بریده‌هایی از کتاب وقتی بدن نه می گوید

«وقتی از یادگیری نه‌گفتن محروم می‌شویم، در نهایت بدنمان این کار را برایمان انجام می‌دهد.»

آثار پژوهشی سه عامل را که به‌طور کلی به استرس منجر می‌شوند شناسایی کرده‌اند: عدم‌اطمینان، فقدان اطلاعات و ازدست‌دادن کنترل [۸]. هر سهٔ این عوامل در زندگی افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن وجود دارد.

این مهم است که بدانید باید از خودتان مراقبت کنید، زیرا تا وقتی این کار را نکنید نمی‌توانید از دیگران مراقبت کنید.

«کابوس‌ها نمایانگر عمیق‌ترین اضطراب‌های ما هستند.

وقتی در کودکی احساس غم، ناراحتی یا عصبانیت می‌کردید، آیا کسی وجود داشت که بتوانید با او صحبت کنید، حتی وقتی او همان کسی بود که احساسات منفی شما را تحریک کرده بود؟ در یک ربع قرن کار بالینی، از جمله یک دهه کار تسکینی، هرگز نشنیده‌ام که فردی مبتلا به سرطان یا هر بیماری مزمن دیگری به این سؤال پاسخ مثبت دهد. بسیاری از کودکان به این شکل شرطی می‌شوند، نه به دلیل آسیب یا آزار عمدی، بلکه چون خود والدین هم بیش‌ازحد به سبب اضطراب، عصبانیت یا اندوهی که در فرزندشان احساس می‌کنند تحت فشار قرار می‌گیرند یا صرفاً آن‌قدر دغدغه و استرس دارند که نمی‌توانند به فرزندشان توجه کنند. «به‌خاطر رضایت مادر یا پدرم باید شاد باشم»

تقریباً هیچ‌یک از بیماران من که مبتلا به بیماری‌های جدی بودند هرگز یاد نگرفته بودند که در برهه‌های مهم زندگی‌شان نه بگویند.

افراد تیپ شخصیتی اِی «عصبانی، پرتنش، سریع، پرخاشگر و کنترلگر» هستند و بیشتر مستعد ابتلا به بیماری قلبی‌اند. تیپ شخصیتی بی نشان‌دهندهٔ انسان متعادل و میانه‌رویی است که می‌تواند احساساتش را بدون تحت‌تأثیرقرارگرفتن و از کوره دررفتن در طغیان‌های هیجانی کنترل‌نشده احساس و ابراز کند. شخصیت‌های تیپ سی افرادی «بسیار همکاری‌کننده، صبور، منفعل، فاقد قاطعیت و پذیرا...» توصیف شده‌اند. «ممکن است فرد تیپ سی شبیه فرد تیپ بی باشد، زیرا هر دو ظاهراً افرادی آسان‌گیر و خوش‌مشرب هستند، اما... درحالی‌که تیپ بی به‌راحتی خشم، ترس، غم و احساسات دیگرش را بیان می‌کند، فرد تیپ سی از دیدگاه ما احساسات ‘منفی’ به‌ویژه عصبانیت را خاموش یا سرکوب می‌کند و همزمان تلاش می‌کند که ظاهری آرام و شاد داشته باشد.»[۳]

سرطان در نتیجهٔ آسیب به دی‌ان‌اِی سلول از سوی برخی مواد مضر مثلاً جذب آثار ناشی از تجزیه یا هضم مواد موجود در تنباکو ایجاد می‌شود. این دیدگاه تا حدی معتبر است، اما نمی‌تواند توضیح دهد که چرا برخی از سیگاری‌ها به سرطان مبتلا می‌شوند و برخی دیگر نه، حتی اگر میزان و نوع تنباکویی که استنشاق می‌کنند دقیقاً یکسان باشد.

عملکرد غدد جنسی در مردان و زنان تحت تأثیر حالات روانی قرار می‌گیرد. در مردان افسرده، ترشح تستوسترون و دیگر هورمون‌های مرتبط با عملکرد جنسی کاهش چشم‌گیری یافته بود [۹].

براساس داده‌های آماری به‌دست‌آمده، بیماران سرطانی به میزان چشم‌گیری بیشتر به بروز چنین ویژگی‌هایی گرایش داشتند: «مؤلفه‌های انکار و سرکوب عصبانیت و دیگر احساسات منفی و... ظاهر فردی ‘خوب’ یا ‘خوش‌مشرب’، سرکوب واکنش‌هایی که ممکن است دیگران را آزار دهد، و اجتناب از تعارض...

بسیاری از افراد ناخواسته تمام عمرشان به‌گونه‌ای زندگی می‌کنند که گویی زیر فشار نگاه‌های خیرهٔ ممتحنی قدرتمند و قضاوتگر هستند و باید به هر قیمتی که شده او را راضی نگه دارند.

به عبارت دیگر، بیماری نتیجهٔ سادهٔ حمله‌ای خارجی نیست، بلکه در میزبانِ آسیب‌پذیری ایجاد می‌شود که محیط داخلی بدنش دچار اختلال شده است.

چندین دههٔ پیش، دیوید کیسِن، جراح قفسهٔ سینهٔ بریتانیایی‌تبار، گزارش داد که بیماران مبتلا به سرطان ریه اغلب تمایل به «فروخوردن» احساسات دارند [۱]. در تعدادی از مطالعات، کیسِن برای برداشت‌های بالینی خود شواهدی هم ارائه کرده است که افراد مبتلا به سرطان ریه «در مقایسه با بیماران ریوی غیرسرطانی و افراد سالم گروه کنترل برون‌ٰریزی محدود و ضعیفی در ابراز احساسات دارند.»[۲]

شیوهٔ زندگی‌ای که افراد به آن خو گرفته‌اند می‌تواند در بیماری آن‌ها سهیم باشد.

