکاتب رایج زمانه را بکار گیرد، اما نباید اهداف آرمانگرایانه را حقیر سازد) و سرانجام، از نظر اعتقادی، التقاطی نباشد.

ایدهٔ بسیجی شهید، عامل تداوم حیات جمهوری اسلامی ایران است و با ضعف آن، دولت جمهوری اسلامی دچار خلاء معنا و سپس زوال می‌شود

دفاع دربرابر هجوم ارتش بعث بی‌درنگ، دو ویژگی مردمی و اعتقادی یافت و بدینگونه دارای معنا و فلسفهٔ خاص خود شد؛ فلسفه‌ای بسیار قدرتمند و برانگیزاننده، مبنی براینکه معنا و محتوای اصلی جنگ را نباید در دلایل و بسترهای بین‌المللی و خارجی این تحول و نیز در زمینه‌های عینی و تجربی جست، بلکه به ترتیب، باید آن را در داخل کشور و در زمینه‌های معنوی و آرمانگرایانه‌اش یافت. آن بسترها و زمینه‌ها، صورت‌سازند نه معناساز.

این مردم می‌اندیشیدند، می‌توانند زنجیرهٔ تاریخی مظلومیت رهبران مذهبی معصوم خود را پایان بخشند.

بهرحال، چیزی جز وجودِ حسی از پیوند ایرانیِ شهید با تمامیت هستیِ اجتماعیِ «من»، نمی‌توانست ضعف انگیزه برای اقدام براندازانهٔ داخلی در شهرهای بزرگ کشور را توضیح دهد. ظریفی می‌گفت با هربار تشییع پیکر شهیدان، سقوط جمهوری اسلامی (البته بزعم او!) چندین سال عقب می‌افتد! رمز مشروعیت پنهان و لایشعرِ نظام جمهوری اسلامی، حتی نزد طبقات مدرن‌تر جامعهٔ ایرانی، در آن است که این دولت محصول فضایلِ نهفتهٔ ایرانیان و نه رذایلِ ظاهری آنان است؛ محصولِ قیامی است که «برای شکم نبود».