بریده‌هایی از کتاب پارچه‌فروش عاشق (مجموعه یادداشت)

البته من شب‌ها بیدارم، چون اصلاً نان‌آور شبم، کمی هم مجنونم، که گفت: مجنون کسی است که چشم دارد و خوابش نمی‌برد.

هنوز هم به همهٔ چیزهای هستی به چشم حیرت نگاه می‌کنم. هر روز که بیدار می‌شوم، خیال می‌کنم این نخستین باری است که با دنیا ملاقات می‌کنم. خودم را در آینه می‌بینم و خیال می‌کنم این نخستین باری است که خودم را می‌بینم و با تعجب به خودم خیره می‌شوم و بی واژه به خودم می‌گویم: «چه آدمیزادهٔ عجیبی خوشبختم…»

به همان اندازه که اشخاص باشعور به خودشان شک می‌کنند، اشخاص بی‌شعور به خود اطمینان دارند

زندگی حکایتی است که راوی‌اش دیوانه بوده است، بزرگ می‌نماید، اما تهی است.

اصلاً خوبی یعنی بیشترین شادی خود و کسانی که دوست‌شان داری.

ملالی که دائماً در حوالی‌ات پرسه می‌زند، تمامیت‌خواه و سمج است، از تو دور نمی‌شود؛ راه می‌روی همراه توست، خوابیده‌ای کنارت دراز کشیده. رهایت نمی‌کند، چنان‌که تو جایی و ملالت جای دیگری باشد، سایه هم ندارد، زیرنویس هم نمی‌شود، که دیگری از ملال تو باخبر شود.

(اگر بقیه ایراد نمی‌گرفتند، لامپ‌ها را باز می‌کردم، جایشان گلابی می‌بستم.)

فقط در زندگی است که می‌گوییم: «یادها رفتند و ما هم می‌رویم از یادها / کی بماند برگ کاهی در میان بادها؟» پس به همین خاطر است که می‌گویم برخی عقلی‌مسلک‌اند و برخی قلبی‌مسلک.

چونان کرگدن تنها سفر کن نه خواجه نه بنده کس به کردار کرگدن تنها سفر کن از تنها تفکر کردن غافل منشین، در میان چیزها همواره در مه سفر کن زنده از زهره همهٔ وجودها به کردار کرگدن تنها سفر کن مشتاق به عزم پایان داشتن تشنگی، شنوا، بیدار، یکدل، بس کوشا، با یقین به کردار کرگدن تنها سفر کن چون شیری بی‌باک از آوازها، چون باد نه در بند دام چون نیلوفر بی‌آلایش آب به کردار کرگدن تنها سفر کن

در زندگی هراس‌های بزرگ‌تر از مرگ وجود دارد، که اگر نبود، سقراط بین آن هراس‌ها و مرگ، دومی را انتخاب نمی‌کرد؛ بی‌اخلاقی، ندانستن، دروغ، ابتذال، پیش‌پاافتادگی، تحمل اهانت، حقارت و تجهیزات آن‌ها، به‌مراتب بزرگ‌تر از مرگ نازنین‌اند.

کلاً ترانه‌سرایی کارخانهٔ رؤیاسازی است و هنوز هیچ قدرتی نتوانسته در خواب ترانه‌سرایان دستی ببرد

باور کنید که تنها انگیزهٔ تاریخْ ملال بوده است که اگر ملال نبود، چرخ تاریخ میلی به گشتن نمی‌داشت.

تنها ما نمی‌میریم، همه می‌میرند، رودخانه‌ها هم می‌میرند، دریاها، کوه‌های بزرگ و سربه‌فلک‌کشیده، حتی آن قله‌ها هم که اندک‌اند یکی‌یکی می‌میرند. مرگ است که ما را از انزوای زندگی می‌رهاند و دوباره زلف ما را به هستی گره می‌زند.

مرگ لقمهٔ بزرگی است.

به همان اندازه که اشخاص باشعور به خودشان شک می‌کنند، اشخاص بی‌شعور به خود اطمینان دارند

همان‌قدر که اشخاص باشعور به خود شک دارند، اشخاص بی‌شعور به خودشان اطمینان دارند؛ آن هم اطمینان بی‌چون‌وچرا.

