بریده‌هایی از کتاب آن مادیان سرخ‌یال

من و تو هر دو غریبانیم؛ و گفته‌اند غریبان یگانه همدیگرند

من و تو هر دو غریبانیم؛ و گفته‌اند غریبان یگانه همدیگرند.

مرگ ــ همانا ــ هیچ بزرگی را محترم نمی‌دارد!

اما... دانم که انسان در کلمات نیست که بیان منحصر می‌یابد؛ بلکه انسان در ناگفته‌هایش نهفته‌است که محرم‌ترین شخص، شاید از ناگفته‌هایش او را بشناسد.

و شعر زبان عشق آمد

پس ای مردمان! هیچ‌یک از شمایان، به گفتارها و آموزه‌های دروغ گوش فرامدهید، که دروغگویان و دروغزنان خانه و دیه و شهر و کشور را ـ حتی ـ بهویرانی و تباهی می‌کشانند. پس با افزار پاکی و راستی ایستادگی کنید برابر ایشان!

من و تو هر دو غریبانیم؛ و گفته‌اند غریبان یگانه همدیگرند.

در هیچ روایتی وصف حال نشده است از من؛ از تنهایی...

من شما را دوست دارم مولای من؛ و نمی‌دانم چرا دوست‌تان می‌دارم؟ تمام احوال شما، رفتار شما و کردار شما را دوست می‌دارم. هنگامی که شادمانید، شادمانم؛ و چون اندوهگین می‌شوید اشک در چشمان من موج برمی‌دارد که سرریز کند.

شب بود و تو دیدی؟ درست است، شب بود برای تو و برای دیگران، امّا... نه برای من! که در نگاه چشمان من هودَج روشن بود چنانچه انگار ماه در آن نشسته است.

و شعر زبان عشق آمد و خاکستر داده آن شد که بسوخت و بسوخت و بسوخت تا سرما، تا زمهریر

کلمه، کلمه، کلمات... اگر در کلمات بگنجد که نخواگنجید و یقین بدان دارم که او فزون از کلمات است در اسارت کلمات و در اسارت شعر. نه؛

چنین آورده‌اند که اِمرءُالقیسِ کندی از دودمانِ آکل‌المرار، فرزند «حُجْر» و «تَملِک» سرانجام قرار گرفت در بطن خاک اَنقَره، بر دامنه کوه عسیب با شعله چشمانی که فرو نمردند در برابر مرگ.

چون هیچ فرزندی خونخواهی پدر را نپذیرفت، نامه را به جوان‌ترینشان قیس برسانید که «بر فرزندی‌ست خون من که از شنیدن خبر قتل من برنتابد، مویه نکند، نگرید و خاک بر سر نریزد!»

«اکنون محاسن و پشت لبان او نیز بسترید؛ چه نیک می‌بینم که او روادار مردی نیست. و دورش کنید از برابر چشمان من پیش از آن که تیغ از برنکشیده و این سگ را نکشته‌ام، که من سگ نمی‌کشم!»

وهم، آری وهم... دلپذیر است وهم اگر عزیزترین مایه حیات تو را دمی برابر چشمانت ظاهر کند.

و شعر زبان عشق آمد و خاکستر داده آن شد که بسوخت و بسوخت و بسوخت

حرکت دست‌ها و جابجا شدن مهره‌ها و جام‌ها نیز اگر در گردشند، بی‌صدایند و غُلغُلی حتّی از گلوی ابریق‌ها برنمی‌آید.

آن شب که خود را به کجاوه آن زن مشتاق درانداختم و به تشویش و دلهره خفیده گفت وای بر تو قیس! مرا فرو افکندی! کجاوه کج شده بود که گفتا ناقه‌ام را کشتی قیس! دراُفت، دراُفت! اما من فرو نیفکندم خود را و خواستم که مهار ناقه‌ش را سُست کند تا هر کجا که خواهد برود!

مردی که آشوب درافکنده است در صحرا و گویه واگویه می‌شود که او سه تیرک فال‌زنی بُت ذوالخلصه را به خشم بر زانو شکانده و کوبیده است، آن شکسته تیرک‌ها را بر پوزه زشت و نکبت آن بُت انگار گورزا کوبیده با رکیک‌ترین دشنام‌ها و سپس راه خود گرفته است در جنگ خلاف فالِ چوبین آن بُت! و، ز پسِ پیروزی قیس. آن بُت بی‌آبرو شده و از نظرها افتاده است!

آن مرد، آن مردی که گم شد سرانجام در خاکستر غروب صحرا، باید دانسته باشد، باید بداند. او در آن کتابچه کهنه‌پاره ــ شعری آورده است که شب بادیه چه زشت و سیاه و بدخوی است با چه مایه اضطراب، دق! شب که درمی‌رسد یادها پریشانم می‌کنند. آه... چه اضطرابی! نه! پاره شعرهایی بیان نتوانست کرد احوال درون امرءُالقیس، مردی را که در بادیه عاجز می‌شد اندک اندک؛ که زمان را از یاد برده بود، و مکانی نمی‌توانست جست و پناهی در پندار او راه نمی‌یافت در تمام پهنه صحرا از نجد و شامات تا یمن.

در چنبر مخافت افعی

خاکستر شوم‌ترین اثرات در گواهی فراق و هجران.

زندگانی امرءُالقیس که چه زود خاموش شد آتش آن گذرانی که من برگزیده بودم به دور از غوغای سکندر و دارا، به دور از امپراطورها و تبّع‌ها و ساتراب‌ها، نشاندگان ایشان، حکام، والیان؛ و به دور از چکاچاک تیغ‌ها و تزویرها و جنگ‌ها و خون‌ها؛ و قلب‌های شکافته به نیزه و سرهای افتاده به شمشیر.

او انگشت گرد جهان کرده بود و مزدکی می‌جست

هنگامی که مرد شرف خود را با پستی آلوده نکرده باشد، هر ردایی که در برکند زیباست.

شاعران شیدای طبیعت‌اند و نشانی نهفته از پیامبران دارند.

تورا ای مرد پارسی هرگز نتوانستم به دل دوست داشته باشم! این خوی آدمی‌ست و چنین باید؛ که انسان نمی‌تواند کسی را به دل دوست بدارد که به خانه و سرزمین خود پشت کرده و چاره از دشمن می‌جوید.

مردی که سرزمین خود را خوار کند به زنی ماند که شوی خود را بدنام کند؛ و آن زن به مادیانی ماند که راکب دیگر بجوید.