بریده‌هایی از کتاب شوخی جوهر(گزیده غزل‌های بیدل)

نبری گمان که یعنی به خدا رسیده باشی تو ز خود نرفته بیرون به کجا رسیده باشی

عمری‌ست که ما گم‌شدگان گرم سراغیم شاید کسی از ما خبری داشته باشد

اگر فانی‌ام چیست این شور هستی و گر باقی‌ام از چه فانیستم من

به هوای خودسری‌ها نروی ز ره که چون شمع سر ناز تا ببالد ته پا رسیده باشی

حلقه‌ی دام گرفتاری دهن وا کردن است ماهی لب‌بسته را قلاب نتواند گرفت

بوی گل عمری‌ست خون‌آلوده‌ی رنگ‌ست و بس ناوکی از آه بلبل در جگر دارد بهار   لاله داغ و گل گریبان‌چاک و بلبل نوحه‌گر غیر عبرت زین چمن دیگر چه بردارد بهار

ساز عبرت چنین کشته‌ی حسرت کیستم من که چون آتش از سوختن زیستم من   نه شادم نه محزون نه خاکم نه گردون نه لفظم نه مضمون چه معنیستم من   نه خاک آسمانم نه چرخ آشیانم پری می‌فشانم کجاییستم من   اگر فانی‌ام چیست این شور هستی و گر باقی‌ام از چه فانیستم من   بناز ای تخیل ببال ای توهم که هستی گمان دارم و نیستم من

بیدل از یاد خویش هم رفتم که فراموش کرده است مرا؟

منت‌کش نسیم نشد غنچه‌ی حباب ما را همان شکسته‌دلی دلگشا بس است

نسبت خاصی است اهل عشق را با جور حسن زخم ما و تیغ نازت ابروی پیوسته‌ای است

پیوسته است سلسله‌ی موج‌ها به هم خود را شکسته هر که دل ما شکسته است

به هیچ صورت ز دور گردون نصیب ما نیست سربلندی ز بعد مردن مگر نسیمی غبار ما را برد به بالا

به حرف آمدی و زخم کهنه‌ام نو شد به حیرتم چه نمک بود گفت‌وگوی تو را

بحر هم نتواند از ما کرد رفع تشنگی جوهریم آب از دم شمشیر می‌نوشیم ما   گاه در چشم تر و گه بر مژه گاهی به خاک همچو اشک ناامیدی خانه بر دوشیم ما

منزل عیش به وحشتکده‌ی امکان نیست چمن از سایه‌ی گل پشت پلنگ است اینجا

میان سوخته و خام فرق بسیار است سرشک تاک کجا، گریه‌ی کباب کجا؟

دشمنت گر شد ملایم احتیاط از کف مده مکرها در پرده باشد آب زیر کاه را

بیدل چو سحر دم مزن از درد محبت تا اینکه نبینی به نفس چاک جگر را