اگر آبی که می‌نوشیم، هوایی که نفس می‌کشیم و کوچه‌ای که از آن می‌گذریم، هستی ما را می‌سازد، پس روز و ماه و فصلی که در آن به‌دنیا می‌آییم، در جان ما آثاری دارد

البته انجام دادن هر کار در صبح برای من دشوار است. زیرا من نان‌آور شبم و مادرزادی انرژی از ماه می‌گیرم.

ملال‌ها هم تقسیمات جغرافیایی دارند: ملال‌های شرقی، ملال‌های غربی.

ملال‌های تاریخی ما مانند روزگار پس از حملهٔ اسکندر مقدونی، یا پس از حملهٔ مغولان و احفادشان است. وقتی که متجاوزان رفتند و ما دچار شکست و تحقیر و زمین سوخته شدیم، از فرط ملال و بی‌خبری، خودمان را به‌سمت عرفانی سرشار از سکون و سکوت کشانیدیم و رسیدیم به جهان‌بینیِ این نیز بگذرد یا جهان محل گذر است. تدبیر و تحصیل و تلاش را تعطیل کردیم و گفتیم: آدمی را از تقدیرش گریزی نیست.

بی‌اخلاقی، ندانستن، دروغ، ابتذال، پیش‌پاافتادگی، تحمل اهانت، حقارت و تجهیزات آن‌ها، به‌مراتب بزرگ‌تر از مرگ نازنین‌اند.

باور کنید هرگز کسی در زندگی روی مرگ را نمی‌بیند. زندگی و مرگ درست مثل شیر و خط روی سکه‌اند، هرگز همدیگر را نمی‌بینند. تا زنده‌ایم، مرگ نیست، و همین‌که مردیم، زندگی تازه شما را به عشرتی مستدام مژده می‌دهد. ندیده‌اید به‌عکس زمان زاده شدن، آن‌ها که می‌میرند، تبسّم به لب دارند

خاطره‌های قابل‌حمل، نیم‌رخ خاطره‌هایی است از کسانی که دوستشان داریم و اکنون نیستند و ما آن خاطره را با خود به‌این طرف و آن طرف می‌کشانیم و خیال‌بازی‌ها داریم.

کیارستمی هم نشانی خانهٔ دوست را درجاده‌ای کوتاه و سربالا خلاصه کرده است، کار او هم مهندسی راه‌های میانبر است، مثل همان راه‌ها که عارف‌ها با کلمه‌ها تأسیس می‌کرده‌اند. کیارستمی نشانی راه را با دوربین می‌نویسد، خیال‌پردازی نمی‌کند، اما واقعیتی که نشان می‌دهد از رؤیا بزرگ‌تر است. با هوشمندی نه به گذشته می‌پردازد، نه به آینده. راوی روزگار خود است، عارفی راهنماست، راه نشان می‌دهد که سرگردانی در گم کردن راه است.

نوشتن وصیت‌نامه و درخواست از خانواده‌ام که برای من شب‌های جمعه اندیشه خیرات کنند و کتاب‌هایم را به مستحق فرهنگی ـ هنری بدهند.

«دوراس» هم می‌گوید: هیچ چیزی نمی‌تواند آدمی‌را غافلگیر کند، مگر ملال

چند سالی است به‌جای آینه، همین‌که چشمم باز می‌شود، نخست به صفحهٔ موبایلم نگاه می‌کنم، پیام‌ها را می‌خوانم، بیشتر پیام‌هایی که برایم می‌فرستند آگهی تبلیغاتی است و من عاشق آگهی‌های تبلیغاتی‌ام.

اگر زندگی ادامه داشته باشد عکس‌العمل شاعرها و عاشق‌ها دیدنی است.

قدر آیینه بدانیم چو هست نه در آن‌وقت که افتاد و شکست

ملال نتیجهٔ سکون، بی‌تغییری، ماندگی و بی‌جنبشی است. من اگر ملتفت گردش‌های فلکی و حرکت بزرگ چیزها مانند سیاره‌ها، ستاره‌ها، کهکشان‌ها و گردش ریز چیزها باشم، گردش نوترون‌ها، پروتون، اتم‌ها، دگرگونی و حرکت را در احوال شخصی احساس می‌کنم و هرلحظه که از حال من بپرسند خواهم گفت: ملالی نیست، جز آرزوی فهم تغییرها، وگرنه فغان از این ملال بی‌زوال.