بریده‌هایی از کتاب دیوان رهی معیری

باید خریدارم شوی، تا من خریدارت شوم وزجان و دل یارم شوی، تا عاشق‌زارت شوم من نیستم چون دیگران، بازیچه‌ی بازیگران اول به دام آرم ترا، و آنگه گرفتارت شوم

کیم من؟ آرزو گُم کرده‌ای تنها و سرگردان نه آرامی، نه امیدی، نه همدردی، نه همراهی گَهی افتان و خیزان، چون غباری در بیابانی گَهی خاموش و حیران، چون نگاهی بر نظرگاهی

آیینه صبح داریم دلی، صاف‌تر از سینه‌ی صبح در پاکی و روشنی، چو آیینه‌ی صبح پیکار حسود با من امروزی نیست خفاش بود دشمن دیرینه‌ی صبح ۱۳۴۱

سوزد مرا سازد مرا، در آتش اندازد مرا وز من رها سازد مرا، بیگانه از خویشم کند

یا درد و غمی که داده‌ای، بازش گیر یا جان و دلی که برده‌ای، بازم ده

کیم من، دردمندی، ناتوانی اسیری، خسته‌ای، افسرده جانی

کیم من؟ آرزو گُم کرده‌ای تنها و سرگردان نه آرامی، نه امیدی، نه همدردی، نه همراهی

با دل روشن، در این ظلمت سرا افتاده‌ام نور مهتابم، که در ویرانه‌ها افتاده‌ام

در میان آشنایانم، ولی بیگانه‌ام

امروز می‌خوری غم فردا و همچنان فردا به خاطرت، غم فردای دیگر است

از آتش سودایت، دارم من و دارد دل داغی که نمی‌بینی، دردی که نمی‌دانی

ساقی بده پیمانه‌ای، زآن می‌که بی‌خویشم کند بر حسنِ شورانگیز تو، عاشق‌تر از پیشم کند زان می‌که در شب‌های غم، بارد فروغ صبحدم غافل کند از بیش و کم، فارغ ز تشویشم کند

تارو پود هَستیم بر باد رفت، اما نرفت عاشقی‌ها از دلم، دیوانگی‌ها از سرم

اشک لرزان، کی‌تواند خویشتن‌داری کند؟

تارو پود هَستیم بر باد رفت، اما نرفت عاشقی‌ها از دلم، دیوانگی‌ها از سرم

با گریه سرشتند تو گویی گل ما را

من جلوه‌ی شباب ندیدم به عمر خویش از دیگران حدیث جوانی شنیده‌ام

چون زلف توام جانا، در عین پریشانی چون باد سحرگاهم، در بی‌سر و سامانی

چون شمع نیمه جان، به هوای تو سوختیم با گریه ساختیم و به پای تو سوختیم اشکی که ریختیم، به یاد تو ریختیم عمری که سوختیم، برای تو سوختیم پروانه سوخت یک‌شب و آسود جان او ما عمرها، ز داغ جفای تو سوختیم دیشب که یار، انجمن افروز غیر بود ای شمع، تا سپیده به جای تو سوختیم کوتاه کن حکایت شب‌های غم، رهی کز برق آه و سوز نوای تو سوختیم

ای شده نالان زغم و رنج خویش چند نداری خبر از گنج خویش؟ گنج تو باشد، دل آگاه تو گوهر تو، اشک سحرگاه تو مایه‌ی امید، مدان غیر را کعبه‌ی حاجات، مخوان دیر را غیر ز دلخواه تو، آگاه نیست ز آنکه دلی را به دلی راه نیست خواهش مرهم، ز دل ریش کن هرچه طلب می‌کنی از خویش کن مهرماه ۱۳۲۸