بریده‌هایی از کتاب رودین

«راستش را بخواهید فقط یک زن مرا آزرده است؛ گرچه خیلی خوش‌قلب بود، خیلی مهربان...» «این زن که بود؟» پیگاسوف صدایش را اندکی پایین آورد و گفت: «مادرم!» «مادرتان؟ چکار کرده که شما را آزرده است؟» «مرا به دنیا آورده است...»

هیچ‌چیز بدتر و بیزارکننده‌تر از این نیست که خوشبختی دیر به دست آدم بیاید. این خوشبختی نمی‌تواند شما را راضی کند، ولی از یک حق محرومتان می‌کند، از گرانبهاترین حق که همان دشنام‌دادن و نفرین‌کردن تقدیر است. بله خانم، خوشبختی دیررس بسیار تلخ و بیزارکننده است.

مردم طبقات بالا وقتی به کسی احتیاج نداشته باشند نه‌تنها ترکش می‌کنند، بلکه اصلا دورش می‌اندازند؛ مثل دستکش بعد از رقص، مثل کاغذ شکلات و مثل بلیت لاتاری که برنده نشده باشد.

«من قاصدک به دنیا آمده‌ام، نمی‌توانم یک جا بمانم.»

داریا گفت: «پیگاسوف، می‌دانید چیست؟ بغض و کینهٔ شما نسبت به زن‌ها بی‌علت نیست! حتماً یکی از آن‌ها شما را...» پیگاسوف حرف او را برید: «می‌خواهید بگویید مرا آزرده است؟» داریا اندکی خجل شد، ازدواجی را که موجب بدبختی پیگاسوف شده بود به یاد آورد... فقط سرش را تکان داد. «راستش را بخواهید فقط یک زن مرا آزرده است؛ گرچه خیلی خوش‌قلب بود، خیلی مهربان...» «این زن که بود؟» پیگاسوف صدایش را اندکی پایین آورد و گفت: «مادرم!» «مادرتان؟ چکار کرده که شما را آزرده است؟» «مرا به دنیا آورده است...»

رودین با تلخ‌خند محزونی گفت: «من قاصدک به دنیا آمده‌ام، نمی‌توانم یک جا بمانم.»

«می‌دانید وقتی دن کیشوت از کاخ دوشس بیرون می‌آمد به نوکرش چه گفت؟ گفت: "دوست عزیزم، سانچو، آزادی یکی از گرانبهاترین فضایل انسانی است. خوشا به حال کسی که خداوند لقمه‌نانی به او داده است که مجبور نیست به خاطر آن مدیون دیگران باشد."

پادشاهی با سپاهیان خود در دخمه‌ای تاریک و دراز گرد آتش نشسته بودند. شبی زمستانی بود. پرندهٔ کوچکی ناگهان از دریچه‌ای وارد شد و از دریچهٔ دیگری بیرون رفت. پادشاه گفت حکایت این پرنده حکایت انسان در دنیاست؛ از ظلمت آمده و به ظلمت هم پرواز می‌کند و در این میان مدت کمی در گرما و روشنایی می‌ماند... پیرترین سپاهی گفت: "سلطان، پرنده در ظلمت هم گم نمی‌شود و آشیانهٔ خود را پیدا می‌کند..." درست است که زندگی ما زودگذر و ناچیز است، ولی تمام کارهای بزرگ به دست مردم و در همین زندگی گذرا صورت می‌گیرد.

پی‌بردن به این‌که انسان آلتی در دست نیروهای آسمانی است باید جایگزین تمام شادی‌های دیگر انسان شود، زیرا آدمی زندگی و آشیانهٔ خود را در خود مرگ می‌یابد...»

پادشاهی با سپاهیان خود در دخمه‌ای تاریک و دراز گرد آتش نشسته بودند. شبی زمستانی بود. پرندهٔ کوچکی ناگهان از دریچه‌ای وارد شد و از دریچهٔ دیگری بیرون رفت. پادشاه گفت حکایت این پرنده حکایت انسان در دنیاست؛ از ظلمت آمده و به ظلمت هم پرواز می‌کند و در این میان مدت کمی در گرما و روشنایی می‌ماند... پیرترین سپاهی گفت: "سلطان، پرنده در ظلمت هم گم نمی‌شود و آشیانهٔ خود را پیدا می‌کند..." درست است که زندگی ما زودگذر و ناچیز است، ولی تمام کارهای بزرگ به دست مردم و در همین زندگی گذرا صورت می‌گیرد. پی‌بردن به این‌که انسان آلتی در دست نیروهای آسمانی است باید جایگزین تمام شادی‌های دیگر انسان شود، زیرا آدمی زندگی و آشیانهٔ خود را در خود مرگ می‌یابد...»

زبانش دشمن اوست... ولی خوب، درعین حال در خدمت او هم هست

هر ضربه‌ای هم که بر انسان وارد شود، همان روز یا حداکثر روز بعد ــ ببخشید از این جسارت کلام ــ آدم غذایش را می‌خورد و همین هم اولین مایهٔ تسکین برای اوست...

کسی که با احساسش زیسته است از شبح روزهایی که بازنمی‌گردند به اضطراب می‌افتد و دیگر هیچ‌چیز شیفته‌اش نمی‌کند. بار خاطرات و پشیمانی می‌آزاردش.

عقیدهٔ من، همهٔ این چیزهایی که بحث‌های کلی، فرضیه، سیستم... نامیده می‌شوند ــ مرا ببخشید که شهرستانی‌ام و حقایق را صریح توی چشم می‌گویم ــ به هیچ دردی نمی‌خورند. تمام این‌ها فضل‌فروشی و فقط برای تحمیق مردم است. آقایان، صاف و پوست‌کنده حقایق را به ما بگویید و بقیه‌اش مال خودتان.

