بریده‌هایی از کتاب رهایی از گناه

وقتی مالمان را به فقیر می‌دهیم، در واقع به او می‌گوییم: من که نمی‌توانم این بار را با خودم تا قیامت بیاورم، اما تو می‌توانی، این بار را برای من بیاور! هیچ‌کسی نمی‌تواند اموال خودش را با خودش تا قیامت بیاورد، مگر اینکه آن را به دیگری بسپرد تا برایش بیاورد. ادبیات دین ما این‌گونه است.

امام باقر (ع) می‌فرماید: «خدا از بندگانش دو انتظار بیشتر ندارد؛ یکی اینکه وقتی نعمت به آنها داد، به این نعمت اقرار کنند (یعنی بفهمند که این نعمات به‌نفع آنهاست)، دیگر اینکه وقتی گناه کردند، به گناه خود اقرار کنند (یعنی بفهمند که گناه به ضرر آنهاست).» همین دوتا بس است! خدا انتظار دیگری از بندگانش ندارد.

خدا می‌فرماید: اگر زندگی‌کردن در این جهان منظم و پیچیده برایت سخت است، بیا با من زندگی کن! من خودم دستت را می‌گیرم، از تو حمایت می‌کنم و سختی‌ها و مشکلات را برطرف می‌کنم.

طبق روایات، قوّت مؤمن از نیّت اوست. نیّت انسان وقتی قوی شد، می‌تواند از بدنش، چندین برابر کار بکشد.

در جامعهٔ ما بسیاری فکر می‌کنند وقتی گناهی مرتکب می‌شوند، خدا را از خودشان ناراحت کرده‌اند و توجه ندارند به اینکه در واقع به خودشان ضربه زده‌اند. لذا وقتی توبه می‌کنند، فقط می‌خواهند خدا را راضی کنند که دیگر ناراحت نباشد؛ همین!

برای اینکه انسان به اصل دین‌داری یعنی «ترک گناه» متقاعد شود، باید مراحلی را طی کند تا باورش به ضرورت ترک گناه افزایش یابد، ترک گناه برایش راحت شود و حتی مراقبت‌کردن دائم برای ترک گناه برایش لذت‌بخش شود، تاجایی‌که سرگرمی زندگی‌اش، مراقبت‌کردن برای ترک گناه باشد که نام این مراقبت از گناه، «تقوا» است.

وقتی من به خودم لطمه می‌زنم، خدا ناراحت می‌شود.

یکی از موانع جذب همهٔ جوانان به دین، و همچنین یکی از موانع رشد دیندران، ذهنیت و برداشت ناقص و بعضاً نادرستی است که از دین و مفاهیم اصلی آن دارند. یکی از مهم‌ترین مفاهیمی که ذهنیت نادرست نسبت به آن در جامعهٔ ما فراگیر است، مفهوم گناه و توبه است.

باید عمیقاً متقاعد شویم به اینکه گناه به ضرر ما است و خدا بسیار لطف کرده است که به ما دستور دوری از آن را داده است، برای دورکردن از آن ما را به جهنم تهدید کرده و بهشت را قرار داده است، و اثر بعضی از اعمال و گناهان ما را فوری به ما نشان نداده تا ما را به یک انسان عمیق و دقیق تبدیل کند؛ انسانی که عمیقاً دین را بفهمد تا عمیقاً به آن عشق بورزد!

وقتی ما گناهی انجام می‌دهیم، به‌طور طبیعی باید اثر آن را ببینیم، اما وقتی توبه می‌کنیم، خداوند جلوی اثرِ این گناه را می‌گیرد، در واقع خداوند جلوی نظم عالم را می‌گیرد، اما طوری جلوی این نظم را می‌گیرد که بی‌نظمی در عالم پدید نیاید. در واقع اینجا معجزه اتفاق می‌افتد. پذیرش توبه یعنی خداوند جلوی ضررِ ناشی از گناه ما را می‌گیرد؛ ضرری که بر اساس نظمِ عالم، باید به ما می‌رسید.

همچنین پیامبر اکرم (ص) می‌فرماید: «کسی که شراب‌خوردن را -نه به‌خاطر خدا- بلکه به‌خاطر غیر خدا ترک کند (به هر دلیلی؛ مثل اینکه ضررش را فهمیده و می‌داند برایش مضر است) خدا از شراب بهشتی به او می‌نوشاند، چون خودش را حفظ کرده است و خدا هم برای اینکه انسان خودش را از ضررها حفظ کرده است از او تشکر می‌کند.»

اساساً خاصیت دین همین است که در آن «مسابقه به‌سوی خوبی‌ها» وجود دارد.

این خیانت است که ما به فرزندانمان نیاموزیم که زندگی دنیا پر از محدودیت‌ها، شکست‌ها، سوءتفاهم‌ها و زمین خوردن‌ها است!

