بریده‌هایی از کتاب اضطراب جایگاه اجتماعی

«به حال خود رها شدن در جامعه و نادیده گرفته شدن از سوی اعضای آن, اگر در عمل چنین اتفاقی شدنی باشد، ظالمانه‌ترین مجازات است. وقتی با ورودمان کسی سرش را به سویمان برنگرداند، وقتی حرف می‌زنیم پاسخمان را ندهد، یا برای کاری که می‌کنیم اهمیتی قایل نباشد، وقتی همه تظاهر به ندیدنمان کنند، و طوری برخورد کنند که انگار وجود نداریم، چندی نمی‌گذرد که نوعی خشم و درماندگی عاجزانه در ما انباشته می‌شود که بی‌رحمانه‌ترین شکنجه‌های جسمی در مقابل آن تسکین‌بخش به نظر می‌رسند.»

«اذهان مردم برای شادی‌های واقعی زندگی جایگاهی بس حقیر است.»

به نظر می‌رسد زندگی فرایندی است از جایگزینی اضطرابی با اضطراب دیگر و جانشینی خواسته‌ای با خواسته دیگر

ثروت امری مطلق نیست. ثروت به خواسته‌های ما بستگی دارد. هر بار چیزی را جستجو کنیم که توان به دست آوردنش را نداریم، امکاناتمان هر قدر هم زیاد باشد، فقیرتر می‌شویم.

اضطرابْ ملازمِ آرزوهای دنیای معاصر است

وابستگی جایگاه اجتماعی به بخت و اقبال خودبه‌خود هراس‌انگیز است. ولی هولناک‌تر از آن زندگی در دنیایی چنان آکنده از اصول کنترل عقلانی است که اساساً «بداقبالی» به عنوان توجیهی معتبر برای شکست نادیده گرفته شود.

تراژدی ما را به سمت حقیقتی تحمل‌ناپذیر سوق می‌دهد: این‌که می‌توان ردپای هر کار احمقانه‌ای را که انسان‌ها در سراسر تاریخ انجام داده‌اند در جنبه‌هایی از طبیعت انسان یافت

طنزپردازان ماهر غالباً بر نقاط آسیب‌پذیری انگشت می‌گذارند که به طور مستقیم قادر به مطرح کردنشان نیستیم؛ آن‌ها رابطه دور از ذهن ما با آزاردهنده‌ترین ابعاد وجودمان را روشن می‌سازند. هرچه دغدغه خصوصی‌تر و شدیدتر، احتمال خنده بیشتر: خنده‌ای که نشانه قدردانی از مهارتی است که به مسائلی که حتی قادر به اشاره کردن به آن‌ها نبودیم سیخونک زده است.

هر قدر هم از نظر خودمان دارای ذهنی مستقل باشیم، به طرز خطرناکی در تشخیص نیازهایمان ضعیفیم. روحمان به‌ندرت آنچه را باید برای خوشبختی از آن برخوردار باشیم در گوشمان زمزمه می‌کند، و اگر فرمانی به ذهن می‌دهد آن‌قدر گنگ است که یا آن را اشتباه می‌فهمیم یا احساس می‌کنیم مغایر نیازهای ماست.

جایگاه اجتماعی والا از نظر بسیاری از بهترین نعمت‌های زمینی است (هرچند انگشت‌شمارند کسانی که این مطلب را به‌صراحت تصدیق کنند).

تنها عامل افاده‌ای بودن ترس است.

تنها عامل افاده‌ای بودن ترس است. کسانی که از جایگاه اجتماعی خود مطمئن‌اند هرگز دیگران را تحقیر نمی‌کنند. پشت تکبر ترس نهفته است.

دشوار می‌توان مانند افاده‌ای‌ها رفتار نکرد، چون این عارضه‌ای جمعی است.

کسانی هستند که دستاوردهای عظیم زندگی‌شان کمترین عذابی در ما ایجاد نمی‌کند، و کسانی که کمترین خوشبختی‌شان به شکنجه‌ای مداوم برای زندگی‌مان تبدیل می‌شود.

هیچ موفقیتی تحمل‌ناپذیرتر از موفقیت دوستان نزدیکمان نیست.

هرچه تعداد کسانی که با خود همتراز می‌دانیم و خود را با آن‌ها مقایسه می‌کنیم بیشتر باشد، افراد بیشتری برای حسادت کردن داریم.

عصر مدرن هم با توجه به بدبینی‌اش چندان آزادی‌خواه ــ یا مهربان ــ نبوده است.

هر بار که از داشته‌هایمان احساس رضایت کنیم، هر قدر هم دارایی کمی داشته باشیم، جزو ثروتمندان به شمار می‌رویم.

به اعتقاد روسو دو راه برای ثروتمندتر کردن مردم وجود دارد: دادن پول بیشتر به آن‌ها یا مهار کردن خواسته‌هایشان.

اسمیت نوشته است در جوامعی که فرصت‌های کافی برای تجارت و توسعه صنعت در اختیار ثروتمندان قرار داده می‌شود، «چنان از هر چیزی به‌وفور تولید می‌شود که هم موجبات رضایت ستمگران و کاهلان فراهم می‌شود و هم خواسته‌های صنعتگران و دهقانان اجابت می‌گردد».

کار مهم‌ترین تعیین‌کننده میزان احترام و توجهی است که از آن برخوردار می‌شویم. دیگران بر اساس پاسخمان به سؤال شغلمان چیست ــ که طبیعتاً اولین سؤالی است که در دیدارهای جدید با آن مواجه می‌شویم ــ در مورد کیفیت جایگاهمان تصمیم‌گیری می‌کنند.

«اذهان مردم برای شادی‌های واقعی زندگی جایگاهی بس حقیر است.» شوپنهاور

«جایگاه من در اجتماع نیست که مرا سعادتمند می‌سازد، بلکه قضاوت‌هایم است؛ قضاوت‌هایی که با من همراه‌اند... تنها همین متعلق به من است و کسی قادر به گرفتنشان نیست.» اپیکتتوس

این را که بعضی کارها دیگر در نظر من و شما مانند گذشته مذموم نیستند تا حدودی مدیون کسانی هستیم که با اعتقاد راسخ زندگی‌شان را در خفا سپری کردند و در گورهایی بی‌نام و نشان خفتند بدون این‌که کسی سراغشان را بگیرد.

به گفته جورج الیوت، «تنها وظیفه اخلاقی رمان گسترش همدلی در میان مردم است».

بدترین و بهترین جنبه‌های زندگی بشر در خودمان هم وجود دارد و به این ترتیب قادریم در شرایط مناسب یا نامناسب دست به هر کاری بزنیم.

دنیایی که مردم آن عبرت‌های غیرمستقیم تراژدی را دریافته‌اند دنیایی است که دیگر عواقب ناکامی‌ها بر دوش مردمش سنگینی نمی‌کند.

خنده‌ای که از طنز ناب برمی‌خیزد به ابزاری برای وادار ساختن دیگران به اصلاح شخصیت و عاداتشان تبدیل می‌شود.

به قول ساموئل جانسون, طنز صرفاً راهی دیگر، و راهی بسیار موثرتر، برای «محکوم ساختن رذالت یا حماقت است».

روسو تأکید داشت, تأکیدی که شاید ناپسند نیز به نظر برسد, که انسان‌ها در تصمیم‌گیری در مورد مسائل مهم دچار مشکل‌اند