بریده‌هایی از کتاب مارادونا

دو روز بعد از پذیرش، دکتر هاروتیون آرتو وان بدون اجازهٔ مارادونا یک نشست مطبوعاتی برگزار کرد. مارادونا که از این رفتار خشمگین شده بود گفته بود: «همه‌چیزم رو به همه گفت.» آرتو وان گفت: «مشکل بنیادی او یک مشکل ذاتی است. کار من این است که ایمنی روانی او را در طول ده روز تقویت کنم تا بتواند دربارهٔ این مشکلات ذاتی مقاوم باشد. او زمانی سراغ کوکایین می‌رود که زیر فشار زیادی قرار می‌گیرد و نه به خاطر اعتیاد فیزیکی. او احساس می‌کند بی‌دفاع است. مارادونا آدم شادی نیست و خودش را بازنده می‌داند.» مارادونا کلینیک را ترک کرد. پزشک برای توضیح و عذرخواهی گفت: «ببخشید! نمی‌تونستم فشار رسانه‌ها رو تحمل کنم. همه می‌خواستند موضوع رو بدونند.» دیه‌گو گفت: «من بیست ساله که با این فشار زندگی می‌کنم. تو دو روز نتونستی تحملش کنی.»

گفتم: "دیه‌گو، یک چیزی هنوز اذیتم می‌کنه… آخه چرا نمی‌خواستی دوشنبه‌ها بریم؟"» «گیه، دوشنبه‌هام مال کلودیاست.» «می‌دونستم فوتبالش خداست، حالا فهمیدم شخصیتش هم خداست.»

هم حکومت دیکتاتوری و هم نظام دموکراتیکی که پس از آن سر کار آمد از دیه‌گو و فوتبال به عنوان ابزاری برای عوام‌فریبی استفاده می‌کردند و اسطورهٔ مارادونا هم در همین بستر رشد کرد: یک اسطورهٔ ملی‌گرایانه

رست پس از تولد شصت‌سالگی دیه‌گو، مسئولان شهر لوماس دِ زامورا، که فیوریتو از توابع آن به حساب می‌آید، بعد از آن‌که قولِ یک اقامتگاه جدید به ساکنان خانه دادند، خانهٔ پدری مارادونا را به عنوان «میراث فرهنگی» ثبت کردند. روزی که مارادونا از دنیا رفت، هنرمندی با هزینهٔ شهرداری چهرهٔ دیه‌گو را روی دیوار آن آلونک با هاله‌ای طلایی نقاشی کرد. زیر نقاشی نوشته شده بود: «خانهٔ خدا».

«از صبح تا شب در پوتررو بازی می‌کردیم. هیچ محدوده و خط‌کشی‌ای نداشت. همه‌جا گردوخاک بود. به خانه که برمی‌گشتم گِلِ خالی بودم. وای که با چه لباس و قیافه‌ای به خانه می‌رفتم. هر دفعه پدرم دلش می‌خواست یک دل سیر کتکم بزند، چون حق نداشتیم با لباس‌های‌مان چنین کاری بکنیم. از دستش فرار می‌کردم که دم‌دستش نباشم… همین باعث می‌شد دریبل زدنم پیشرفت کند.»

به سینیورینی گفت: «امروز به یادت بودم، حروم‌زاده. سال اول توی ناپولی، اون روزی رو که با رُم بازی داشتیم یادت می‌آد؟ خوابم نمی‌برد و صدات کردم بیای تو اتاقم. اومدی و نشستیم زمین. گفتم ترجیح می‌دم خودم بمیرم و مرگ پدر و مادرم رو نبینم. اما حالا هر دوشون رفته‌ند. یادت می‌آد به‌م چی گفتی؟» سینیورینی سعی کرد لبخند بزند، اما در عوض اخم‌هایش در هم رفت. «گفتم بس که ترسویی. این روال عادیِ زندگیه. هیچ‌وقت نباید بخوای والدینت بیش‌تر از خودت رنج بکشند.»

اِمیر کوستوریتسا در خلال فیلم‌برداری مستند مارادونا می‌گفت: «وقتی داشتم دالی بل (را یادت می‌آید؟) را می‌ساختم، به بزرگ‌منشی فقرا در شهرها پی بردم. شرافت و اصالت نه در خانهٔ ثروتمندان که در خانهٔ فقراست، چون هم به قوانین احترام می‌گذارند، هم اهل ازخودگذشتگی‌اند. مارادونا باید بین ریور پلیت، که پول بیش‌تری می‌داد، و بوکا جونیورز یکی را انتخاب می‌کرد، ولی به خاطر همین روحیهٔ شرافتمندانه بود که بوکا را ترجیح داد.»

همه‌جا ماشین‌ها و موتورها در تعقیبش بودند. مردم می‌خواستند او را ببینند، لمسش کنند، عرقش را خشک کنند یا دست به هر کاری بزنند تا نزدیک قهرمان‌شان باشند. پس از مدتی تبلیغات عجیب‌وغریبی در روزنامه‌های محلی به چشم خورد: «نیاز فوری: آدم معلول و ویلچرنشین». باشگاه مسئله را بررسی کرد. ماجرا این بود: منطقهٔ مخصوص معلولان نزدیکِ زمین بازی بود و هر فرد معلول می‌توانست یک همراه با خودش به کنار زمین ببرد. مارادونا آیینهٔ تمام‌نمای ناپل بود: بازی‌گوش، ریزنقش، شوخ، پُرپیچ‌وخم، افسرده و مرموز.

