بریده‌هایی از کتاب روش برداشت از قرآن

اصولاً مطالعه هر كتاب، مادام كه با طرح سؤال‌هايی همراه نباشد بهره نمی‌دهد و خواننده به سادگی از جواب‌ها و اشاره‌ها و نكته‌ها می‌گذرد و آنها را نمی‌يابد و در خونش نمی‌نشيند.

اصولا هر جامعه، از دو اقليت و يك اكثريت تشكيل شده است

اينكه چرا قرآن اين گونه پراكنده است و چرا مثل الفبا آيه‌ها را كنار هم گذاشته‌اند؟ سؤال درستی است كه به آن جواب می‌دهيم :

هر كس در جست‌وجوی راهی است برای برداشت از قرآن و يا همراه پيشنهادی است به خاطر بهره‌برداری از آن. اگر اين راه‌ها و اين پيشنهادها صحيح نباشند، ناچار عقيم می‌شوند و به بن‌بست می‌رسند و دوباره رجعت و عقب گرد شروع می‌شود همان طور كه سيلاب‌ها هنگام برخورد به سدها به سرعت برمی‌گردند و عقب می‌آيند... و تا هنگامی كه سرشار شوند و بالا و بالاتر بيايند و از سر سد راه بيفتند و مانع‌ها را پشت سربگذارند مدت‌ها طول می‌كشد و چه بسا كه طعمه شنزارها بشوند و از پشت سد نگذرند و در كنار مانع بميرند.

راستی رياضت‌ها چقدر شكل عوض می‌كنند. آن وقت ها كه می‌خواهی مثل بلبل حرف بزنی و خودت را نشان بدهی، بايد خفه باشی و هنگامی كه حال گفتن نداری و كلمه‌ها برايت وزنه‌های سنگين هستند، بايد تا صبح وزنه برداری

آنجا كه آيه‌ها هماهنگ با نيازها و روحيه‌ها تلاوت شوند و در اين آيه‌ها تدبر شود، بهره‌ها زيادتر خواهد بود و درمان نزديك، همان‌طور كه داروی متناسب در هنگام متناسب، درمان خواهد داشت و شفا خواهد آورد.

فقيه‌تر كسی است كه معانی كلام را بشناسد، نه خود كلام را.

انسان هر چه بيشتر می‌يابد، بيشتر پيچيده می‌شود.

اين ماييم كه به خاطر نيازهای گوناگون جامعه، افراد گوناگون و مختلف آفريده‌ايم تا هر كدام برای ديگری مسخّر باشند؛ بقال برای عطار و عطار برای خياط و ثروتمند برای فقير و انديشمند برای جاهل و همه برای هم تا چرخ زندگی آنها بگردد و جامعه به راه خويش بيفتد. ما افراد را بر اساس حكمت، گوناگون آفريديم و در حالی كه اين اختلاف‌ها ملاك افتخار نيست و از هر كس به اندازه‌ای كه دارد بازده می‌خواهيم و هنگام پاداش، نسبت‌ها را در نظر می‌گيريم و حتی به نسبت سعی و عمل هم نمره نمی‌دهيم، كه به هدف و جهت و عامل‌ها نگاه می‌كنيم

اين نسل، گرفتار سرگردانی است، آموزشی می‌خواهد و اسير تناقض است، راه حلی می‌جويد. تناقض ميان قرآن و قرآن. ميان قرآن و سنت. ميان سنت و سنت. ميان قرآن و عينيت.

تمام ژرفايی و تمام وسعت معانی قرآن به خاطر اين است كه به اصطلاح مانند حروف الفباست. می‌توان هر آيه را با آيه ديگر جمع كرد و از آن يك معنا و يك كلمه ديگر ساخت.

می‌گفت: می‌خواهم خوب بشوم و اين جمله را نه با لب‌هايش، بلكه با هر سلولش زمزمه می‌كرد. من مدتی با او بودم و به جای گفتن، از او شنيدم و از او پرسيدم... تا اگر خيال تنوع طلبی دارد، خسته‌اش كنم... تا به جای تنوع‌ها به تحرك‌ها رو بياورد. بسياری از آنها كه به مذهب رو می‌آورند، به خاطر خستگی از لامذهبی و تكرار آن محيط‌هاست. آنها طالب يك تنوع جالب‌تر و زنده‌تر هستند، نه دوستدار يك تحرك و دگرگونی اساسی.

