بریده‌هایی از کتاب قدرت هوش هیجانی

«حمله به شخصیت افراد- کسی را احمق یا ناتوان نامیدن- توجه به نکته اصلی را به فراموشی می‌سپارد. با این کار، شما به سرعت فرد مورد نظر را در موضع دفاعی قرار می‌دهید؛ بنابراین، او دیگر هیچ‌گونه پذیرشی نسبت به آنچه که می‌خواهید برای اصلاح امور و عملکرد به او بگویید، نخواهد داشت.»

«استرس، افراد را خنگ می‌کند.»

اغلب، افراد هنگامی انتقاد می‌کنند که صبرشان لبریز شده‌ باشد. و این‌گونه است که انتقاد به بدترین شکل ممکن و با استفاده از لحنی مملو از طعنه و کنایه و با به خاطر آوردن فهرست بلندی از تمام دلخوری‌هایی که تا آن زمان پیش خود نگاه داشته‌اند و حتی تهدید، بیان می‌کنند. چنین حمله‌هایی نتیجه معکوس خواهد داشت. این نوع انتقادها به صورت توهین و تحقیر توسط گیرنده دریافت می‌شوند، بنابراین فرد مخاطب نیز به نوبه خود عصبانی خواهد شد. و این بدترین راه برای برانگیختن افراد است.

افرادی که یکدیگر را زیاد دوست داشته‌باشند، زیاد با یکدیگر حرف می‌زنند.

همان‌طور که در کتاب کار کردن با هوش هیجانی پیشنهاد کردم، توانمندی‌های مربوط به هوش هیجانی- و نه توانمندی‌های مربوط به IQ و مهارت‌های حرفه‌ای و فنی- به عنوان توانمندی‌های «تفاوت‌ساز» ظاهر می‌شوند که می‌توانند به بهترین شکل پیش‌بینی کنند از میان یک گروه افراد بسیار باهوش، چه کسی می‌تواند با بهترین توانمندی، رهبری و مدیریت را بر عهده گیرد.

افرادی که بر احساسات خود مسلط هستند، می‌توانند به خوبی با تغییرات هماهنگ شوند.

خود سامانی (تنظیم خود) که مانند یک گفتگوی مستمر درونی است، جزئی از هوش هیجانی است که ما را از اسارت در احساساتمان رها می‌کند.

در اقتصادی که مبنای آن فعالیت بر اساس دانش است، ارزش از طریق تلاش تیم‌ها خلق می‌شود.

«وضوح و صراحت» به همان اندازه که برای انتقاد مهم است، برای تشویق و ستودن افراد نیز بااهمیت است. نمی‌خواهم بگویم که تحسین و تمجید مبهم و نامشخص هیچ تاثیری ندارد، اما قطعاً تاثیر چندانی نخواهد داشت و نمی‌تواند برای افراد آموزنده باشد.

افرادی که از مهارت اجتماعی برخوردارند، آشنایان زیادی دارند و ذاتاً می‌دانند چگونه زمینه‌های مشترک با افراد متفاوت را پیدا کنند و می‌توانند با افراد رابطه صمیمانه و تاثیرگذار برقرار نمایند. این به آن معنا نیست که این افراد مستمراً در حال معاشرت با افراد جدید هستند، بلکه این افراد بر اساس این پنداشت عمل و رفتار می‌کنند که هیچ کار مهمی به تنهایی انجام نمی‌شود.

به یاد داشته باشید مهم‌ترین باوری که به خوش‌بینی منتهی می‌شود، این‌است که شکست‌ها و ناکامی‌ها اغلب به علت شرایطی به وجود می‌آیند که می‌توانیم آنها را به منظور بهتر شدن تغییر دهیم.

خودآگاهی خودآگاهی اولین مولفه هوش هیجانی است و مطابق با پند معبد دلفی مبنی بر «خودت را بشناس» در هزاران سال پیش است. خودآگاهی به معنای برخورداری از درک عمیقی از هیجانات، نقاط قوت، ضعف‌ها، نیازها و رانه‌های خود است. افرادی با خودآگاهی قوی، هرگز به طور افراطی انتقادگر نیستند و از آن سو نیز هیچ‌گاه به طور غیرواقع‌گرایانه امیدوار نیستند. آنها با خود و دیگران صادق هستند. افرادی که از میزان خودآگاهی بالایی برخوردار هستند، درک می‌کنند که احساساتشان چگونه بر خود آنها، دیگران، و عملکرد شغلی‌شان تاثیرگذار است.

