بریده‌هایی از کتاب تاریخ ایران باستان یا تاریخ مفصّل ایران (جلد ۱)

دیگر چیزی نمانده این دولت ظالم سرنگون گردد.

این را بدانید که بهترین پاسبان انسان خود خودش است. نیکویی ما مستحفظ حقیقی ماست و کسی که پرهیزکاری با او همقدم نباشد، درهیچ کار بهره‌مند نیست. عقیده خود را خلاصه می‌کنم: باید پرهیزکار بود، باید به تقوا عمل کرد. چیزی که می‌گویم، تازگی ندارد. چنان که هم‌تیم‌ها در پارس در اطراف بناهای دولتی زندگانی می‌کنند، این‌جا هم همان زندگانی را باید دارا باشیم، شما نگهبان من خواهید بود، تا بدانید که من وظایف خود را انجام می‌دهم یا نه، من هم بیدار اعمال شما هستم و اگر یافتم که کسی کارهای خوب کرده، به آن کس پاداش می‌دهم. من خواهانم که اولاد ما هم دارای این نوع تربیت باشند. وقتی که ما خواستیم سرمشق‌های خوب به اولاد خود بدهیم، خودمان هم بهتر خواهیم شد و اولاد ما، بر فرض این که بخواهند بدخواه باشند، چون چیزهای بد نمی‌بینند و نمی‌شنوند، بالطبع نیکوکار خواهند بود».

خدایان همه را به اندوختن مال حریص کرده‌اند، من هم بر دیگران از این حیث امتیازی ندارم و به مال حریصم، ولی تفاوتی که بین من و آن‌ها هست، این است که وقتی دارایی آن‌ها بیش از آن است که لازم دارند، زیر خاک می‌کنند یا می‌گذارند زنگ می‌زند و یا برای شمردن، اندازه گرفتن، کشیدن، نقل و تماشا کردن آن در رنج‌اند و حال آن که با تمامی این پول‌ها که در صندوق‌های آن‌هاست، می‌خورند به قدری که معده آن‌ها جا می‌دهد، اگر غیر از این بود بایستی بترکند. می‌پوشند به قدری که بتوانند حمل کنند والا خفه می‌شدند. پس زیادی ثروت آن‌ها برای آنان رنج و تعب است. من همیشه طالب ثروت‌های تازه هستم، ولی همین که ثروتی یافتم، پس از وضع آن‌چه که برای خود لازم دارم، باقی را برای حوایج دوستان می‌دهم، بدین ترتیب من دوستانی ذخیره می‌کنم خیرخواه و به وسیله آن‌ها چیزهایی می‌یابم که نه می‌پوسد، نه زیادتی آن باعث رنج و تعب است.

پی‌تی گفت: «اگر پادشاه لیدیه با کوروش جنگ کند، دولت بزرگی را منهدم خواهد کرد

نژاد زردپوست این نژاد را بعضی محققین نژاد مغول نیز می‌نامند. موافق عقیده اکثر علمای فن، زردپوست‌ها به سه قسمت بزرگ تقسیم شده‌اند: ۱ـ چین و تبت. ۲ـ مغول و منچو. ۳ـ ترک و تاتار. بیش‌تر این مردمان در آسیای شرقی، سیبریا و آسیای وسطی سکنی دارند. شعبه‌هایی هم از آن‌ها مانند بعضی سکنه قفقازیه و نیز تاتارهای قریم، ترک‌ها، مجارها، فین‌ها و غیره در اروپا مأوا گزیده‌اند.

از جمله نسخه‌ای است از عهدی که پادشاه هیت‌ها «خات‌توشی‌لِمْ» با رامزِسْ دوّم فرعون مصر بسته. نسخه دیگر این عهدنامه را در مصر به خط مصری قدیم قبلاً یافته بودند. این سند حاکی از اتحادی است که دولتین پس از جنگ‌های متمادی در سر سوریه کرده‌اند، یعنی چون مصر دیده که از عهده حریف پر زور خود بر نمی‌آید، از در دوستی در آمده و عهد اتحادی با او بسته. مقدمه عهدنامه نشان می‌دهد که زبان دیپلوماسی هزاران سال پیش هم تقریبا مانند زبان دیپلوماسی کنونی بوده: طرفین نهایت حسن نیت را نسبت به یکدیگر دارند و برای ابراز صمیمیت و تشیید مبانی آن این عهد را می‌بندند. در این معاهده به عهدنامه‌های پیشین که دولتین در زمان پادشاهان سابق بسته‌اند اشاره شده. از نسخه مصری این سند معلوم است که چند دفعه متن آن را نوشته، ترجمه و اصلاح کرده‌اند و به هر دو نسخه متن بابلی علاوه شده. این نکته می‌رساند که زبان بابلی در آن زمان یک نوع زبان بین‌المللی به شمار می‌رفته.