سالواتوره کارنادو، فیزیوتراپیست تیم، مانده: «زنان جوان یا میان‌سال سینه‌های‌شان را بیرون انداخته بودند و با رنگ آبی لوگوِ ناپولی را روی آن نقاشی کرده بودند. آن‌ها می‌گفتند: "مارادونا، نگاه‌مون کن، بابت کارهایی که برامون کرده‌ای ازت ممنونیم."»

فرناندو سگورا، جامعه‌شناس، و سرخیو لوینسکی رشدِ فوتبال را بررسی کردند و جنبه‌های آن را از زبان جامعه‌شناسان، انسان‌شناسان، نویسندگان و خبرنگاران این‌طور جمع‌بندی کردند: فوتبال می‌تواند «یک دغدغهٔ اجتماعی تمام‌عیار» (ایگناسیو رامونت)، «چکیده‌ای از وضعیت بشر» (فرانسوا برون) و «عیان‌کنندهٔ همهٔ علایق» (کریستین برومبرژه) باشد. می‌تواند «مایهٔ مباهات متقلبان» (ادواردو گالیانو)، «ورزشی بی‌نظیر» (فیلیپ بائودیون) و «آیینی سکولار» (مانوئل وازکز مونتالبان) باشد. حتی کسانی هم هستند که تردید دارند آیا فوتبال «ورزش است یا مراسمی مذهبی.» (مارک اوژه) مارادونا در همهٔ این زمینه‌ها شاخص بود.

گی‌یرمو بلانکو می‌گوید: «یک‌بار در پرواز عقب هواپیما نشسته بودیم. همه‌چیز آرام بود تا این‌که بعد از مدتی ناگهان اوضاع متلاطم شد. هواپیما طوری تکان می‌خورد که انگار داشت متلاشی می‌شد. مسافرها سراسیمه شده بودند که یک نفر ایستاد و فریاد زد: "نگران نباشید، دوستان. هیچ اتفاقی برای ما نمی‌افته. خدا مسافر این هواپیماست." مسافرها سرشان را به سمت دیه‌گو چرخاندند و تشویقش کردند.» ناپل طوری دلباختهٔ مارادونا شده بود که ملوانانْ مجذوب بنیان‌گذار افسانه‌ای شهر، سیرن پارتنوپ، می‌شدند. جایگاه شبه‌الاهیِ مارادونا داشت به چیزی تبدیل می‌شد که سینیورینی از آن به «دلبستگی جدایی‌ناپذیر و خفه‌کننده" تعبیر می‌کند.

پنج دقیقه به پایان وقت معمول، رودی فولر یک پاس عمقی دقیق از لوتار ماتئوس دریافت کرد و وارد محوطهٔ جریمهٔ آرژانتین شد. روبرتو سنسینی فولر را تعقیب کرد اما در سمت اشتباه قرار گرفت و کمی عقب افتاد. سنسینی با تکلی بی‌دقت سعی کرد با پای راستش توپ را از جلوِ پای مهاجم بزند، و داور هم از بازی جا مانده بود و دید مناسبی نداشت. جاگیری اولیهٔ ضعیف سنسینی باعث شد دست‌وپای دو بازیکن در هم برود و هر دو نقش زمین شوند. آرژانتین، که چند دقیقه قبل ادعا می‌کرد باید صاحب ضربهٔ پنالتی شود، حالا مرتکب پنالتی شده بود. سال‌ها بعد، آندریاس برمه و لوتار ماتئوس در یک مصاحبه پذیرفتند که آن برخورد برای اعلام ضربهٔ پنالتی کافی نبوده.

آرژانتین در کاتن بول با روحیه‌ای ویران ۰ ـ ۲ مغلوبِ بلغارستان شد. در دور بعدی، رومانی در لس آنجلس آن‌ها را از دور بازی‌ها حذف کرد. اوت همان سال، فیفا سرانجام مجازات را اعلام کرد: پانزده ماه محرومیت از فوتبال برای مارادونا، چه در مسابقات داخلی و چه بین‌المللی، و بیست‌هزار فرانک سویس جریمهٔ نقدی؛ و مجازاتی مشابه برای دنیل چرینی. فدراسیون آرژانتین حق فرجام‌خواهی نداشت. افدرینی که دیه‌گو مصرف کرده بود امروزه دیگر جزء موارد دوپینگ به شمار نمی‌رود. هنوز هم گرفته نشدن تست دوپینگ در بازی‌های انتخابی مقابل استرالیا محل تردید است. شاید فیفا احساس می‌کرد حضور مارادونا در جام جهانی ضرورت دارد. بی‌شک گروندونا نیز برای عملی کردن آن چیزی کم نگذاشت.

فوتبال هم مانند هر ورزش دیگری به مردم آگاهی می‌بخشد و شخصیت‌شان را شکل می‌دهد، به همین علت ابزار مناسبی برای ترویج ارزش‌هاست. اگر فوتبال که در گوشه‌گوشهٔ جامعه نفوذ دارد به آدم‌ها یاد بدهد با دور زدن قانون به اهداف‌شان برسند و عدالت هم در این راه با آن‌ها هم‌دستی کند، و آن‌ها غیرقانونی به مقصود خود و به موفقیت، قدرت، شهرت و پول برسند، فساد جامعه را فرامی‌گیرد.

اقامت‌شان در لا هابانا برای هر دوی‌شان لذت‌بخش بود. کوپولا اقرار کرد: «طبق محاسباتم، فقط در کوبا با هفتصدتا زن بودم. هیچ کار دیگه‌ای نداشتم.» مارادونا هم از کوپولا کم نمی‌آورد. حاصل معاشقه‌هایش در کوبا چهار فرزند بود: خاویه‌لیتو، لو، یوهانا و هارولد از سه مادر متفاوت که مارادونا در ابتدا هیچ‌کدام‌شان را گردن نگرفت.