خودآگاهی را همچنین می‌توان در حین بررسی عملکرد افراد به خوبی شناسایی کرد. افراد خوداگاه، از محدودیت‌ها و نقاط قوت خود آگاه هستند و به راحتی در مورد آنها حرف می‌زنند و اغلب تشنه دریافت انتقاد سازنده هستند. بر خلاف این دسته از کارکنان، افرادی با خوداگاهی ضعیف، پیام‌هایی را که مبنی بر نیاز آنها به رشد و بهتر شدن است به صورت تهدید یا نشانه‌ای از شکست تعبیر و تفسیر می‌کنند.

رهبری و مدیریت، بیشتر هنر است تا علم.

رهبران اقتدارطلب، کارکنان خود را به سوی یک دورنمای مشخص بسیج می‌کنند. رهبران ارتباط‌جو پیوندهای احساس و هیجانی و همسازی را در افراد خلق می‌کنند. رهبران مردم‌سالار از طریق مشارکت به دنبال رسیدن به اتفاق نظر هستند. رهبران الگوگرا به دنبال عملکرد عالی و استقلال و خودکار بودن در کارها هستند. رهبران مربی‌گرا، افراد را برای آینده رشد و پرورش می‌دهند. رهبران زورگو و قلدر اطاعت فوری و بی چون و چرا را از افراد خود طلب می‌کنند.

چگونه می‌توان خودآگاهی را تشخیص داد؟ اول از همه، خودآگاهی، خود را به صورت رک‌گویی و بی‌غرضی و توانایی ارزیابی خود به صورت واقع‌گرایانه نشان می‌دهد. افراد برخوردار از خودآگاهی بالا، می‌توانند به طور دقیق و بی‌پرده درباره هیجانات خود و تاثیری که این هیجانات بر کار یا شغل آنها دارند، سخن گویند - که البته این موارد لزوماً هم معنا با سخن گفتن به صورت افراط‌آمیز یا اعتراف‌گونه یا با هدف اظهار فضل نیست.

حتی هنگامی که رئیس چندان در سازمان در دسترس نیست؛ به طور مثال، با اینکه مدیرعامل پشت درهای بسته و در طبقه بالای ساختمان مرکزی کار می‌کند، اما نگرش‌های او بر خلق و رفتار زیردستان مستقیم او تاثیرگذار است و تحت تاثیر اثر دومینو، این خلق‌ها و چگونگی رفتار در تمام جو هیجانی سازمان فراگیر می‌شود.

. انجام کار اشتباه، عادتی است که شما در انجامش استاد شده‌اید - یعنی سیستم عصبی شما آن را به یک گزینه پیش‌فرض تبدیل کرده و آن را به طور خودکار انجام می‌دهد. شبکه عصبی شکل‌گرفته در مغز برای انجام کار اشتباه بسیار قدرتمند شده‌است. هنگامی که تلاش می‌کنید شبکه‌ای جدید از عادت بهتر را در خود ایجاد کنید، شبکه جدید با شبکه قدیمی در یک داروینیسم عصبی رقابت می‌کنند. برای آنکه شبکه عصبی جدید را به اندازه کافی قدرتمند کنید، باید از قدرت نوروپلاستیسیته استفاده کنید- یعنی آن را بارها و بارها انجام دهید. اگر در انجام و تکرار عادت جدید استمرار به خرج دهید، این مدار جدید به سیستم وصل خواهد شد و رفته رفته قدرتمندتر خواهد شد، تا آنکه شما بتوانید کار درست را در زمان مناسب بدون اندکی فکر کردن انجام دهید. این بدان معناست که شبکه و سیستم‌مداری جدید آن‌قدر قدرتمند و ضخیم شده‌ که اکنون به پیش‌فرض جدید مغز تبدیل شده است. با این تغییر در مغز، عادت بهتر، به گزینه خودکار شما تبدیل خواهد شد.

رهبری تسلط و غلبه نیست، بلکه به معنای هنر قانع کردن افراد برای کار با یکدیگر حول یک هدف مشترک است.

سپس، یک روز رئیس مورد نظر کنترل خود را از دست می‌دهد و منفجر می‌شود. اگر این انتقاد زودتر بیان شده‌بود، کارمند توانسته ‌بود مشکل را حل کند. اغلب، افراد هنگامی انتقاد می‌کنند که صبرشان لبریز شده‌ باشد. و این‌گونه است که انتقاد به بدترین شکل ممکن و با استفاده از لحنی مملو از طعنه و کنایه و با به خاطر آوردن فهرست بلندی از تمام دلخوری‌هایی که تا آن زمان پیش خود نگاه داشته‌اند و حتی تهدید، بیان می‌کنند.