او صفات خوبی هم دارد که در دیگران به‌ندرت دیده می‌شود. شور و حرارت دارد. باور کنید برای آدم خونسردی مثل من این خصوصیت او بیش از همه ارزش دارد. همهٔ ما فوق‌العاده و به طور غیرقابل تحملی حسابگر، بی‌اعتنا و بی‌حال شده‌ایم؛ خواب‌رفته و یخ‌زده‌ایم. اگر کسی برای لحظه‌ای هم شده ما را تکان بدهد و گرم کند، باید از او سپاسگزار باشیم!

روسیه بدون هریک از ما هم ممکن است باشد، ولی هیچ‌یک از ما بدون آن نمی‌توانیم باشیم. وای بر کسی که جز این فکر می‌کند و دوچندان وای بر کسی که حقیقتاً بدون آن زندگی می‌کند! جهان‌وطنی حرف پوچی است، شخص بی‌وطن صفر است، پایین‌تر از صفر. خارج از چارچوب ملیت هیچ چیز وجود ندارد؛ نه هنر، نه حقیقت و نه زندگی. بدون قالب حتی صورت ایده‌آلی هم وجود ندارد. فقط صورت‌های پست بدون قالب هم می‌توانند باشند.

وطن بدون هریک از ما هم ممکن است باشد، ولی هیچ‌یک از ما بدون آن نمی‌توانیم باشیم.

وطن بدون هریک از ما هم ممکن است باشد، ولی هیچ‌یک از ما بدون آن نمی‌توانیم باشیم. وای بر کسی که جز این فکر می‌کند و دوچندان وای بر کسی که حقیقتاً بدون آن زندگی می‌کند! جهان‌وطنی حرف پوچی است، شخص بی‌وطن صفر است، پایین‌تر از صفر. خارج از چارچوب ملیت هیچ‌چیز وجود ندارد؛ نه هنر، نه حقیقت و نه زندگی.

راست گفته‌اند که هیچ‌چیز دردناک‌تر از این نیست که آدم تازه بفهمد چه حماقتی مرتکب شده است. پشیمانی رودین را عذاب م

مردم طبقات بالا وقتی به کسی احتیاج نداشته باشند نه‌تنها ترکش می‌کنند، بلکه اصلا دورش می‌اندازند؛ مثل دستکش بعد از رقص، مثل کاغذ شکلات و مثل بلیت لاتاری که برنده نشده باشد.

عزت نفس مثل اهرم ارشمیدس است که با آن می‌توان دنیا را از جایش تکان داد، ولی درعین حال تنها آن کسی لایق نام انسان است که عزت نفس خود را مهار کند؛ همان‌طوری که راکب بر مرکوب خود غلبه دارد.

کدام روح شریف و نجیبی است که میل به تحقیر خود را نچشیده باشد؟

کسی که با احساسش زیسته است از شبح روزهایی که بازنمی‌گردند به اضطراب می‌افتد و دیگر هیچ‌چیز شیفته‌اش نمی‌کند. بار خاطرات و پشیمانی می‌آزاردش.

هیچ‌چیز بدتر و بیزارکننده‌تر از این نیست که خوشبختی دیر به دست آدم بیاید. این خوشبختی نمی‌تواند شما را راضی کند، ولی از یک حق محرومتان می‌کند، از گرانبهاترین حق که همان دشنام‌دادن و نفرین‌کردن تقدیر است.

زن‌ها سر سه تا کلاف را به دست دارند و تا بیدار هستند آن‌ها را ول نمی‌کنند.» «این سه تا کلاف کدام است؟» «غیبت، طعنه و سرزنش.»

«فکر می‌کنم سه طبقهٔ خودپرست در عالم وجود دارند: خودپرست‌هایی که خودشان زندگی می‌کنند و نمی‌گذارند دیگران زندگی کنند؛ خودپرست‌هایی که خودشان زندگی نمی‌کنند، ولی می‌گذارند دیگران زندگی کنند؛ و بالاخره خودپرست‌هایی که نه خودشان زندگی می‌کنند و نه می‌گذارند دیگران زندگی کنند. قسمت اعظم زن‌ها جزو این دستهٔ سوم‌اند.»

مردم طبقات بالا وقتی به کسی احتیاج نداشته باشند نه‌تنها ترکش می‌کنند، بلکه اصلا دورش می‌اندازند؛ مثل دستکش بعد از رقص، مثل کاغذ شکلات و مثل بلیت لاتاری که برنده نشده باشد.

«می‌دانید وقتی دن کیشوت از کاخ دوشس بیرون می‌آمد به نوکرش چه گفت؟ گفت: "دوست عزیزم، سانچو، آزادی یکی از گرانبهاترین فضایل انسانی است. خوشا به حال کسی که خداوند لقمه‌نانی به او داده است که مجبور نیست به خاطر آن مدیون دیگران باشد."

فرمانروایی صرف بر عقل آدم‌ها بی‌دوام و بیهوده است.

شما هنوز جوانید. سعی کنید تا آخر عمرتان هم به ندای قلبی خود جواب مثبت بدهید. نه از عقل خود و نه از عقل دیگران هرگز تبعیت نکنید. باور کنید هرچه حلقه‌ای که زندگی در آن جریان دارد ساده‌تر و تنگ‌تر باشد بهتر است. موضوع این نیست که انسان در زندگی مدام در جست‌وجوی جنبه‌های تازه باشد، بلکه همهٔ تغییرات زندگی باید به‌موقع انجام شود. "خوشا به حال کسی که در جوانی جوانی کرده است..."