بریده‌هایی از کتاب قلعه مالویل

اگر بناست نسل بشر ادامه داشته باشد بقای او منوط به نطفهٔ انسان‌هایی چون ماست که می‌کوشند جامعه‌ای از نو بسازند.

انسان جانور عجیبی است که به این آسانی مرگ همنوعش را آرزو می‌کند.

نباید در وضعی قرار بگیریم که باج بدهیم؛ طوری که خیال کنند از ما طلب دارند؛ طوری که تصور شود شهر حق دارد از قبل دِه امرار معاش کند.

آری، حق با او بود. همه ویران شده یا سوخته یا غارت شده بودند؛ غارت به دست آن‌ها که زنده مانده بودند و برای چپاول یکدیگر را می‌کشتند. و ناگهان در رؤیایی آنی که در مغز من شکل گرفت فاجعهٔ ویرانی تمرکزهای عظیم شهری را دیدم. خروارها بتون که فرو ریخته و کیلومترها ساختمان که ویران شده بود. تودهٔ درهم و برهمی که در آن هیچ چیز حتی یک کوچه شناخته نمی‌شد. حتی راه رفتن به علت تل‌های خرابه غیرممکن شده بود. بیابان بود و سکوت و بوی سوختگی، و زیر آوارها میلیون‌ها نعش.

در جامعهٔ مصرف، کالایی که انسان بیش از هر چیز مصرف می‌کند خوش‌بینی است. از زمانی که سیارهٔ ما از همهٔ آن چیزهایی که برای ویرانی آن ــ و در صورت لزوم ویرانی سیارات نزدیک‌تر به آن ــ لازم است انباشته شد همه راحت گرفتند و خوابیدند. واقعاً عجیب بود: صرف وفور سلاح‌های وحشت‌انگیز و تعداد روزافزون ملت‌هایی که آن سلاح‌ها را در دست داشتند به صورت یک عامل اطمینان‌بخش جلوه‌گر شدند. و از اینکه از سال ۱۹۴۵ به بعد دیگر هیچ یک از آن سلاح‌ها مورد استفاده واقع نشده بود چنین نتیجه می‌گرفتند که «جرئت نخواهند کرد» و لذا اتفاقی روی نخواهد داد. حتی برای این امنیت دروغین که در آن می‌زیستیم نامی وضع کرده و ظاهر یک استراتژی عالی به آن داده بودند، یعنی آن را «توازن وحشت» می‌نامیدند.

راست است که غایبان مورد لطف‌اند، ولی من اگر بنا باشد دست خدا را در این کار دخیل ببینم معلوم می‌شود که او نسبت به ضعف‌های جسمانی بشر گذشتی دارد که هرگز کسی در او سراغ نکرده بود.

چه مرموز است این بنی نوع بشر! این خون گرانبها که در دنیای قبل آن را گروه‌بندی می‌کردند و جمع می‌کردند و ذخیره می‌کردند، و حال آنکه در جای دیگر و در همان حین فراوان از آن بر خاک می‌ریختند!

آن که گوش شنوا دارد بد می‌شنود.

در بندگی منطق وحشتناکی هست.

«قربانی» ــ اصطلاح مزورانه‌ای که در مجلات تخصصی دربارهٔ کشتار حیوانات به کار می‌رود ــ

به یاد یک گردش بیست‌وپنج کیلومتری شبانه با دوچرخه می‌افتم که با رفقای «گروه» کرده بودیم و بعد یک ساعت و نیم برای صعود به بلندترین قلهٔ ولایت (به ارتفاع ۵۱۲ متر) و دیدن طلوع خورشید راه رفته بودیم. این از آن نوع کارهاست که آدم در پانزده‌سالگی با سرمستی خاصی می‌کند، ولی بعدها این سرمستی را از دست می‌دهد؛ و به راستی که حیف! آدم می‌بایست با توجه بیشتری به زندگی، زندگی کند، چون عمر چندان دراز نیست.

آدم با چیزهایی که مایهٔ حیاتش هستند خو می‌گیرد، چندان که با آن‌ها خودمانی می‌شود و آن‌ها را جزو حتمیات می‌انگارد. و این درست نیست؛ هیچ چیز را برای همیشه نمی‌دهند و همه چیز زوال‌پذیر است. این است که علم بر این موضوع و دیدن مجدد آب در من این احساس را برمی‌انگیزند که در دوران نقاهت هستم.

با چشمم می‌یت را که صدایی از او درنمی‌آید می‌بلعم. حالا می‌فهمم که حضرت آدم وقتی یک روز صبح چشمش را باز کرد و حوا را هنوز خیس از نیرنگی که او را از آن ساخته بودند در کنار خود دید چه حالی شد. چندان که من از تحسین و تعجب مات و از مهر و محبت مبهوت مانده بودم کس نمی‌تواند شد.

من نمی‌توانم درک کنم که بین فشار ناچیز انگشت من بر ماشه و ویرانی حاصل از آن چه وجه مشترکی هست. با خود می‌گویم آن بی‌شرفی که به تکمه فشار آورده تا جنگ اتمی راه بیندازد اگر اکنون در سنگر بتونی خود زنده مانده باشد امروز باید همین احساس را داشته باشد که من دارم.

«از این قرار، همیشه بدترین مصیبت‌هایی که به سر آدم می‌آید از طرف کسان خودش است».

تنها زنده ماندن کافی نیست و برای اینکه این موهبت برای تو ثمربخش باشد باید که بعد از تو نیز ادامه داشته باشد».

انسان تنها حیوانی است که می‌تواند فکر نابودی خودش را بکند و تنها حیوانی است که از این فکر درمانده و مأیوس می‌شود. چه جانور عجیبی است انسان! جانوری که تا به آن حد به نابودی خود حریص است و تا به آن اندازه به حفظ خود مشتاق.

آدم هرچه پیرتر می‌شود بیشتر حرص زنده ماندن دارد. راستی هیچ نمی‌دانم چرا این‌طور است».

این هیزم که به آن سرعت می‌سوزد طبیعت وقت بی‌نهایت زیادی صرف ساختن آن می‌کند،

اما در عین حال آدم در باطن امر و پس از همهٔ این دردها و رنج‌ها که به وکالت از دیگران می‌کشید دلش قرص بود که مرگ همیشه نصیب همسایه می‌شود.