جهت کم شدن رطوبت فلات ایران باید از این‌جا باشد، که درعهد قدیم این فلات جنگل‌های زیاد داشته و در ازمنه بعد، به خصوص در دوره اغتشاشات داخلی و تسلط اجانب، جنگل‌ها را برانداخته‌اند. بنابراین اگر بخواهیم از خشکی فوق‌العاده که ایران را در آتیه تهدید می‌کند، جلوگیری کنیم باید باقیمانده جنگل‌ها را محفوظ داریم، یعنی باید از جنگل چنان استفاده کنیم که اصل آن از میان نرود.

جهت کم شدن رطوبت فلات ایران باید از این‌جا باشد، که درعهد قدیم این فلات جنگل‌های زیاد داشته و در ازمنه بعد، به خصوص در دوره اغتشاشات داخلی و تسلط اجانب، جنگل‌ها را برانداخته‌اند. بنابراین اگر بخواهیم از خشکی فوق‌العاده که ایران را در آتیه تهدید می‌کند، جلوگیری کنیم باید باقیمانده جنگل‌ها را محفوظ داریم، یعنی باید از جنگل چنان استفاده کنیم که اصل آن از میان نرود.

محققین عقیده دارند که بشر ابتدایی جز با فریاد و اشاره نمی‌توانسته به نحو دیگر مطلب خود را بیان کند. بعد که ترقی کرده زبانش دارای لغاتی گشته و این لغات هم غالبا عبارت از اسما و ادوات ندا بوده. در این مرحله انسان برای ایجاد لغات از صداهای طبیعی تقلید می‌کرده چنان که هنوز هم آثاریدر زبان‌های ملل کنونی از این تقلید باقی است. معلوم است که هر قدر انسان ترقی کرده زبانش هم دارای لغات بیش‌تری گردیده.

مرد واقعی آن است که هنگام گرفتن تصمیم ترسو باشد و تمام اتفاقات را در ترازوی عقل بکشد، ولی در حین اجرا دلیر

اگر شاهی خوب باشد، قوانین کاملاً اجرا می‌شود، والا در اجرای آن مسامحه می‌کنند.

به واسطه این کارها مملکت بابل از حیث آبادی، زیادی سکنه و حاصلخیزی زمین چشم سیاحان خارجی را مانند یونانی‌ها و رومی‌ها خیره می‌کرد و آن را بهشت عدن می‌خواندند.

چنین است نیز اراضی بابل که از لای‌های فرات ترکیب یافته. (در ازمنه قدیم فرات، دجله و کرخه هر یک جداگانه به خلیج «نَرْمَرَتوم» می‌ریختند).

از این جهت است که محققین تاریخ مشرق کهن را به سه قسمت تقسیم می‌کنند: ۱ـ مشرق قدیم. ۲ـ مشرق مسیحی. ۳ـ مشرق اسلامی.

نژاد زردپوست این نژاد را بعضی محققین نژاد مغول نیز می‌نامند. موافق عقیده اکثر علمای فن، زردپوست‌ها به سه قسمت بزرگ تقسیم شده‌اند: ۱ـ چین و تبت. ۲ـ مغول و منچو. ۳ـ ترک و تاتار. بیش‌تر این مردمان در آسیای شرقی، سیبریا و آسیای وسطی سکنی دارند. شعبه‌هایی هم از آن‌ها مانند بعضی سکنه قفقازیه و نیز تاتارهای قریم، ترک‌ها، مجارها، فین‌ها و غیره در اروپا مأوا گزیده‌اند.

وقتی که آریان‌ها به فلات ایران آمده‌اند، در این‌جا مردمانی یافته‌اند که زشت و از حیث نژاد، عادات، اخلاق و مذهب از آن‌ها پست‌تر بوده‌اند

مادی‌ها مردمانی بودند آریانی نژاد، که در ابتدای قرن هفتم یا آخر قرن هشتم ق.م دولت ماد را تأسیس کردند.

روزی خواهد آمد (شاید در آتیه نزدیک ) که ایرانیان دوره‌های بعد به مراتب بهتر از نیاکانشان تاریخ قدیم وطنشان را خواهند دانست.

خط هم مانند زبان به عقیده اهل فن به مرور دهور پدید آمده و خردخرد ترقی کرده تا بدین مرحله رسیده. معلوم است که تمام ملل یا اقوام در ایجاد و ترقی خط شرکت نداشته‌اند، زیرا بسیاری از اقوام خط را از قومی دیگر اقتباس کرده‌اند.

بنی‌سام که یکی از شاخه‌های بزرگ سفید پوست‌اند اکثرا در عربستان و بین‌النهرین و شامات و افریقای شمالی و شمال شرقی سکنی دارند.