یک فرصت دیگر برای تمرین عادات درست، می‌تواند هنگام فراغت شما انجام شود: و آن انجام تمرین ذهنی عادت جدید است. تمرین ذهنی همان مدارها و سیستم عصبی را فعال می‌کند که تمرین واقعی و عملی. به همین علت است که قهرمانان المپیک در فصولی که تمرین انجام نمی‌دهند، همان حرکت‌های ورزشی را در ذهن خود انجام می‌دهند- زیرا این برای آنها تمرین محسوب خواهد شد. این کار، توانایی آنها برای انجام حرکت ورزشی مورد نظر را هنگامی که واقعاً زمان اجرای آن باشد، افزایش خواهد داد.

رویداد یا حادثه خاصی را که نشانگر یک مشکل اصلی باشد انتخاب کنید؛ مشکلی که نشانگر یک الگوی ناقص بوده و نیاز به تغییر را مطرح کند و ناتوانایی برای انجام بخش‌های معینی از یک کار را به روشنی بیان نماید. اگر به افراد صرفاً گفته‌شود «کاری» را درست انجام نمی‌دهند، بدون اینکه از جزئیات آن چیزی بدانند، روحیه خود را از دست می‌دهند. بر موارد خاص و مشخص تمرکز کنید و به افراد بگویید چه کارهایی را خوب انجام داده‌اند، در چه بخش‌هایی ضعیف عمل کرده‌اند

میزان محبوبیت رئیس توسط کارکنان، تعیین‌کننده بهره‌وری و مدت زمانی است که آنها حاضرند در محل کار به فعالیت خود ادامه دهند.

بیشتر اجزای تمام مدل‌های هوش در همین چهار حوزه کلی جای می‌گیرند: خودآگاهی، مدیریت خود، آگاهی اجتماعی و مدیریت روابط.

«استرس، افراد را خنگ می‌کند.»

در واقع، در یک مطالعه که بر روی ۱۰۸ مدیر و کارمند انجام شد، مشخص گردید انتقاد نامناسب و غیرماهرانه ایجادکننده بی‌اعتمادی، تعارض‌های شخصیتی و مشاجره بر سر قدرت یا حقوق بیشتر ‌است.

«حمله به شخصیت افراد- کسی را احمق یا ناتوان نامیدن- توجه به نکته اصلی را به فراموشی می‌سپارد. با این کار، شما به سرعت فرد مورد نظر را در موضع دفاعی قرار می‌دهید؛ بنابراین، او دیگر هیچ‌گونه پذیرشی نسبت به آنچه که می‌خواهید برای اصلاح امور و عملکرد به او بگویید، نخواهد داشت.»

حداقل سه رویداد استرس‌زای عمده در یک سال (به طور مثال، مشکل مالی جدی، اخراج یا طلاق) می‌تواند میزان مرگ و میر در مردان میانسالی را که از نظر اجتماعی در انزوا هستند تا سه برابر افزایش دهد، اما همین شرایط هیچ تاثیری بر افرادی که از روابط نزدیک و صمیمانه زیادی برخوردار هستند، نخواهد داشت.

در شرایط نامناسب، انتقادها به صورت حملات شخصی بیان می‌شوند تا شکایت‌هایی معقول که بتوان برای حل آنها کاری انجام داد. اغلب، اتهام‌هایی احساساتی و غیرمنطقی همراه با تنفر، طعنه و تحقیر وجود دارد که این موارد به اتخاذ رویکرد تدافعی از سوی طرفین و شانه خالی‌کردن از زیر مسئولیت‌ها خواهد انجامید. این موارد نیز در نهایت به همکاری نکردن یا مقاومت منفی تلخی که ناشی از احساس مورد ظلم قرار گرفتن است، منجر خواهد شد.

خودآگاهی اولین مولفه هوش هیجانی است و مطابق با پند معبد دلفی مبنی بر «خودت را بشناس» در هزاران سال پیش است. خودآگاهی به معنای برخورداری از درک عمیقی از هیجانات، نقاط قوت، ضعف‌ها، نیازها و رانه‌های خود است. افرادی با خودآگاهی قوی، هرگز به طور افراطی انتقادگر نیستند و از آن سو نیز هیچ‌گاه به طور غیرواقع‌گرایانه امیدوار نیستند.