ما همه سعی می‌کنیم مرگ را فراموش کنیم، وگرنه خود مرگ، تلنگر مهمی برای جاودانگی‌طلبی انسان است.

خداوند انسان را برای رسیدن به اوج لذت آفریده است که در عبودیت و تقرب الی الله به دست می‌آید و هرگونه حرکتی که انسان را از مسیر عبودیت و تقرب الی الله منحرف کند معصیت محسوب می‌شود.

با پناه‌بردن به آغوش خدا همهٔ مشکلات قابل حل است؛ تعجب ندارد که ابوعلی‌سینا وقتی مشکلی در مسائل علمی پیدا می‌کرد به مسجد می‌رفت و نماز می‌خواند تا بتواند مسئله را حل کند.

باید برای ما جا بیفتد که در این جهان، نمی‌توان هر رفتاری را انجام داد؛ این عالم، حساب‌وکتاب دارد و ما نیز وقتی در این عالم قرار گرفته‌ایم، طبیعتاً باید رفتارمان دارای حساب‌وکتاب باشد، چون عکس‌العمل‌های رفتار ما به خودمان برمی‌گردد.

خداوند متعال به موسی (ع) فرمود: مرا در دلِ مردم، محبوب کن! موسی (ع) گفت: خدایا من چگونه تو را بین مردم محبوب کنم؟ چه کنم که مخلوقاتت عاشق تو شوند؟ خداوند فرمود: نعمت‌های مرا به آنها یادآوری کن تا مرا دوست بدارند.

دین برنامه‌ای است که ابتدائاً بر اساس منافع انسان طراحی شده است؛ منافع دنیوی و اخروی.

حقیقت ایمان کسی تکمیل نمی‌شود و کسی به حقیقت ایمان نمی‌رسد مگر اینکه سه‌ویژگی داشته باشد؛ اول اینکه فهم عمیق از دین داشته باشد (یعنی این کار، یک‌سومِ رسیدن به کمال ایمان است)؛ دوم برنامه‌ریزی درست در معیشتش داشته باشد، و سوم اینکه در سختی‌ها و مصیبت صبر داشته باشد.

انسان منظم چندین برابر از لذت‌های دنیایی، بهره می‌برد.

کسی فکر نکند که بزرگ شده و نیازی به خدا ندارد؛ ما خیلی کوچک‌تر از آن هستیم که بخواهیم از خدا مستقل شویم. یک لحظه هم نمی‌توانیم از خدا فاصله بگیریم؛ پس باید دائماً به خدا پناه ببریم.

وقتی جهان انسان بزرگ شد، کم‌کم پدیده‌ای به نام «گناه» برایش مهم می‌شود. وقتی لباس کسی خیلی تمیز باشد، یک لکهٔ کوچک نیز خودش را نشان می‌دهد.

وقتی ما گناهی انجام می‌دهیم، به‌طور طبیعی باید اثر آن را ببینیم، اما وقتی توبه می‌کنیم، خداوند جلوی اثرِ این گناه را می‌گیرد، در واقع خداوند جلوی نظم عالم را می‌گیرد، اما طوری جلوی این نظم را می‌گیرد که بی‌نظمی در عالم پدید نیاید. در واقع اینجا معجزه اتفاق می‌افتد. پذیرش توبه یعنی خداوند جلوی ضررِ ناشی از گناه ما را می‌گیرد؛ ضرری که بر اساس نظمِ عالم، باید به ما می‌رسید.

دین نه تلخ است، نه سخت؛ به‌گونه‌ای که فقط گروه یا تیپ‌های خاصی سراغ آن بروند؛ دین عمیق است و وقتی عمق دین را بفهمیم، دین‌داری برایمان آسان خواهد شد.

اگر از ولیّ خدا اطاعت نکنی، از دشمن خدا اطاعت خواهی کرد.

محور فهم عمیق از دین «متقاعدشدن برای گناه‌نکردن» است. جالب اینجاست که اکثر آیات قرآن کریم در ضمن فواید و کارکردهای متعددی که دارند، همین کار را می‌کنند؛

برای دین‌دارشدن نباید خودمان را فراموش کنیم و یا منافع خودمان را در نظر نگیریم. آن هم نه یک منفعت‌طلبی ناقص و ضعیف، بلکه یک منفعت‌طلبی همه‌جانبه و شدید. وگرنه اگر کسی زیاد و همه‌جانبه منفعت‌طلب نباشد، ممکن است به سادگی برای دینداری متقاعد نشود.

امام صادق (ع) می‌فرماید: «تنبلی آن‌قدر در وجود انسان‌ها قوی است که اگر به‌خاطر گرسنگی مجبور به رفتن به‌دنبال غذا نمی‌شد، آن‌قدر سراغ غذا نمی‌رفت تا هلاک می‌شد!»

کسی که اهل برنامه نباشد، گُتره‌ای و بدون حساب‌وکتاب زندگی می‌کند.