بریده‌هایی از کتاب مثنوی معنوی

داد حق عمری که هر روزی از آن کس نداند قیمتِ آن در جهان

جان ز پیدایی و نزدیکی‌ست گم چون شکم پر آب و لب خشکی چو خُم

ای بسا ظلمی که بینی در کسان خوی تو باشد در ایشان، ای فلان

آن یکی را روی او شد سوی دوست وآن یکی را روی او خود روی اوست

پوست باشد مغزِ بد را عیب‌پوش مغزِ نیکو را ز غیرت غیب‌پوش

باد در مردم هوا و آرزوست چون هوا بگْذاشتی پیغامِ هوست

مادرِ بت‌ها بتِ نفْسِ شماست زآن‌که آن بت مار و این بت اژدهاست

این طلب در ما هم از ایجادِ توست رَستن از بیداد، یارَب، دادِ توست

گفت: این از بهرِ تسکینِ غم است کز مصیبت بر نژادِ آدم است

دادِ خود از کس نیابم جز مگر زآن که او از من به من نزدیکتر

در شکارِ بیشهٔ جان باز باش همچو خورشیدِ جهان جانباز باش

چون یکی بشکست، هر دو شد ز چشم مرد احول گردد از مَیلان و خشم

چون یکی بشکست، هر دو شد ز چشم مرد احول گردد از مَیلان و خشم

ای بدیده خالِ بد بر روی عَم عکسِ خال توست آن، از عَم مَرَم!

عشق خواهد کاین سخن بیرون بوَد آینه غمّاز نبوَد، چون بوَد؟ آینه‌ت دانی چرا غمّاز نیست؟ زآن‌که زنگار از رُخَش ممتاز نیست

خشم و شهوت مرد را احول کند زاستقامت روح را مُبدَل کند

ما در این انبار گندم می‌کنیم گندمِ جمع آمده گم می‌کنیم می‌نیندیشیم آخر ما به هوش کاین خلل در گندم است از مکرِ موش موش تا انبارِ ما حفره زده‌ست وز فنش انبارِ ما ویران شده‌ست اوّل، ای جان، دفعِ شرِّ موش کن وآنگهان در جمعِ گندم جوش کن

فرّخ آن تُرکی که استیزه نهد اسبش اندر خندقِ آتش جهَد گرم گردانَد فَرَس را آنچنان که کند آهنگِ اوجِ آسمان