بیماری اغلب باعث می‌شود که مردم خود را از منظری متفاوت ببینند و نحوهٔ زندگی خود را دوباره ارزیابی کنند.

افراد وقتی مرزهایشان محو می‌شود، رنج می‌کشند.

هانس سلیه، پژوهشگر چِکی‌کانادایی و پیش‌گام تحقیق در زمینهٔ استرس، خاطرنشان کرده است، فرضیه‌های بررسی‌نشدهٔ هر دانشمند تعیین‌کننده و محدودکنندهٔ کشفیات او خواهند بود. او در کتاب استرس زندگی نوشته است: «بیشتر مردم نمی‌توانند تصور کنند که روح پژوهش علمی و درس‌های آموخته‌شده از آن تا چه حد وابسته به دیدگاه‌های فردیِ پژوهشگران است. این مسئلهٔ بنیادین در زمانه‌ای که وابستگی به علم و دانشمند تا این حد عمیق است توجه ویژه‌ای می‌طلبد.»

بیماران مبتلا به سرطان پوست بدخیم نوعی از واکنش‌ها و تمایلات مقابله‌ای را بروز می‌دهند که می‌توان آن‌ها را نشان‌دهندهٔ ‘سرکوبگری’ دانست.

در تحقیقات متعدد در مورد سرطان، باثبات‌ترین عامل خطر شناسایی‌شده ناتوانی در بیان احساسات به ویژه احساسات مرتبط با عصبانیت است.

یکی از نیازهای ضروری رشد مغز انسان پرورش تعاملات عاطفی با والدین است.

عوامل عاطفی می‌توانند مستقیماً در عملکرد خوب یا بد هورمون جنسی مردانه تأثیر بگذارند، درست همان‌طور که هورمون زنانهٔ استروژن از تخمدان‌ها یا آدرنالین، کورتیزول و دیگر هورمون‌های ترشح‌شده از غدد فوق‌کلیوی تحت‌تأثیر رویدادهای روانی قرار می‌گیرند.

خودسامان‌دهی «تا حدودی شامل دستیابی به کارآمدی عاطفی می‌شود که به معنای توانایی برخورد مناسب و رضایت‌بخش با احساسات و خواسته‌های خود است.

یکی از آموزه‌های جالینوس، پزشک بانفوذ رومی قرن دوم، این بود که هر بخشی از بدن می‌تواند از طریق اتصالات عصبی در هر قسمت دیگر تأثیر بگذارد.

والدین تنظیم‌کننده‌های زیستی سیستم‌های فیزیولوژیکی و عاطفی رشدنایافتهٔ کودک هستند. عشق والدین صرفاً تجربهٔ عاطفی گرم و دلپذیری نیست، بلکه شرایطی زیست‌شناختی است که برای رشد سالم فیزیولوژیکی و روانی ضرورت دارد.

با توجه به ارتباط قوی بین سطح هورمون‌ها و احساسات، جالب‌توجه است که چگونه تحقیقات پزشکی و اقدامات پزشکی کاملاً تأثیرات روان‌شناختی را در ایجاد سرطان پروستات نادیده گرفته و از رویکردهای جامع‌تر برای درمان آن اجتناب کرده‌اند.

وقتی برای بررسی نقش سرکوبی عاطفی در بیماری سرطان به بنیاد سرطان بریتیش‌کلمبیا مراجعه کرده بودم، در پاسخ به پرسش مشاوری برانگیخته شدم تا این سفر درونی را آغاز کنم. ظاهراً در بسیاری از بیماران مبتلا به غدهٔ بدخیم، رنج روحی یا جسمی و احساسات ناراحت‌کننده مانند خشم، غم یا طردشدن به‌طور خودکار انکار می‌شود. آن مشاور از من پرسید: «ارتباط شخصی شما با این موضوع چیست

بیماران سرطانی ‘تا حدی بیش از افراد دیگر تمایل دارند که انگیزه‌ها و احساسات تعارض‌آمیز را انکار و سرکوب کنند’.»[۶]

میل به کنترل یک ویژگی ذاتی نیست، بلکه نوعی سبک مقابله‌ای است.

آن‌ها به دلیل شرایط دوران کودکی خود در معرض استرس حاد و مزمن قرار گرفتند و توانایی‌شان برای بروزدادن واکنش ستیز یا گریز لازم مختل شده بود. مشکل اساسی استرس بیرونی مانند رویدادهای زندگی نیست که در تحقیقات نقل شده‌اند، بلکه نوعی درماندگی مشروط از نظر محیطی است که به هیچ‌کدام از پاسخ‌های عادی ستیز یا گریز اجازهٔ بروز نمی‌دهد. در نتیجه، استرس داخلی ناشی از این فرایند سرکوب و نامرئی می‌شود. در نهایت، داشتن نیازهای برآورده‌نشده یا اجبار برای برآوردن نیازهای دیگران دیگر استرس‌زا نخواهد بود. این احساس طبیعی می‌نماید. به این ترتیب، فرد خلع‌سلاح می‌شود.

عنصر کنترل جنبه‌ای کمتر آشکار اما هم‌اهمیت با سایر جنبه‌های وضعیت اجتماعی و شغلی به عنوان یک مؤلفهٔ سلامت است. چون استرس با کاهش حس کنترل تشدید می‌شود، افرادی که کنترل بیشتری بر کار و زندگی خود دارند از سلامت بهتری برخوردارند.