اصولاً مطالعه هر كتاب، مادام كه با طرح سؤال‌هايی همراه نباشد بهره نمی‌دهد و خواننده به سادگی از جواب‌ها و اشاره‌ها و نكته‌ها می‌گذرد و آنها را نمی‌يابد و در خونش نمی‌نشيند.

تلاوت آيه‌ها و تدبر در آيات مورد نياز، درمان دردهاست، نه بررسی موضوعی و يا مجموعی و نه بررسی واژه‌ها و رمزها، كه اينها سرگرمی است و تحقيق علمی. البته بررسی‌های علمی، به اضافه تسلط بر تمام قرآن و تسلط بر روحيه‌ها و نيازها، برای آنها كه طبابت را عهده‌دار هستند لازم است. طبيب بايد بر تمامی دردها و داروها و طبيعت مزاج‌ها، تسلط داشته باشد.

و برای رسيدن به عبوديت، پای ايمان كافی نيست. ايمان مثل موتوری بود كه روشن شده بود، اما از آنجا كه سنگ‌ها و بت‌ها در راه است بايد ضربه‌ها و بلاها پيش بيايد تا سنگ‌های راه و بت‌های دل بشكند.

قرآن يك انزال دارد(نزول مجموعی) و يك تنزيل(نزول‌تدريجی)؛ انزال آن در شب قدر بوده و تنزيل آن در كنار حادثه‌ها و در جايگاه‌های متناسب. رسول پيش از آنكه تنزيل قرآن برسد و آيه‌ها در جايگاه خود و در كنار حادثه‌ها نازل شوند، نبايد به خواندن قرآن بپردازد و در آن شتاب كند. اين دستور نشان می‌دهد مادام كه آيه‌ها در جايگاه خود ننشينند اثری نخواهند گذاشت و به ابتذال خواهند انجاميد.

ما افراد را بر اساس حكمت، گوناگون آفريديم و در حالی كه اين اختلاف‌ها ملاك افتخار نيست و از هر كس به اندازه‌ای كه دارد بازده می‌خواهيم و هنگام پاداش، نسبت‌ها را در نظر می‌گيريم و حتی به نسبت سعی و عمل هم نمره نمی‌دهيم، كه به هدف و جهت و عامل‌ها نگاه می‌كنيم

«اَلرَّحْمنِ الرَّحيمِ». و او محدود نيست، مثل ما نيست كه با بخشش‌ها از مالكيت كنار برود.ما تا لحظه‌ای مالک هستيم كه نبخشيده‌ايم، اما او پس از بخشش‌ها هم مالک است و اين مالكيت ادامه دارد، هم مالک يوم العطا است و هم مالک يوم الجزا؛ «مالِکِ يَوْمِ الدّين».

اگر می‌بينی كه با اين همه مطالعه و تفكر بهره‌ای نمی‌گيريم، به خاطر اين است كه از نيازها بی‌خبريم. در حالی كه به ويتامين (ث) نيازمنديم، فقط كباب برگ خورده‌ايم.

اين آيه‌ها نه تنها خوبی را نشان می‌دهند كه راه رسيدن به خوبی را با قاطعيت بازگو می‌نمايند، كه «لَنْ تَنالُوا آلْبِرَّ»؛ هيچگاه از هيچ راهی به خوبی (بِرّ) نمی‌رسيد، «حَتّی تُنْفِقُوا مِمّا تُحِبُّونَ»؛ تا اينكه از محبوب‌ها بگذريد و از عشق‌ها مايه بگذاريد. گويا اين آيه‌ها در همين لحظه نازل شده‌اند و برای ما هستند و به زبان ما هستند.

