بریده‌هایی از کتاب در باب تربیت احساسات

فردی که هوش هیجانی دارد، می‌داند عشق مهارت است نه احساس، مهارتی که نیازمند اعتماد و حساسیت و سخاوت و طنز و تفاهم جنسی و گذشت‌های آگاهانه است.

ما همان‌قدر که در امور مربوط به ماشین‌ها و فناوری باهوش شده‌ایم در تنظیم عواطف خود نادان و ساده‌اندیشیم. خردمندی ما از سومری‌های باستان و پیکت‌های اسکاتلند فقط کمی بیشتر است. ما صاحبان فناوری یک تمدن پیشرفته‌ایم که به شکلی خطرناک بر عواطفی استوار است که از دورهٔ غارنشینی انسان تا کنون تغییر نکرده‌اند. ما با همان حرص و ولع ویرانگر و خشم و هیاهوی نخستی‌های بدوی، صاحب کلاهک‌های هسته‌ای شده‌ایم.

هیچ‌یک از ما به‌تنهایی از حد متوسط حیوانات، مثلاً از یک حواصیل یا موش کور باهوش‌تر نیست، اما هنر گونهٔ ما، انتقال دانش انباشته شده طی نسل‌ها به نسل بعدی است. کنُدآموزترین ما، می‌تواند ظرف چند ساعت، اندیشه‌هایی را دریابد که نادر نوابغی عمری را بر سر آن نهاده‌اند.

فروپاشی یک جنون آنی اتفاقی یا عیب و ایرادی تصادفی نیست، بلکه تلاشی است کاملاً واقعی، هرچند به‌غایت مبهم، به نفع سلامتی و خودشناسی. فروپاشی، تلاش بخشی از ذهن است در وادار کردن بخش دیگر آن برای آغاز فرایند بلوغ و پختگی و تن دادن به شناخت و تحول خویشتن که تاکنون از مسئولیت آن شانه خالی کرده بودیم.

خوش‌گمانی ما به درک و شهودهای تربیت‌نیافته به این دلیل است که (شاید بی‌آنکه بدانیم) میراث پردردسر رمانتیک‌ها دربارهٔ عواطف به دست ما رسیده است. رمانتیسیسم که در قرن هجدهم در اروپا شروع شد و با قدرت در اقصا نقاط جهان گسترش یافت، نیاز به استدلال در حیات عاطفی را با تردیدهای جدی مواجه کرد و به‌جای آن ترجیح داد احساسات خودانگیخته بی‌هیچ قیدوبندی عیان شوند.

مناسک یعنی تکرار نظام‌مند مفاهیم مهم که با برپایی مراسم رسمی و جشن‌های باشکوه پرطنین می‌شوند. مناسک یعنی برگرفتن عقاید آشنا اما مهجور و حیات و وضوح بخشیدن دوباره به آن‌ها در میان افکار پراکنده و مغشوش. مناسک برخلاف معیارهای تربیتی مدرن، ابداً نمی‌خواهد مطلب جدیدی به ما بیاموزد، مناسک به آنچه از پیش می‌دانیم چهره‌ای جذاب می‌بخشد. مناسک می‌خواهد از اعتقاد ما عادت بسازد.

یگانه دشمن جدی احساس خرسندی در روزگار ما اعتقاد به کمال‌طلبی انسان است.

بسیاری از حقایق مهم زندگی عاطفی از چنان سادگی ذاتی‌ای برخوردارند که با علاقهٔ وافر ما به پیچیدگی و ابهام در تعارض است، نوعی سادگی با صراحت معصومانهٔ حکایات تمثیلی. توصیه‌هایی که می‌گویند باید دیگران را درک کنیم نه محکوم، که دیگران در اصل عصبی و مضطرب هستند نه ظالم و بی‌رحم، که هر توانایی که در فرد تحسین می‌کنیم با نقطه‌ضعفی همراه است، که باید دیگران را ببخشیم؛ هم قوانین بنیادین روان‌شناسی هستند و هم بدیهیاتی که آموخته‌ایم به آن‌ها بی‌اعتنا باشیم.