اصولاً مطالعه هر كتاب، مادام كه با طرح سؤال‌هايی همراه نباشد بهره نمی‌دهد و خواننده به سادگی از جواب‌ها و اشاره‌ها و نكته‌ها می‌گذرد و آنها را نمی‌يابد

«لَنْ تَنالُوا الْبِرَّ حَتّی تُنْفِقُوا مِمّا تُحِبُّون »؛ هيچگاه نيل به خوبی‌ها پيدا نمی‌كنيد تا اينكه از محبوب‌ها و عشق‌ها بگذريد.

كسی كه می‌خواهد از قرآن بهره بگيرد، يا بايد ديگری برايش آيه‌ها را تلاوت كند و دارويش را نشانش بدهد و يا خود بر تمام قرآن مسلط باشد و جايگاه‌ها و روحيه‌ها را بشناسد و از آيه مورد نياز استفاده كند و به جای بررسی واژه‌ها و يا موضوع‌ها و يا بررسی مجموعی قرآن، به آيه مورد نيازش رو بياورد.

قرآن كتابی است كه برای هر درد، درمانی دارد و كتابی است كه برای هر كس هدايتی دارد و شفايی می‌آورد. برای يك بيمار، گاهی بيش از يك آيه لازم نيست. اگر تمام قرآن را بررسی كند و اين آيه را كنار بگذارد، درمان نخواهد شد و شفايی نخواهد گرفت و اگر فقط همين يك آيه را ببيند و همان آيه برايش تلاوت شود و در آن تدبر كند، از آن بهره خواهد گرفت و راهش را خواهد يافت.

سؤال‌ها فكر را آماده می‌كنند و زمينه می‌دهند... تا همين كه به جواب سؤال‌ها رسيد و يا به نكته‌هايی پی‌برد، بتواند آن را ببلعد و جواب را بگيرد.

اصولاً مطالعه هر كتاب، مادام كه با طرح سؤال‌هايی همراه نباشد بهره نمی‌دهد و خواننده به سادگی از جواب‌ها و اشاره‌ها و نكته‌ها می‌گذرد و آنها را نمی‌يابد و در خونش نمی‌نشيند.

اصولاً مطالعه هر كتاب، مادام كه با طرح سؤال‌هايی همراه نباشد بهره نمی‌دهد و خواننده به سادگی از جواب‌ها و اشاره‌ها و نكته‌ها می‌گذرد و آنها را نمی‌يابد و در خونش نمی‌نشيند.

آنجا كه آيه‌ها هماهنگ با نيازها و روحيه‌ها تلاوت شوند و در اين آيه‌ها تدبر شود، بهره‌ها زيادتر خواهد بود و درمان نزديك، همان‌طور كه داروی متناسب در هنگام متناسب، درمان خواهد داشت و شفا خواهد آورد. كسی كه می‌خواهد برای رسيدن به يك دارو، تمام داروخانه را ببلعد به قبرستان خواهد رسيد؛ چون از تمام داروخانه او به بيش از يك قرص و يا كپسول نياز ندارد.

قرآن نشان می‌دهد كه چگونه شخصيت‌ها را بيدار كنيم و با چه رشته‌ای شخصيت‌های پراكنده را جمع كنيم و با چه ريسمانی آنها را ببنديم كه باز نشوند. و نشان می‌دهد كه اين رشته، رشته قوميت و آب و خاك و هدف‌های كوتاه راكد نمی‌تواند باشد، بلكه فقط رشته خدا می‌تواند اين پراكنده را جمع كند و حبل الله می‌تواند آنها را ببندد. و حبل الله با آيه ديگر توضيح می‌يابد كه از دو قسمت عشق به حق و كفر به طاغوت بافته شده است، كه «مَنْ يَكْفُر بِالطاغُوتِ وَ يُؤْمِن بِاللهِ فَقَدْ اِسْتَمْسَکَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثقی لاَانْفِصامَ لَها».

بسياری از آنها كه به مذهب رو می‌آورند، به خاطر خستگی از لامذهبی و تكرار آن محيط‌هاست. آنها طالب يك تنوع جالب‌تر و زنده‌تر هستند، نه دوستدار يك تحرك و دگرگونی اساسی.